Izvor: RTS, 09.Okt.2011, 08:52 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Vremeplov (9. oktobar 2011)
Rođenje srpskog fizičara i pronalazača Mihaila Pupina i književnika, akademika i nobelovca Iva Andrića obeležili današnji dan kroz istoriju.
Godine 1854. godine rođen je srpski fizičar i pronalazač Mihailo Pupin. Njegovo najveće otkriće, samoindukcioni kalemovi ("Pupinovi kalemovi") omogućilo je prenos telefonskih razgovora na veliku daljinu. Iz rodnog Idvora u Banatu otišao je u SAD 1874. posle školovanja u Pančevu i Pragu. Završio je Kolumbija univerzitet u Njujorku, >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << na kojem je kasnije bio profesor teorijske fizike i 40 godina predsednik Instituta radio-inženjera. Prvi od njegovih mnogobrojnih pronalazaka bio je električni rezonator pomoću kojeg provodnik omogućava istovremeni prenos vesti na različitim talasnim dužinama. Otkrio je i sekundarne radijacije rendgenskih zraka, elektromagnetske detektore i napisao univerziteski udžbenik termodinamike. Pupin je bio izraziti srpski patriota, okupljao je Srbe u SAD i bitno je pomogo srpsku vladu tokom Prvog svetskog rata. Za naučni rad dobio je 1920. Edisonovu medalju, a za autobiografsku knjigu "Imigrant to Inventor", kod nas prevedenu pod naslovom "Od pašnjaka do naučenjaka", 1924. Pulicerovu nagradu. Njegovo ime nose fizičke laboratorije Kolumbija univerziteta. Pupin je bio čovek izrazitog srpskog patriotskog naboja, pomagao je razne patriotske akcije, humana društva, i u zemlji i u emigraciji.
Na današnji dan 1892. godine rođen je književnik, akademik i nobelovac Ivo Andrić. Studirao je književnost i istoriju u Zagrebu, Beču, Krakovu i Gracu i doktorirao istoriju u Gracu 1924. delom "Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine". U Prvom svetskom ratu hapšen je i interniran zbog izrazite prosrpske orjentacije, a između dva svetska rata bio je ambasador Kraljevine Jugoslavije u Berlinu. U mladosti je pisao pesme ("Ex ponto", "Nemiri", "Lirika"). Pripovedač snažne imaginacije, izuzetan poznavalac Bosne, odlikovao se vanrednom čistotom jezika i stilom, prefinjenim psihološkim analizama. Dela: romani "Na Drini ćuprija", "Travnička hronika", "Gospođica", "Prokleta avlija", "Omer-paša Latas" (nedovršen), zbirke pripovedaka "Nemirna godina", "Žeđ", "Jelena, žena koje nema", "Znakovi", "Deca", "Kuća na osami", putopisi i skice "Staze, lica, predeli", meditativna proza "Znakovi pored puta", "Eseji, kritike, članci I i II", "Sveske".
