Izvor: Politika, 01.Nov.2015, 10:04 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Sportiskinje u jezičkoj areni
U gotovo svim funkcionalnim stilovima sportskog registra srpskog jezika pronalazimo obilje imenica ženskog roda – sufiksalnih imeničkih izvedenica ženskog roda koje imaju značenje profesionalnog i društvenog statusa žena u sportu. Štampani i elektronski mediji redovno nas izveštavaju o aktivnostima naših odbojkašica, košarkašica, atletičarki, kajakašica, tekvondistkinja, teniserki, rukometašica, karatistkinja, gimnastičarki, >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << fudbalerki.
U razgovoru sa studentkinjama Fakulteta za sport iz Novog Beograda saznajemo da je dijapazon sportskih feminina (imenica ženskog roda) još širi i bogatiji – mlade dame sa ponosom ističu da su kik-bokserke, mačevalkinje, skakačice uvis, strelkinje, streličarke, skijašice na vodi, stonoteniserke.
Pored reči koje označavaju sportistkinje učesnice u sportskim takmičenjima, u srpskom jeziku su prisutni i feminini koji označavaju titule i zanimanja koje žene imaju u oblasti sporta u širem smislu (npr. direktorke, savetnice, (pot)predsednice klubova i sportskih tela; nastavnice, profesorke, naučne sportske radnice i saradnice u sportskim obrazovnim institucijama, zavodima, nadležnom ministarstvu i ustanovama srodnog tipa).
Iako stepen i oblik uključenosti navedenih sportskih feminina u jezički sistem nije u potpunosti isti, u prilog pozitivnoj oceni njihove normativne prihvatljivosti treba istaći nekoliko njihovih bitnih odlika. Kao prvo, ove imenice nastale su u okviru ustaljenog tvorbenog procesa moviranja u srpskom jeziku – ćorićevski rečeno, dodavanjem mocionih sufiksa na muške korelative kao motivne reči.
Kao drugo, njihov nastanak rezultat je stvarne potrebe za imenovanjem novih pojava i pojmova u srpskom jeziku; sportski feminini o kojima govorimo nisu proizvod jezičkog inženjeringa i insistiranja na uvođenju imenica ženskog roda za osobe ženskog pola po svaku cenu, a sa ciljem stvaranja tzv. rodno senzitivnog jezika.
Nastanak i upotreba pomenutih sportskih feminina, dakle, mikrolingvistički i sociolingvistički su opravdani. Štaviše, u potpunosti su saglasni sa odlukom broj 60 Odbora za standardizaciju srpskog jezika u kojoj stoji da „oblike ženskog roda za imenice koje znače profesije treba upotrebljavati tamo gde je njihova upotreba u skladu sa postojećom normom i dobrom jezičkom praksom“.
Uvažavajući preporuku autora Normativne gramatike srpskoga jezika, prema kojoj funkcionalno-stilsku prihvatljivost svakog femininativa-neologizma ipak treba razmatrati ponaosob, kao i stav Odbora za standardizaciju srpskog jezika da „gramatička kategorija ženskog roda nije jedino sredstvo za obezbeđivanje vidljivosti žena u srpskom ili bilo kom drugom jeziku, niti pak može uticati na diskriminaciju ili ravnopravnost žena“, ponovo se vraćamo sportistkinjama.
Samim svojim prisustvom u sportu, a pogotovo vrhunskim rezultatima koje postižu, sportistkinje su te koje širom otvaraju vrata i jeziku i javnosti da sa željom i potrebom tvore i koriste nove socijalne feminine u ovoj oblasti. Na ovaj način, one su prave žene borci za veću vidljivost žene u sportu, jeziku i društvu uopšte.
Boreći se, dakle, i pobeđujući u sportskim arenama, sve naše sportistkinje istovremeno se bore i pobeđuju i u jezičkoj areni – danas sa lakoćom i pravom kažemo da je Ivana Španović naša atletičarka, odnosno troskokašica i skakačica u dalj; da je Tanja Jelača bacačica koplja; da su Jasna Šekarić i Zorana Arunović strelkinje; da su sestre Moldovan kajakašice, odnosno kanuistkinje; da je Milica Mandić tekvondistkinja...
Uskoro se nadamo i „nekim novim klinkama“ – skakačicama u vodu, sankašicama, motociklistkinjama, roniteljkama na dah. Ukratko, omogućavanjem veće zastupljenosti žena u svim sportskim segmentima našeg društva, mi na najkvalitetniji mogući način negujemo i naš jezik i naš sport i naše žene.
Profesor Fakulteta za sport Univerziteta Union – Nikola Tesla
.jpg)
