Izvor: SrbijaDanas.com, 09.Feb.2024, 12:07

Srpska princeza u turskoj seriji: Poznata glumica tumači čuvenu Maru Branković, a zapevala je i na našem jeziku

Ostvarenje koje je svetu predstavilo Srpkinju koja je zajedno sa osmanskim imperatorom kreirala istorijska zbivanja koja su izmenila Balkan iz korena.

Istorijska dokumentarna drama "Uspon Otomanske imperije" osvetljava lik i delo srpske princeze Mare Branković, kćerke despota Đurđa Brankovića.

U ovom TV ostvarenju u prvoj sezoni se prikazuje osvajanje Konstantinopolja od strane Mehmeda II Osvajača, dok u drugom delu ove serije se prikazuje borba >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << turskog sultana protiv Vlada Cepeša, a pored glavnog junaka, kog tumači mladi glumac Džem Igit Uzumoglu, jedna od glavnih uloga dodeljena je pripadnici srpske vladarske porodice, a rola je poverena glumici Tubi Bujukustun.

Mehmed II jedan je od najpoznatijih i najuticajnijih vojskovođa i vladara u istoriji muslimanskog, ali i čitavog sveta. Smatra se da je jedan od ključnih sultana koje je Osmansko carstvo imalo.

Mara Branković u istoriji je ostala upamćena kao druga srpska princeza koja je bila udata za turskog sultana. Prva je bila princeza Olivera Lazarević, kćerka kneza Lazara i kneginje Milice. Mara je bila venčana za sultana Murata II. Nakon njegove smrti ona je ključna ličnost u donošenju političkih i privatnih odluka svog pastorka Mehmeda II.

- Mehmed je imao problema sa ocem. Mara ga je zasigurno uzela pod svoje, uvek ju je zvao majko - reči su Mariosa Filipidesa, jednog od istoričara, koji svojim izlaganjem prati ovu dokumentarnu dramu. Ovaj profesor emeritus sa Katedre za klasiku na Univerzitetu u Masačusets u Amherstu još naglašava:

- Mara Branković jedna je od glavnih ličnosti 15. veka. Mehmed II ju je izuzetno poštovao. Bila je ključna. Posvuda je imala veze. Bila je u kontaktu sa vladarskim porodicama iz Konstantinopolja, vladarskim porodicama iz Srbije i imala je puno kontakata na Zapadu. Bila je poveznica između slovenskog sveta, grčkog, osmanskog i zapadnog sveta - zaključuje on.

- Uprkos tome što se nakon Muratove smrti mogla povući, Mara Branković postala je vrlo važna savetnica na Mehmedovom dvoru - naglašava još jedan od govornika ovo TV ostvarenja, Majkl Talbot, profesor osmanske istorije na londonskog Univerzitetu u Griniču.

Tuba Bujukustun koja tumači srpsku princezu u jednoj od epizoda zapevaće čak i na srpskom jeziku čuvenu izvornu pesmu "Gusta mi magla padnala" (vidite klikom OVDE).

U seriji "Uspon Otomanske imperije" gledaoci imaju priliku i da vide još poznatih Srba tog vremena. Radnja se u nekoliko navrata smešta u Smederevo, gde stoluje i deluje despot Đurađ Branković. Mehmedu II će tokom osvajanja Konstantinopolja pomoći srpski rudari, a u drugoj sezoni, u borbi protiv Vlada Cepeša Drakule, sultanu će pomagati Adni Mahmud-paša Abogović (Anđelović) koji je bio je turski državnik, vojskovođa, pesnik, mecena i veliki vezir. Takođe, publika je u prilici da u nekoliko scena vidi srpskog pisca i janičara, Konstantina Mihailovića, autora "Janičarovih uspomena".

Glumica Tuba Bujukustun rođena je u Istanbulu, gde se školovala i započela glumačku karijeru.  Debitovala je 2003. godine ulogom u seriji "Sultan Makami". Iste godine ostvarila je glavnu ulogu u filmu "Gulizar". Nakon toga glumila je u filmu "Babam" i "Oglum". Bila je zvezda otvaranja Međunarodnog filmskog festivala u Kairu decembra 2010. godine.

Tuba je 2005. godine nagrađena za najbolju glumicu na Međunarodnom TV festivalu Republike Srbije i Crne Gore za ulogu Gulizar.

A post shared by Tuba Büyüküstün (@tubabustun.official)

Mara Branković bila je ćerka despota Đurađa Brankovića i jedna od žena turskog sultana Murata II. Različiti izvori navode drugačije godine rođenja srpske princeze, stoga se ne za sa sigurnošću u kom trenutku između 1412. i 1418. godine se to desilo u Vučitrnu.