1547.- Rođen Miguel de Servantes Savedra, španski književnik
(Alkale de Enares, 09. 10. 1547 - Madrid, 23. 04. 1616)
1802.- Rođen Nikolo Tomazeo, italijanski književnik i filolog
(Šibenik, 09. 10. 1802 - Firenca, 01. 05. 1874)
1835.- Rođen Šarl Kamij Sen - Sans, francuski kompozitor, pijanista, orguljaš i dirigent
(Pariz, 09. 10. 1835 - Alžir, 16. 12. 1921)
1843.- Uspostavljen javni poštanski saobraćaj u Srbiji
1857.- Rođen Ivo Vojnović, književnik
(Dubrovnik, 09. 10. 1857 - Beograd, 30. 08. 1929)
1874.- Osnovan Svetski poštanski savez
1895.- Rođen Vlastimir Pavlović - Carevac, violinista, rukovodilac Narodnog orkestra Radio Beograda
(Carevac, 09. 10. 1895 - Beograd, 10. 01. 1965)
1908.- Rođen Žak Tati (Tatiščev), francuski filmski glumac i reditelj, dobitnik "Oskar"-a
(L Pek, 09. 10. 1908 - Pariz, 05. 11. 1982)
1915.- Umro Velimir Rajić, književnik
(Aleksinac, 20. 01. 1879 - Beograd, 09. 10. 1915)
1934.- Ubijen Aleksandar Prvi Karađorđević, kralj
(Cetinje, 17. 12. 1888 - Marsej, 09. 10. 1934)
1940.- Rođen Džon Lenon, britanski pevač, gitarista i kompozitor, osnivač grupe "The Beatles"
(Liverpul, 09. 10. 1940 - Njujork, 08. 12. 1980)
1944.- Moskovska konferencija Velikih sila o posleratnom uređenju Evrope
1947. - Rođen Jovan Zivlak, književnik i izdavač, predsednik Društva književnika Vojvodine, urednik časopisa "Polja" i "Zlatna greda"
(Nakovo, 09. 10. 1947)
1949.- Fudbalskom utakmicom reprezentacija Jugoslavije i Francuske otvoren
Stadion JNA u Beogradu
1955.- Rođen Stiv Ovet, britanski atletičar, svetski i olimpijski šampion
(Brajton, 09. 10. 1955)
1958.- Rođen Srđan Šaper, reditelj, kompozitor i marketinški stručnjak
(Beograd, 09. 10. 1958)
1963.- Rođena Dragana Jugović del Monako, operska pevačica
(Smederevo, 09. 10. 1963)
1964.- Rođen Giljermo del Toro, meksički filmski reditelj
(Gvadalahara, 09. 10. 1964)
1967.- Umro Andre Moroa (Emil Ercog) francuski književnik i publicista, akademik
(Elbef, 26. 07. 1885 - Neji, 09. 10. 1967)
1978.- Umro Žak Brel, francuski šansonjer i kompozitor
(Brisel, 08. 04. 1929 - Bobinji, 09. 10. 1978)
1991.- U mestu Gornja Mokrica, na putu Glina- Petrinja, poginula ekipa dopisništva RTB-a iz Šapca: urednik Zoran Amidžić, snimatelj Borivoje Petrović, tonski snimatelj Dejan Milićević i muzički urednik Sreten Ilić
1994.- Umro Fred Libou (Fišl Libovic), američki sportski radnik, tvorac maratonskog pokreta
(Arad, 06. 06. 1932 - Njujork, 09. 10. 1994)
1996.- Umro Aleksandar Popović, književnik (Ub, 20. 11. 1929 - Beograd, 09. 10. 1996)
Aleksandar Popović, naš najveći savremeni dramski pisac, bio je istovremno i naš Beket i Jonesko, ali i Sterija i Nušić druge polovine 20. veka. Na pragu šezdesetih godina on je načinio joneskovski prevrat u našoj dramaturgiji.Uveo je apsurd u dramsku književnost, ali sa ljudima našeg podneblja i jedrim jezikom periferije, u koji je ugrađen paradoksalni način mišljenja. Popović je autor pedesetak pozorišnih, radio i TV drama, kao i više knjiga za decu. Njegovi komadi: "Mrešćenje šarana", "Ljubinko i Desanka", "Komunistički raj", "Pazarni dan", "Tamna je noć" i "Baš bunar" izvođeni su na mnogim jugoslovenskim scenama , kao i u nizu svetskih metropola. Poslednja drama "Baš bunar", koju je Popović sam režirao, premijerno je izvedena samo 9 dana pre autorove smrti. Aleksandar Popović je za svoj bogat književni rad dobio više priznanja, među kojima specijalnu nagradu na "Sterijinom pozorju" i nagradu"Branko Ćopić". Žiri pozorišnih kritičara proglasio je njegovo delo "Razvojni put Bore Šnajdera" za najbolju dramu napisanu na srpskom jeziku posle Drugog svetskog rata.
2000.- Evropska unija ukinula embargo na naftu i aviosaobraćaj SRJ
2001.- Umro Herbert Ros, američki reditelj
(Njujork, 13. 05. 1927 - Njujork, 09. 10. 2001)
2002.- Umro Sava Mrmak, TV reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti i Fakulteta umetnosti "Braća Karić" u Beogradu
(Zemun, 04. 03. 1929 - Beograd, 09. 10. 2002)
.jpg)
