Izvor: B92, 02.Jun.2019, 00:17 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Na današnji dan, 2. jun
1624 - Rođen je poljski vojskovođa i kralj Jan III Sobjeski (Sobieski). Oslobodio je Beč od turske opsade 1683. i time sprečio dalji prodor Turaka u srednju Evropu. Slavljen je kao spasilac Evrope i njene kulture.
1740 - Rođen je francuski pisac Donasjen Alfons Fransoa de Sad (Donatien Alphonse Francois, Sade), poznat kao Markiz de Sad (Marquis). Njegovi romani smatraju se patološkom pornografijom, ali i delima koja ruše ustaljene društvene norme ("Justina", "Žilijeta", >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << "120 dana Sodome"). Od njegovog prezimena potiče izraz sadizam.
1771 - Rusija je u ratu sa Turskom preuzela poluostrvo Krim.
1790 - U Novom Sadu je otvorena prva knjižara. Vlasnik Emanuel Janković štampao je u svojoj štampariji i prvi katalog knjiga.
1840 - Rođen je engleski pisac Tomas Hardi (Thomas Hardy). Važio je za najboljeg engleskog pisca svoga vremena, ali je zbog slobodoumnog stava o ljubavi i braku dolazio u sukob sa društvenim konvencijama ("Pod zelenim drvetom", "Daleko od razuzdane gomile", "Povratak domoroca", "Tesa od D'Abervilovih", "Neznani Džud").
1857 - Rođen je engleski kompozitor i violinista Edvard Vilijam Elgar (Edward William). Njegova dela, od kojih su najpoznatiji oratorijum "Gerontijusov san" i koncertna uvertira "Enigma varijacije", znatno su doprinela obnovi engleske muzike na prelazu u 20. vek.
1882 - Umro je italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi (Giuseppe), vođa pokreta za nezavisnost i ujedinjenje Italije. Legendarnim pohodom sa svojim dobrovoljcima ("hiljadu crvenih košulja") oslobodio je 1860. Siciliju od vlasti Burbona i u septembru trijumfalno ušao u Napulj. Izabran je za poslanika Rima 1874, ali je odbio počasti kralja Viktora Emanuela, titule vojvode i maršala.
1904 - Rođen je američki olimpijski šampion i filmski glumac Džoni Vajsmiler (Johnny Weišmuller). Prvi je uspeo preplivati 100 metara za manje od jednog minuta. Osvojio je tri zlatne medalje na Olimpijskim igrama 1924. i dve 1928. Poznatiji je, medutim, kao tumač glavne uloge u filmovima o Tarzanu.
1924 - Američki Kongres priznao je državljanstvo Indijancima starosedeocima na teritoriji na kojoj su stvorene SAD.
1940 - Rođen je grčki kralj Konstantin II (Constantine), poslednji monarh Grčke. Krunu je nasledio od oca Pavla I 1964, a tri godine kasnije, kada je vojna hunta preuzela vlast u Grčkoj, bio je primoran da ode u izgnanstvo. Vojne vlasti su 1973. ukinule monarhiju.
1946 - Italijani su se na referendumu izjasnili za republiku i time odbacili monarhiju Savojske dinastije.
1949 - Država Transjordanija je promenila naziv u Hašemitska kraljevina Jordan.
1953 - Britanska kraljica Elizabet II (Elizabeth) krunisana je u Vestminsterskoj katedrali u Londonu. To je bilo prvo krunisanje u istoriji koje je prenosila televizija.
1955 - Jugoslovenski i sovjetski lideri, Josip Broz Tito i Nikita Hruščov, potpisali su Beogradsku deklaraciju kojom su normalizovani odnosi Jugoslavije i SSSR, narušeni rezolucijom Informbiroa iz 1948.
1965 - U eksploziji gasa u japanskom rudniku uglja blizu Fukuoke poginulo je najmanje 200 rudara.
1966 - Američki vasionski brod Servejer izveo je prvo uspešno meko spuštanje na mesec i počeo da šalje prve slike mesečeve površine.
