Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 13.Feb.2020, 16:17   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Sretenjski ustav - prvi liberalni akt na Balkanu

U novovekovnoj srpskoj istoriji jedan od najznačajnijih datuma je 15. februar. Uoči velikog pravoslavnog praznika Sretenje 1804. je otpočeo Prvi srpski ustanak dok je 1835. izglasan Sretenjski ustav prvi liberalni akt na Balkanu. U tadašnjoj prestonici Kragujevcu donet je Ustav koji je ukinuo feudalizam, proklamovao osnovna ljudska prava i izvršio podelu vlasti.

Ispred stare crkve u Kragujevcu 15. februara 1835. po već ustaljenom običaju da se Narodne skupštine održavaju >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << na velike pravoslavne praznike predstavljen je prvi put Sretenjski ustav.

"Došlo je i do tog momenta kada je 1835. godine u porti crkve održana ta skupština gde su pročitane odredbe Sretenjskog ustava. Narod odnosno ta skupina koja je brojala više od 2000 ljudi je aklamacijom prihvatila Sretenjski ustav", kaže Miloš Jurišić, v.d. direktor Narodnog muzeja u Kragujevcu.

Sretenjski ustav za tada vazalnu Srbiju predstavljao je početak političke borbe kako za samostalnost tako i za podelu vlasti. Zbog toga nije odgovarao ni knezu, ali ni velikim silama tog doba pa je potrajao nešto više od mesec dana.

"To su neke ideje Francuske revolucije koje je Dimitrije Davidović primenio na taj Sretenjski ustav. Međutim baš te ideje si i zasmetale velikim silama koje su u to vreme još uvek bile feudalne države koje su imale svoje uređenje koje nije bilo ni nalik ovome što je nudio Sretenjski ustav. Faktički Sretenjski ustav je prvi da kažem pokušaj da se na neki način stvori okvir da Srbija postane nezavisna država", ističe Jurišić.

I pored kratkog veka Sretenjski ustav ostavio je snažan uticaj na školovane ljude toga doba - ustavobranitelje koji su nastavili borbu za stvaranje moderne države.

Značaj Sretenjskog ustava ogleda se u tome što je tada u kneževini koja je još uvek bila vazalna udario temelje buduće države kroz pravne tekovine na kojima počiva današnja Evropa.

Ukidanje feudalizma, podela vlasti na zakonodavnu izvršnu i sudsku, osnaživanje osnovnih ljudskih prava kao i obeležja poput zastave i grba početak su razvoja moderne srpske države.
Pogledaj vesti o: Kragujevac

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...