Izvor: VOA, 08.Maj.2024, 18:33

Šta se isprečilo Kosovu na putu članstva u Savetu Evrope?

Vašington — Prijem Kosova u Savet Evrope nije na agendi sednice Komiteta ministara spoljnih poslova koja se održava naredne nedelje, rečeno je Glasu Amerike u toj međunarodnoj organizaciji. “U ovom trenutku nismo u mogućnosti da odredimo kada bi to moglo da se dogodi. Zvanični stavovi u vezi sa tim u nadležnosti su relevatnih nacionalnih vlasti”, navedeno je u odgovoru iz Saveta Evrope. Sredinom aprila, Parlamentarna skupština Saveta Evrope (PSSE) usvojila je preporuku o prihvatanju prijave Kosova za članstvo u toj organizaciji. Članstvo Kosova u Savetu Evrope dovodilo se u vezu sa ispunjenjem nekoliko potrebnih uslova, od kojih je jedan bila primena odluke Ustavnog suda Kosova o uknjiženju zemlje manastira Visoki Dečani, koja je sprovedena. Međutim, Francuska i Nemačka zatražile su od Kosova i da otpočne potrebne korake za formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom - i to nedugo pošto je PSSE usvojila preporuku o prijemu Kosova u članstvo. Kosovski premijer Aljbin Kurti poručio je u sredu da vlada koju predvodi neće prihvatiti osnivanje Zajednice opština kao uslov za članstvo Kosova u Savetu Evrope. “Ne prihvatamo takva uslovljavanja. Kosovo nije prihvatilo nacrt statuta Zajednice opština sa srpskom većinom koji je predložio izaslanik Evropske unije za dijalog Miroslav Lajčak. Vlada je radila i učinila sve da ispuni uslove da postane punopravni član Saveta Evrope. Želimo zasluženo članstvo. O normalizaciji odnosa sa Srbijom razgovaramo u Briselu, a ne u Strazburu. Zahtev za osnivanje zajednice kako bi se omogućio put Kosovu ka Savetu Evrope je apsurdan”, poručio je Kurti. Nasuprot tvrdnjama kosovskog premijera - Gabrijel Eskobar, odlazeći zamenik pomoćnika američkog državnog državnog sekretara, istakao je povezanost članstva u Savetu Evrope i osnivanja Zajednice opština sa srpskom većinom. "Jedna od suština Saveta Evrope je tretman manjina, a Kosovo je istaklo jasnu posvećenost tome. Zajednica opština je davno preuzeta obaveza koja prostiče iz Ahtisarijevog plana, Briselskog i Ohridskog sporazuma", rekao je Eskobar tokom brifinga za novinare na kom je objavio da se krajem maja povlači sa trenutne funkcije. Američki diplomata je, u vezi sa članstvom Kosova u Savetu Evrope, ukazao na zabrinutost pojedinih članica da nisu ispunjeni kriterijumi u vezi sa osnivanjem zajednice opština i pravima manjiskih zajednica. "Sjedinjene Države smatraju da Kosovo treba da bude punopravni član Evropske unije, NATO-a i Ujedinjenih nacija. Za Kosovo je na evropskom putu važno da bude usaglašeno sa evropskim partnerima", rekao je on. Eskobar je još jednom podvukao značaj primene svih sporazuma koje su Kosovo i Srbija postigli u Ohridu - početkom 2023. godine. "Nažalost, obe strane nisu uspele to da ispune", rekao je odlazeći specijalni izaslanik američke administracije za Zapadni Balkan. "Za Kosovo to znači uspostavljanje Zajednice opština sa srpskom većinom, a za Srbiju da Kosovu ne blokira put članstva u evroatlantskim i međunarodnim organizacijama", zaključio je američki diplomata. Sporazum o Zajednici opština sa srpskom većinom Kosovo i Srbija postigli su 2013. Dve godine kasnije, 2015. usaglašeni su principi za njeno uspostavljanje. Međutim, kosovski Ustavni sud iste godine je utvrdio da postignuti sporazum nije u punoj saglasnosti sa najvišim državnim pravnim aktom. Politikolog i analitičar Agon Malići smatra da bi antagonistički pristup kosovskog premijera prema saveznicima - kako ga je označio - Kosovo moglo da košta članstva u Savetu Evrope. “Ne radi se samo o Zajednici opština sa srpskom većinom - već o gubitku poverenja država da će Kosovo ispuniti obaveze ili sporazume koje je samostalno prihvatilo. Ne radi se samo o vladi gospodina Kurtija - postoje obaveze koje proizilaze iz sporazuma prošlih vlada”, ocenio je Malići. U razovoru za albanski servis Glasa Amerike, Malići je ukazao da kosovske vlasti kasne sa primenom sugestije zapadnih diplomata i posmatrača da nacrt statuta Zajednice opština sa srpskom većinom predaju na procenu Ustavnom sudu. “Za mene je to nerazumno. Time se Srbiji daje prilika da pred međunarodnom zajednicom iznosi tvrdnje da Kosovo blokira proces. Iako se može reći da je glavni interes Srbije da sporazum o normalizaciji odnosa dve države ne napreduje i da se to pitanje razvlači u nedogled, kako Kosovo ne bi napredovalo na planu članstva u međunarodnim organizacijama. Uprkos bojaznima da bi zajednica mogla da ugrozi funkcionalnost kosovske državnosti - posrednici u procesu su i pobornici suvereniteta Kosova, poput Sjedinjenih Država, koji su i garanti u nekom obliku. Kosovo ne treba da se plaši, već da zauzvrat traži garancije za članstvo u međunarodnim organizacijama i obezbedi priznanja država članica EU i NATO koje to još nisu učinile”, zaključio je politikolog i analitičar Agon Malići u razgovoru za Glas Amerike.   Tokom dosadašnjeg dijaloga, uz posredstvo EU i podršku Sjedinjenih Država, od strana u procesu tražena je primena svih postignutih sporazuma. Kosovske vlasti nesaglasne su sa osnivanjem Zajednice opština sa srpskom većinom - tvrdeći da bi monoetnička zajednica mogla da ugrozi funkcionalnost kosovske države. Savet Evrope je međunarodna organizacija usredsređena na podršku ljudskim pravima, demokratiji i vladavini prava u Evropi. Osnovan je 1949. i okuplja 46 država članica.
Pogledaj vesti o: Vašington

Nastavak na VOA...