Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 16.Okt.2020, 17:10

Veran Matić o banu Jelačiću: Serblji i Hervati narod jedne krvi

Danas je proslava praznika hrvatske zajednice u Srbiji, Dan rođenja bana Josipa Jelačića, na kojoj će biti svečana primopredaja spomen-kuće bana Josipa Jelačića Hrvatskom nacionalnom vijeću u Srbiji, a tim povodom savetnik u kabinetu srpskog predsednika za nestale Veran Matić piše da je ovo jedan od četiri najvažnija praznika Hrvata u Srbiji.

Pojašnjavajući šta ban Jelačić znači Srbima, Matić u tekstu objavljenom na portalu Javniservis piše da je zahvaljujući >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << ratovima devedesetih, zahvaljujući šovinističkim uglovima gledanja, stvoren negativni stereotip, reklo bi se, kaže, više o njegovom spomeniku.

Istina je, ističe, da je ban Jelačić bio neko vreme simbol hrvatstva iz dva razloga - prvog što mu je spomenik uklonjen sa glavnog zagrebačkog trga koji je i preimenovan u Trg Republike, a onda i zbog pesme: "Ustani, bane, Hrvatska te zove, zove, ustani bane Jelačiću".

Uz podsećanje na skidanje pa ponovno vraćanje spomenika banu Jelačiću na Trg u Zagrebu koji danas nosi njegovo ime, Matić navodi da je u međuvremenu lik i delo bana Jelačića izgubio ikakav antisrpski naboj, normalizovao se.

Matić navodi da nije lako na internetu pronašao rečenicu iz proglasa koji je Ban uputio iz Pešte na ćirilici.

U tom proglasu Kotoranima od 1. aprila 1948. piše: "Serblji i Hervati narod jedne krvi i jedne budućnosti" , naveo je Matić.

Podsetio je i da je nedavno u Gruborima 172 godine kasnije, na zajedničkoj komemoraciji ubijenim meštanima ovog sela, predsednik Hrvatske Zoran Milanović rekao nešto slično: "Nema u Evropi bližih naroda od Srba i Hrvata".

Ban Josip Jelačić, rođen je u Petrovaradinu 16. oktobra, 1801. godine, u kući koja je izgrađena 1745. godine i smatra se jednom od najlepših građevina u Petrovaradinu, u Beogradskoj ulici.

Jelačić je kršten u crkvi sv. Jurja (izgrađena 1701. godine i u nalazi se blizu kuće) u kojoj je sačuvana krstionica u kojoj je napravljen obred krštenja.

Njegov otac Franjo bio je zapovednik tvrđave i tu kuću je dobio na korišćenje do 1805. godine, kada je dobio premeštaj i kada se porodica odselila.

Godine 1848. godine, ustoličen je za bana, što je učinio na Trgu Svete Katarine Srpski patrijarh Josif Rajačić iz Sremskih Karlovaca (jer je zagrebački biskup bio sprečen).

Sam taj trenutak izgleda dirljivo-istorijski, kada je reč o odnosima Hrvata i Srba, naveo je Matić.

"U jednom od komentara, mogao sam da pročitam i sledeće: 'Može se slobodno reći najintimniji i najlepši trenutak u istoriji Srba i Hrvata u borbi za poštovanje ljudskih prava i slobode naroda. Govori i proglasi koji su se držali u tom vremenskom periodu, uporno su pominjali srpski i hrvatski narod kao bratski", piše Matić.

Tako da je, na neki način, kaže, ban Jelačić simbol saradnje Hrvata i Srba.

To što je, dodaje, rođen u današnjoj Vojvodini (tada istoj zemlji, Austrougarskoj) oživljava i danas simboliku saradnje Srba i Hrvata.

"Tih godina su na istoj strani, Srbi ratuju pod banom Jelačićem, dobijaju autonomiju u današnjoj Vojvodini, saradnja sa Srbijom čini se uspešna, praktično ne postoje razlozi zbog kojih bi njegova istorijska uloga mogla da konfrontira dva naroda, reklo bi se upravo suprotno: da zaslužuje dostojno poštovanje i Srba i Hrvata", naveo je Matić.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...