Izvor: Glas javnosti, 02.Jun.2008, 09:37 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Brodvej - na širokom drumu
Brodvej („široki drum“), najpoznatija njujorška ulica, pre četiri veka je bila obična konjska staza povrh stenovitog Menhetna. Koristili su je tadašnji žitelji, ogranak velikog indijanskog plemena Irokez. Kada je kasnije nastalo naselje Novi Jork, Brodvej je bio dobro utaban, široki put do gaza na severnom delu poluostrva.
Danas je Brodvej žila kucavica svetske prestonice NJujorka. U tom gradu ulice i avenije se >> Pročitaj celu vest na sajtu Glas javnosti << seku pod uglom od 90 stepeni, osim na najjužnijem i najstarijem delu Menhetna, na kojem su Kineska četvrt, Mala Italija, Soho, Grinvič Vilidž i Trajbek. Jedini izuzetak je „iskošeni“ Brodvej.
Počinje kod Beteri parka, na jugu Menhetna, i prav kao strela, deli poluostrvo sve do Desete ulice. Naoko bez razloga, tu skreće ulevo, da bi ponovo prav kao strela, preko Junion skvera i čuvenijeg Tajms skvera, „očešao“ Centralni park. Daleko na Vest Sajdu, susretajući 78. ulicu, Brodvej ponovo postaje paralelan svim njujorškim avenijama i pored Harlema stremi ka kraju Menhetna.
Brodvej nije bulevar u klasičnom smislu, ali je neverovatno zanimljiva ulica.
Beteri park, sa starim topovima tik uz najstariji gradski park, polazište je feribota na ostrvce Kip slobode, ali i dolazište sa ostrva Elis, nekada tranzitnog kampa za doseljenike iz Evrope. Ujedno, to je polazište duge šetnje Brodvejom. Prva znamenita zgrada je Smitsonijan muzej američkih Indijanaca, a zatim NJujorška berza (1792.) kao i ceremonijalni deo Gradske kuće (1812.), od koje polazi put ka Bruklinskom mostu. Tu je „J&R“, jedna od najvećih svetskih prodavnica kompjutera, audio-uređaja i preko 25.000 raritetnih ploča, uz snižene cene! Impresionira katedrala Svetog Pavla, u kojoj često nastupa hor obližnje Triniti crkve, ustanovljene 1697. godine. Sa desne strane Brodveja sledi nekoliko blokova čuvenog Čajnatauna, iz kojeg dopiru opijajući mirisi hrane spremljene „na kineski način“. Na raskrsnici sa ulicom Kanal, gde počinju Mala Italija sa jedne i specifična šoping zona So-Ho (South of Houston) sa druge strane, nalazi se „Kanal džins kompanija“, najveća svetska prodavnica džinsa. Tu vredi obići Muzej savremene umetnosti, naglašenog multidisciplinarnog pristupa umetnosti.
NJUJORK
Holandski trgovci uspostavili su trgovačku stanicu na Menhetnu 1614. godine, otkupili zemlju od Irokeza i malo naselje nazvali Novi Amsterdam. Kada je engleski kralj poklonio pravo na holandske kolonije u Americi vojvodi od Jorka, a potom ih „crveni mundiri“ preoteli od Holanđana, Novi Amsterdam je postao Novi Jork (NJujork).
Tamo gde Brodvej izlazi iz Male Italije, u prodavnici „Kokpit“ nabavlja se autentična vojna odeća iz Drugog svetskog rata, a u Sohou, opet na Brodveju, „evro-američka antika“ (mada je američki deo ponude, razumljivo, skromnije starosti). Daleko je veći, pravi svetski izbor u „Hjudž parks antiks“, u blizini Junion skvera. U blizini je i jedna od najboljih radnji sportske opreme i odeće, čuveni Paragon.
Stigli ste na Tajms skver, najživlje njujorško raskršće. Tu je spektakularni doček Nove godine, ubedljivo najveći gradski „tulum“. Onima sa malo dubljim džepom neće biti problem da se smeste u Meriotu na Tajms skveru. Biće u srcu svih događanja na kojem se susreću najrazličitije odeveni ljudi sa svih strana sveta. Brodvej je ulica poslovanja i kupovanja. Mnoge, čak i najuglednije prodavnice smeštene su na spratovima solitera. Stoga na Brodveju nema izloga koliko bi moglo da se očekuje. Kod Meriota počinje „teatarski distrikt“. Valja znati da je NJujork „prestonica pozorišta sveta“. Tamošnja tradicija teatarske produkcije starija je od SAD i traje puna dva i po veka. Na malom prostoru smešteni su Lunt Fontejnov teatar, Zimska bašta, Plimut, Rojal, Martin Bek, Virdžinija, Šubert, Džon Golden, Imperijal, Neil Simon, Ričard Rodžers, Brodvej, Judžin O’ Nil, Sent Džejms, Palas, Mažestik, Komedi i ko zna koliko još scena, na kojima se glumi, svira, igra i peva. Kao „spoljašnji prsten“ brodvejskih pozorišta i muzik-holova, nalazi se takozvani „Of Brodvej“, lanac ne manje kvalitetnih pozorišnih podijuma među kojima su Lafajet, Daglas Ferbanks, Ed Saliven (1964. tu su „Bitlsi“ „oborili“ Ameriku s nogu), Manhatan i mnogi drugi. Postoji i „Of-Of Brodvej“.
Brodvej je pun kafića i restorana. Na primer, Art kafe u „pozorišnoj četvrti“, obližnji Roksi, poznat po delikatesnim sirevima, ili Sijena kafe, nedaleko od Linkoln centra, pored kojeg se Brodvejom prolazi ka Vest sajdu. To je prilika da se bar sa ulice pogleda opera Metropoliten, konzervatorijum Džulijard, ili bilo koja od kulturnih ustanova u Linkoln centru. Daleko na Vest sajdu, ovu poznatu ulicu ukrašava Čarmejn, staromodni restoran sa izvanrednom italijanskom kuhinjom.
Kada već odmaknete Brodvejom skoro do kraja Manhetna, takoreći preko puta predgrađa Bronks, nailazi se na Hispansko društvo Amerike, zanimljiv kompleks one druge američke civilizacije. Tu na kraju Brodveja, počinju SAD, jer „tek kada se izađe iz NJujorka, počinje Amerika“, kažu poznavaoci tog dela sveta!
Bas lep opis!
Samo, kaze se Trajbeka a ne Trajbek.
.jpg)