1969 - U sudaru australijskog nosača aviona "Melburn" i američkog razarača "Frenk E. Evans" u Južnokineskom moru, poginula su 74 američka mornara.
1979 - Papa Jovan Pavle II stigao je u Poljsku, u prvu posetu pape jednoj komunističkoj zemlji.
1983 - SSSR je sa satelita u zemljinoj orbiti lansirao novu vasionsku sondu za istraživanje planete Venere.
1987 - Umro je španski gitarista Andres Segovija (Segovia), koji se proslavio interpretacijama klasične muzike na gitari. Transkribovao je za gitaru kompozicije Johana Sebastijana Baha (Johann Sebastian Bać) i Hendla (Handel).
1992 - Danci su se na referendumu izjasnili protiv Mastrihtskog ugovora Evropske unije.
1993 - Na prvim slobodnim izborima u Burundiju Melhior Ndadaje (Melchior Ndadaye) pobedio je vojnog predsednika Pjera Bujoju (Pierre Buyoya), čime je u toj afričkoj zemlji prvi put šef države postao pripadnik većinskog plemena Hutu.
1997 - Timothy Makvej proglašen je krivim za podmetanje bombe u federalnu zgradu u Oklahoma Sitiju 1995, kada je poginulo 168 ljudi. Makvej je osuđen na smrt i pogubljen na električnoj stolici 10. juna 2001.
1997 - Umrla je američka teniserka Jelen Jakobs (88). U karijeri osvojila je četiri američke titule u singlu (1932-1935), a Vimbldon 1936. godine kada je proglašena prvom igračicom sveta.
1998 - Srpska policija u Beogradu presrela je i brutalno pretukla studente koji su krenuli prema zgradi vlade Srbije da izraze protest zbog novog Zakona o univerzitetu.
1999 - Žene Japana izborile su se za upotrebu pilula za kontracepciju, tri decenije nakon što se pilula pojavila na Zapadu.
2000 - Glavni tužilac Međunarodnog suda za ratne zločine u Hagu Karla del Ponte (Carla) izjavila je u Savetu bezbednosti UN da nema osnova za pokretanje istrage o eventualnim ratnim zločinima NATO-a tokom bombardovanja SR Jugoslavije 1999.
2001 - Kolumbijska vlada i pobunjenici, pripadnici levičarskog FARC pokreta, potpisali sporazum kojim je dozvoljena prva razmena zatvorenika u 37 godina dugom ratu.
2002 - Na referendumu u Švajcarskoj usvojen je predlog da se ublaži izuzetno strog zakon o abortusu, čime bi se zakonodavstvo u toj oblasti približilo pravnoj regulativi drugih evropskih država.
2004 - Umro je bugarski operski pevač Nikolaj Gjaurov, čuven po ulogama Don Bazilija u "Seviljskom berberinu" i Mefistofelesa u "Faustu".
2005 - Umro je Džordž Majkan (George Mikan) legendarni američki i svetski košarkaš i prva superzvezda NBA lige.
2008 - Umro je legendarni američki ritam i bluz muzičar Bo Didli (Diddley). Među njegovim hitovima su "I`m a Man", "Who Du Yu Lav", "Before Yu Accuse Me" i "Mona".
2014 - Španski kralj Huan Karlos Prvi odrekao se prestola u korist svog sina, princa Felipea. Huan Karlos je na tronu bio 39 godina. Na presto je došao posle smrti diktatora Franciska Franka u novembru 1975. godine.
2018 - Pedro Sančes (Sanchez), vođa španskih socijalista postao je novi premijer Španije, pošto je izglasano nepoverenje njegovom prethodniku Marijanu Rahoju (Mariano Rajoy) zbog osuđujućih presuda za korupciju bivšim zvaničnicima Rahojeve Narodne stranke Katalonija je dobila novu vladu čime je prekinuta uprava španskih vlasti nad tom oblasti uvedena sedam meseci ranije nakon neuspelog pokušaja katalonske secesije.
Pogledaj vesti o: Turska
.jpg)
