Izvor: SandzakPress.net, 07.Maj.2018, 11:50 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Bliski istok – najnestabilnije područje na svijetu u posljednjih stotinu godina /VIDEO/
Bliski istok – najnestabilnije područje na svijetu u posljednjih stotinu godina
Šta je razlog tome: Vjera, politika, granice?
Ovo je brzi pregled promjena granica na Bliskom istoku u proteklih stotinu godina.
1910. Početkom dvadesetog vijeka Bliski istok je bio podijeljen u sedam glavnih zona utjecaja.
1912. Osmanlijska država u Prvom balkanskom ratu gubi većinu područja kojima je vladala u Evropi u korist Bugarske, Grčke i Srbije.
1913. Tokom Drugog balkanskog rata Osmanlije >> Pročitaj celu vest na sajtu SandzakPress.net << uspjevaju pod svoju kontrolu vratiti dio Istočne Trakije.
Velika Britanija nameće svoj protektorat nad poluostrvom Katar i primorava Osmanlije na povlačenje iz njega.
1914. V. Britanija dokida vazalni odnos hadevitskog Egipta prema Osmanlijskoj državi i osniva Sultanat Egipat kojem nameće svoj protektorat.
1916. Osmanlije se povlače iz Hidžaza u kojem šerif Husejn proglašava Kraljevinu Hidžaz.
1017. V. Britanija osvaja Jerusalim i Bagdad promoravajući Osmanlije na povlačenje.
1918. Osmanlije gube sva preostala područja na Arapskom poluostrvu.
U Jemenu šiije-zejdije uspostavljaju Mutevekkilijsku kraljevinu (koja će vojnim pučem arapskih nacional-socijalista 1962. god. postati republika).
Porazom u Prvom svjetskom ratu Osmanlije gube većinu područja u Šamu, Iraku i Anadoliji.
1920. Princ Fejsal, sin šerifa Husejna, proglašava uspostavu Kraljevine Sirije s Damaskom kao glavnim gradom, uprkos protivljenju V. Britanije i Francuske.
Britanija ujedinjuje pokrajine Bagdad, Basra i Mosul i osniva Kraljevinu Irak kao svoju koloniju.
Francuska pokorava Kraljevinu Siriju, sjeverne dijelove daje Turskoj, a u ostatku uspostavlja kolonijalnu vlast podijelivši je na pet država-kolonija.
1921. Osniva se Sultanat Nedžd nakon što Abdulaziz Saud osvaja grad Hail i time dokida postojanje Emirata Hail kojim je vladala dinastija Rešid.
1922. Francuska od koloniziranih državica Damask, Halep i Alevijske države uspostavlja Sirijski savez – kolonije Liban i Država Druza ostaju izvan Sirijskog saveza.
V. Britanija donosi odluku o prestanku svog protektorata nad Egiptom, nakon čega se uspostavlja nezavisna Kraljevina Egipat.
1923. V. Britanija na području istočno od rijeke Jordan uspostavlja Emirat Jordan, a kao njenog emira ustoličuje Abdullaha Prvog, sina šerifa Husejna.
Ataturkov nacionalni pokret potpisuje Ugovor iz Lozane, po kojem je Turskoj vraćena kontrola nad Anadolijom i Istočnom Trakijom. Definitivno se ukida Osmanlijska država, a uspostavlja Republika Turska.
1925. Francuska ukida Sirijski savez ponovo uspostavljajući Alevijsku državu kao zasebnu koloniju, a od kolonija Damask i Halep, nastanjenih dominantno sunijama, uspostavlja Državu Siriju.
1926. Snage Nedžda osvajaju Kraljevinu Hidžaz i dolazi do uspostave Sultanata Nedžda i Hidžaza.
1936. Državu Druza i Alevijsku državu Francuska pripaja Državi Siriji i uspostavlja Sirijsku republiku. Liban ostaje samostalna kolonija.
1937. Liga naroda donosi rezoluciju o izdvajanju pokrajine Hataj iz Sirije koja se uspostavlja kao nezavisna država.
1939. U dogovoru sa Francuskom i Turskom, Hataj organizira referendum na kojem je izglasano pripajanje Turskoj.
1947. Rezolucijom 181 UN ukida britansku kolonijalnu vlast i na području Palestine uspostavlja državu Arapa i državu Židova.
