Izvor: Politika, 27.Apr.2010, 15:27 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Osetio je slavu i uživao u njoj
U Srpskoj akademiji nauka i umetnosti počeo je sa radom dvodnevni naučni skup posvećen stogodišnjici rođenja akademika Meše Selimovića. Pojačano obezbeđenje i skener na ulazu, nagoveštavali su nekog važnog gosta.
Otvaranju naučnog skupa prisustvovali su Boris Tadić, predsednik Republike Srbije, Nebojša Bradić, ministar kulture, Žarko Obradović, ministar prosvete… Skupu su prisustvovale i ćerke Meše >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << Selimovića: Maša i Jesenka. Na početku je prikazan kratki dokumentarni film Nikole Momčilovića, unuka Meše Selimovića, a dramski umetnik Gojko Šantić kazivao je odlomak iz romana „Derviš i smrt”, u kojem je i citat iz „Kurana”: „Pozivam za svjedoka vrijeme, početak i svršetak svega – da je svaki čovjek uvijek na gubitku”.
Meša Selimović, istakao je Nikola Hajdin, predsednik SANU, bio je uvaženi član Srpske akademije nauka i umetnosti i jedan od najuglednijih pisaca moderne srpske književnosti. Kada se iz Sarajeva preselio u Beograd, svoj književni testament predao je SANU i tu naglasio smisao svoje dvojne duhovne i moralne pripadnosti. Selimović je bio živa spona između bosanske i srpske književnosti, jer je njegovo delo upravo tako ugrađeno u temelje moderne književnosti i kulture na balkanskim prostorima.
Dobrica Ćosić je ponudio jednu od mogućih skica za portret Meše Selimovića: „Visok, vitak, lep u elegantnoj partizanskoj uniformi, gospodstvenog držanja, svojstvo koje je odlikovalo malo koga od nas u partizanskoj vojsci. Njega je toliko odlikovala gospodstvenost da ga je činila dostojnim društva Veljka Petrovića, Milana Bogdanovića i velikih glumaca Raše Plaovića i Ljubiše Jovanovića s kojima sam ga često viđao u Mažestiku i Klubu književnika”.
Objavljivanjem romana „Derviš i smrt”, slava je naglo obasjala Mešu Selimovića. Kritičari su se nadmetali u pohvalama velikom, jedinstvenom romanu, remek-delu jugoslovenske književnosti. Imao je publicitet skoro ravan Andrićevom posle dobijanja Nobelove nagrade. Ćosić je na kraju citirao Selimovićevo pismo SANU, u kojem se, između ostalog, kaže: „Potičem iz muslimanske porodice, po nacionalnosti sam Srbin.
Pripadam srpskoj literaturi, dok književno stvaralaštvo u Bosni i Hercegovini, kome takođe pripadam, smatram samo zavičajnim književnim centrom, a ne posebnom književnošću srpskohrvatskog književnog jezika…”
Među svoje najmilije i nikad pokojne prijatelje: Dušana Radovića, Stevana Raičkovića, Milovana Đilasa, Borislava Mihajlovića Mihiza, Miće Popovića, Skendera Kulenovića, Živorada Stojkovića, Jovana Raškovića, istakao je Matija Bećković, na posebno mesto stavlja Mehmeda Mešu Selimovića. Kada je objavio roman „Derviš i smrt”, te svojevrsne primere čojstva i nečoveštva, ljubavi i mržnje, ili, kazano drugačije, kad je pogubio aždaju i iz boja izneo živu glavu – imao je šezdeset godina. U poslednjoj deceniji života dočekao je svojih pet minuta, dodirnuo svoje delo rukama, osetio slavu i uživao u njoj.
Svetozar Koljević je govorio o „Sjećanjima” Meše Selimovića. Njegova životna priča počinje uspomenama na detinjstvo u bogatoj tuzlanskoj muslimanskoj porodici u siromašnom rudarskom okruženju. U toj bosanskoj mahali porodični život protiče u znaku jednog „matrijarhata u patrijarhatu”, u kome su žene imale „svu vlast u ime gospodara kuće”. U središtu uspomena su slike bezumnog partizanskog streljanja njegovog brata, partizanskog oficira u oslobođenoj Tuzli. U Selimovićevim memoarima naziru se i razni drugi životni izvori njegovih romana, a neke od njih i on sam pominje kao svoja književna nadahnuća.
U svom radu, Radovan Vučković pozabavio se odnosom Selimovićevih kritičko-esejističkih ideja i pripovedačko-romansijerskih ostvarenja. U prvom delu govorio je o esejistici, odnosno o tekstovima koje je Selimović pisao početkom pedesetih godina 20. veka, o koncepciji realizma i o pripovetkama koje je istovremeno pisao. U drugom delu govorio je o esejističkoj studiji „Za i protiv Vuka” i njenoj vezi sa romanima „Derviš i smrt” i „Tvrđava”, koje je tada objavio. Slavko Gordić i Marko Krstić analizirali su roman „Krug” Meše Selimovića. Skup u sredu nastavlja sa radom.
Z. Radisavljević
[objavljeno: 27/04/2010.]
.jpg)
