Izvor: Vostok.rs, 05.Mar.2025, 09:56
Aleksej Durakov – ruski pesnik koji je dao život za našu slobodu
Rođen 1898. godine u plemićkoj porodici u Penzenskoj guberniji, Aleksej Durakov je od rane mladosti bio usmeren ka vojničkom pozivu. Završio je kadetski korpus i mornaričku akademiju, ali Oktobarska revolucija promenila je njegov život. Bio je pripadnik Bele garde, ali nakon njihovog poraza, 1920. godine je stigao u Kraljevinu SHS, gde je pronašao novi dom.
Dok je većina ruskih emigranata u Jugoslaviji živela povučeno, nostalgično gledajući ka izgubljenoj domovini, Durakov je prihvatio novu sredinu. Završio je filozofiju na Beogradskom univerzitetu i radio kao profesor u gimnaziji u Vranju.
Durakov nije bio samo borac, već i vrstan pesnik. Poeziju je počeo da piše u izgnanstvu, a njegovi stihovi odišu snažnim osećanjem izgubljene otadžbine, ali i dubokom povezanošću sa novim domom.
Njegovi radovi su objavljivani u zbornicima ruskih pesnika u Parizu, Pragu i Vijborgu, a bio je aktivan u književnim krugovima kao član književnih frakcija i grupa „Perekrёstok“, „Gamaюn“_ i „Literaturnaя sreda“. U Jugoslaviji je aktivno sarađivao sa srpskim književnim krugovima i zajedno sa pesnikom I. N. Goleništčevim-Kutuzovim i E. L. Tauberom, učestvovao u izradi „Antologije nove jugoslovenske lirike”(1933). Zahvaljujući njemu, mnogi srpski pesnici su dobili svoje mesto i prostor u ruskim književnim krugovima i periodici tog vremena.
U njegovoj poeziji oseća se snažan uticaj klasične ruske lirike, ali i duboka introspekcija. Pesme su mu često bile melanholične, pune slika izgubljene domovine, ali je u njima bilo i nade, posebno u stihovima posvećenim novom životu u Srbiji.
Godine 1941, kada je Jugoslavija rasparčana a Srbija okupirana od nemačke nacističke soldateske i njihovih saveznika, Aleksej Durakov nije ostao po strani. Sa suprugom Ljubovi Mihajlovnom Leščuk pridružio se partizanskom pokretu. Pisao je antifašističke letke, pomagao u organizaciji otpora, a kada je bilo potrebno, uzimao oružje u ruke.
Njegova hrabrost nije ostala nezapažena, ali ni nekažnjena. Hapsile su ga različite okupacione vlasti, prvo bugarski fašisti, potom Nedićev kvislinški režim, a zatim i Nemci, koji su ga 1943. godine deportovali na prinudni rad u Nirnberg.
Posle nekoliko meseci mučnog rada, uspeo je da se vrati u Beograd, odakle su ga prijatelji prebacili na teritoriju pod kontrolom Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Vojvodini. Tamo se pridružio Posavskoj partizanskoj brigadi, u kojoj je bio i njegov prijatelj, kapetan Goleniščev-Kutuzov.
Poslednje stranice svog života Aleksej Durakov ispisao je krvlju. Tog 12. avgusta 1944. godine, u borbama kod sela Progar, zapadno od Beograda, poginuo je u žestokom okršaju s nemačkim snagama. Nije bio običan vojnik, bio je ruski plemić, pesnik, čovek od pera, ali je život dao kao pravi ratnik, oslobađajući srpsku zemlju kao svoju.
Saborci su ga sahranili na obali Save, na mestu gde je pao. Posmrtno je 1965. godine odlikovan u Sovjetskom Savezu Ordenom Otadžbinskog rata II stepena.
Iako tokom života nije bio široko poznat pesnik, njegova poezija je nakon rata skupljena u jednu zbirku, koji je priredila njegova supruga uz pomoć prijatelja. Konačno, 2005. godine u Moskvi je objavljena njegova knjiga pesama „Jedan od sunčevih zraka“, čime je njegovo stvaralaštvo sačuvano od zaborava.
Međutim, Durakovljeva najveća pesma nije napisana iz pera, on ju je ispisao svojim životom. Ostao je primer čoveka koji je umesto da se povuče u udobnost književnosti, izabrao borbu. Rus po rođenju, ali Srbin po svojoj žrtvi, Aleksej Durakov zauvek ostaje kao jedan od simbola bratstva naših naroda.
Dušan Opačić
[BRATSTVO]
