Izvor: BujanovackiGlas.info, 23.Dec.2017, 17:26   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Istorijska prošlost Bujanovca

Mnogobrojna arheološka nalazišta i drugi istorijski izvori ukazuju da su u bujanovačkom kraju živeli mnogi stari narodi. Već u IV pre n.e., živeli su stari Grci. Oko 73 god. pre n. e. ovaj kraj potpada pod Rimsku vlast. U IV i V veku nove ere Rimsko carstvo doživljava veliku krizu, te 395. godine se deli na dva dela, Zapadno i Istočno rimsko carstvo.
Propadanjem Zapadnog carstva 476. godine Istočno carstvo se osamostaljuje kao carstvo pod nazivom Vizantija. Krajem VI veka novi narod Sloveni počinju doseljavanje na Balkan, a konačno se doseljavaju u VII veku.
Pošto je prostor Moravsko-vardarske udoline, gde su postojali dobri uslovi za razvitak snažne države, bio zauzet vizantijskim vojnim snagama, tako se, izvan velikih udolina i uzdužnih puteva, u dinarskim krajevima, formirala prva srpska država – Raška.
Bujanovac i okolina su ušli u sastav srpske države, osvajanjem Stefana Nemanje, oko 1190. godine, kada je on svojoj državi pripojio: nišavsku oblast, Lipljan, Moravu i Vranje. Sin Stefana Dečanskog, car Dušan (1308-1355.), uspeo je da stvori carevinu koja je bila vrhunac moći srednjovekovne srpske feudalne države.
Ubrzo posle smrti Cara Dušana, srpsko carstvo je počelo da se raspada. Pojedini feudalci počeli su da stvaraju samostalne oblasti.
U XIV veku počinje prodiranje Turaka na Balkan. Već 1363– god. Turci osvajaju Plovdiv, a 1371. godine zadaju težak poraz srpskoj vojsci na reci Marici.
Bujanovac i okolina pripadali su feudu – državi Dejanovića. Dejan Žarković bio je zet cara Dušana i sa njegovom sestrom Teodorom imao je dva sina Jovana i Konstantina. Dejan je posedovao zemlje između Morave (do Vranja) i Vardara (do ušća Pčinje u Vardar) i jedan deo Ovče-polja. Boravili su u Strumici i Ćustendilu, a imali su i letnjikovac u Kumanovu. Granice države Dejanovića na severu nisu tačno poznate.
Naš istoričar Stojan Novaković smatra da se ova granica nalazila u kumanovskoj oblasti uključujući planinu Rujan i Moravicu (kao predeo). Jovan Hadži–Vasiljević ovu granicu određuje gnjilanskim Karadagom (jedan deo Skopske Crne Gore) i selom Bujanovce koje se nalazilo na levoj obali Južne Morave.
Dejanovići su vladali od 1356. do 1394. godine. Posle smrti Dejana, Teodora 1379. godine postaje carica Evdokija. Ona preuzima vlast i vlada sa svojim sinovima. Potvrđuje ranije darovana dobra manastirima i daruje nova. Na teritoriji Dejanovića, u Pčinji nalazio se manastir Sv. Prohor Pčinjski. Vlastela je manastir nadgledala i darivala.
Konstantin Dejanović nije bio u dobrim odnosima sa knezom Lazarom. U boju na Kosovu 1389. godine učestvovaoje na strani Turaka.
Nekoliko sačuvanih srednjovekovnih srpskih povelja daju dragocene podatke o ovoj oblasti krajem XIV veka, 1380. godine Konstantin Dejanović priložio je manastiru Hilandaru sela Rakovac i Lopardince. U povelji carice Evdohije i njenog sina Konstantina, iz 1379. godine, Hilandaru se prilažu sela: Norča, Preševo i Bujanovca. Između 1395. i 1400. godine kesar Uglješa (gospodar Vranja), kao svoj dar Hilandaru je priložio pored Vranja i crkvu Svetog Nikole, crkvu Sv. Nikole u Lučanima i selo Trnovac. Sela Vrban, Pribovce, Zarbince i Muhovac pripadali su feudu Brankovića.

Nastavak na BujanovackiGlas.info...