Podaci o najranijim godinama njenog života su jako šturi, i sem narodnog predanja koje kazuje da je manastir Devič dobio ime u znak zahvalnosti njenog oca - koji je bio i ktitor - za ozdravljenje ćerke device od teške bolesti, sve ostalo je predmet nagađanja.

Mnogo precizniji podaci o njenom životu su zabeleženi po stupanju despota Đurađa na presto 1427. godine. On se tada našao u nezavidnoj situaciji, a kako bi obezbedio mir morao je da održava dobre odnose i sa Turcima, ali i sa Ugarima. Kako bi to postigao rešio je da ćerku Katarinu uda za grofa Ulriha Celjskog, dok je Mari ugovorio brak sa sultanom Muratom II.

Istorijski izvori beleže da je despot još 1433. godine sklopio dogovor oko miraza koji je obećao sultanu predavši mu deo teritorije. Međutim, on je svoju ćerku na dvor u Jedrene poslao tek nakon dve godine, kada ga je despotica Irina na to nagovorila. Pored teritorija, on je prema navodima nekih istoričara morao da da miraz od 600.000 dukata, dok mu je zauzvrat garantovan mir.

Zajedno sa svojom braćom Grgurom i Stefanom 4. septembra 1435. godine, Mara je iz Smedereva otišla u harem. U narednim mesecima organizovano je venčanje po muslimanskim običajima kada je Mara postala sultanova žena, dok je Grguru dozvoljeno da se vrati u Srbiju, a Stefan je zadržan kao talac.

Sultan je prema procenama, bio 13 do 16 godina stariji od Mare. Izvori njihov odnos opisuju kao skladan, barem u delu koji se tiče poštovanja njenih želja. Zabeleženo je da je sultan cenio njeno mišljenje i da je smatrao veoma obrazovanom. Zbog toga je nakon nekog vremena stekla ugled na dvoru. Istoričari sugerišu da je ona imala određene priviliegije, kao i da je ostala verna svojoj hišćanskoj veri. Jedna od anegdota spominje kako se zarekla da se više neće udavati ako se izvuče iz neverničkog ropstva. Tokom vremena je postala posrednik između svog oca i supruga.

Međutim, stvari su se velikom brzinom zakomplikovale nakon smrti ugarskog kralja Žigmunda. Murat je molio Maru da nagovori oca da prekine odnose sa Ugarima, kako bi on mogao neometano da krene u pohod kroz Srbiju. Kako Đurađ nije hteo da usliši molbe, skoro cela Srbija je 1439. godine pala pod tursku vlast. A Murat je rešio da mu se osveti preko njegove dece.

Godine 1441. naredio je da se Grgur i Stefan oslepe, a u celu priču je bila upletena i Mara. Ona nije uspela da ih spasi, ali prema nekim izvorima, sultan je u jednom trenutku želeo da usliši njenu molbu i naredio je da se kazna ne izvrši. Prema navodima, glasnik je zakasnio, a dželat koji je požurio sa izvršenjem je takođe kažnjen na isti način.

Zajedničke dece sa sultanom nije imala, ali je ostalo zabeleženo kako je bila neka vrsta učitelja i dadilje Muratovom sinu kog je dobio sa robinjom grčkog porekla Mehmedu II Osvajaču. Zato ne čude redovi napisani u "Karlovačkom rodoslovu" prema kom je car Mehmed poštovao Maru kao rođenu majku, otuda je u pomenutoj seriji naziva "majko Maro".

Posle Muratove smrti, 1451. godine, Mehmed je dopustio maćehi da se vrati u Srbiju, darujući je njenim mirazom, oblastima Toplice i Dubočice. Ubrzo po povratku ona je dobila i bračnu ponudu od vizantijskog cara Konstantina XI Paleologa, koju je odbila i ostala verna datom obećanju da se više neće udavati.

Njen boravak u Srbiji nije bio dugog veka jer se ubrzo posvađala sa prougarski nastrojenim bratom despotom Lazarom, nakon čega je potražila utočište kod svog posinka. On je darovao imanjem i okolnim selima u blizini Sera - odakle je mogla da ubira prihode, a koje se nalazilo na putu koji je iz Srbije vodio na Svetu goru. Okrenula se crkvi, a ostalo je zabeleženo da je bila i veliki ktitor. Njeno imanje je bilo utočište za mnoge hrišćane, kao i za njenu sestru Katarinu koja joj se pridružila nakon smrti supruga i zajedno sa njom postala posrednik između Istoka i Zapada u diplomatskim krugovima.

Smatrana je zaštitnicom Hilandara, ali i manastira svetog Pavla koji je njen otac darivao. Sve do 14. septembra 1487. godine kada je umrla, a njene telo sahranjeno u manastiru Bogorodice Ikoifinise u Kosinici.

Srbija Danas/V.Janković

Nastavak na SrbijaDanas.com...