1948. V. Britanija se povlači iz Palestine, uspostavlja se Država Izrael na većini područja historijske Palestine.
1956. Tokom Sueske krize Izrael osvaja Gazu, ali se ona nakon godinu vraća pod egipatsku kontrolu.
1958. Sirija i Egipat formiraju UAR (Ujedinjenu Arapsku Republiku) s Kairom kao glavnim gradom.
1961. Prestanak britanskog protektorata nad Kuvajtom i uspostava nezavisne Države Kuvajt.
UAR se raspada jer Sirija vraća svoju nezavisnost proglašavajući Sirijsku Arapsku Republiku.
1962. Od sultanata koji su bili njene kolonije u Jemenu V. Britanija formira Južnoarapski savez.
1963. Pošto neki sultanati odbijaju priključenje Južnoarapskom savezu, od njih se formira Južnoarapski protektorat.
Vilajet Aden se pripaja Južnoarapskom savezu čime prestaje britanski protektorat nad njim.
1965. Saudijska Arabija i Jordan postižu sporazum o razmjeni teritorija čime je Jordan dobio dodatnu površinu na području zaljeva Akaba.
1967. Izrael napada Siriju, Jordan i Egipat, te osvaja Sinaj, Gazu, Zapadnu obalu i Golansku visoravan.
Na tlu Južnoarapskog saveza i Južnoarapskog protektorata formira se jedinstvena Narodna Arapska Republika Jemen.
1970. Sultanat Oman postiže sporazum o okončanju britanskog protektorata i proglašava nezavisnost.
S. Arabija i Kuvajt potpisuju sporazum o međusobnoj podjeli spornog područja između dvije zemlje.
1971. V. Britanija se povlači iz svih protektorata u Arapskom zaljevu, a nezavisni emirati, osim Bahrejna i Katara, formiraju Ujedinjene Arapske Emirate.
1973. Zvaršava se oktobarski rat, a Izrael osvaja dodatna područja na Golanskoj visoravni i zapadno od Sueskog kanala.
1974. Odvojeno potpisivanje sporazuma o stvaranju tampon zona s međunarodnim snagama. Sirija vraća kontrolu nad Kunejtirom i dijelom Golanske visoravni, a Egipat područje istočno od Sueskog kanala.
1975. Egipat i Izrael potpisuju drugi sporazum o prestanku sukoba, po kojem Egipat vraća suverenitet nad dodatnim područjem Sinaja.
1978. Izrael osvaja dio južnog Libana pod izgovorom zaštite od palestinskih napada.
1979. Potpisivanje sporazuma o miru između Egipta i Izraela koji se potom povlači sa Sinaja do linije Ariš – Ras Muhammed, kao dio prve faze primjene sporazuma.
1982. Ispunjavajući drugu fazu sporazuma, Izrael se povlači sa preostalih djelova Sinaja, izuzev grada Taba na obali Crvenog mora.
1989. Nakon odluke Međunarodnog arbitražnog suda u Ženevi, pred kojim su se sporili Egipat i Izrael, Egipat vraća suverenitet nad Tabom.
1990. Dva nezavisna Jemena se ujedinjuju u jedinstvenu Republiku Jemen.
Irak osvaja Kuvajt i proglašava ga svojom devetnaestom pokrajinom.
1991. SAD i saveznici napadaju iračke snage i oslobađaju Kuvajt.
1993. Potpisivanje Sporazuma iz Osla po kojem Palestinci dobijaju auronomnu vlast na Zapadnoj obali i oblasti Gaze.
2000. Izrael se povlači iz južnog Libana, s izuzetkom manjeg područja zvanog Mazaria Šabaa.
2005. Izrael jednostrano objavljuje prekidanje veze sa Gazom i povlači iz nje svoje snage.
2016. Egipat i S. Arabija potpisuju sporazum o morskoj granici po kojem ostrva Tiran i Sanafir prelaze pod saudijski suverenitet.
Trenutno se na području Sirije, Iraka i Jemena odvijaju sukobi koji prijete dodatnim promjenama granica
Pogledajte vijest na izvornom sajtu:
Bliski istok – najnestabilnije područje na svijetu u posljednjih stotinu godina /VIDEO/
Pogledaj vesti o: Grčka
Nastavak na SandzakPress.net...
.jpg)
