Izvor: Politika, 04.Sep.2012, 10:52 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Socijalistički disidenti nisu dobro prolazili
Iz SPS-a otišli su Milorad Vučelić, Nebojša Čović, Zoran Lilić i Branislav Ivković, ali njihove novoosnovane partije nisu dugo trajale
Povodom spekulacija da bi se unutarpartijske tenzije u Demokratskoj stranci mogle završiti raskolom, „Politika” će u narednim danima podsetiti na podele koje su se dešavale u srpskim političkim partijama od početka savremenog višestranačja
Za proteklih dvadesetak godina nema veće >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << partije koja se nije suočila sa unutrašnjim sukobima, nezadovoljstvima i cepanjem. Toga je bilo i u Socijalističkoj partiji Srbije, osnovanoj jula 1990. godine, koju su napuštali i neki od njenih najuglednijih funkcionera, formirali sopstvene stranke, ali nijedna od njih nije bila dugovečna.
Pojava frakcija u partijskom životu novijeg je datuma, međutim, zabeležena je nešto ranije, septembra 1987. godine, u tada jednopartijskoj državi, na Osmoj sednici Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije. Ta sednica označila je konačan razlaz Slobodana Miloševića i Ivana Stambolića i definitivno ustoličenje Miloševića na čelu te partije koja će tri godine kasnije prerasti u SPS.
Na Osmoj sednici Milošević je razrešio članstva u CK SKS Dragišu Pavlovića, tadašnjeg predsednika beogradske partijske organizacije, zbog njegovog prethodnog istupanja na konferenciji za novinare, kada je izjavio „da ukupno stanje na Kosovu, koje se ne popravlja ni potrebnom ni poželjnom ni lako obećanom brzinom, stvara opasnu atmosferu...”, kao i da se „srpski narod pogrešno izabranim metodama borbe može gurnuti na stranputicu”.
Nekoliko dana pre Osme sednice, na sednici Predsedništva CK SKS Stambolić se usprotivio dnevnom redu prema kojem bi se razmatrao javni istup Pavlovića. Prema kasnijim ocenama to je, u stvari, bila konačna polarizacija dve struje srpskih komunista – jedne dogmatsko-represivne koju je, kako je kasnije objašnjavao jedan od učesnika Osme sednice Vaso Milinčević, oličavao Milošević, i druge, liberalno-demokratske u liku Stambolića.
Ujedinjenjem SKS sa Socijalističkim savezom radnog naroda Srbije nastaje SPS koji je čitavu deceniju, koliko je zapravo bio i na vlasti, funkcionisao bez velikih unutrašnjih lomova. Najpoznatiji socijalistički „disident” iz tog perioda bio je Milorad Vučelić, koga je Milošević dva puta smenjivao sa partijskih funkcija (1995. i 1998. godine). Posle drugog izbacivanja Vučelić je osnovao Demokratsku socijalističku partiju, koja je na decembarskim izborima 2000. osvojila samo tridesetak hiljada glasova (0,85 odsto izašlih). Tri godine kasnije vratio se „starom jatu”.
Mnogo više uspeha u samostalnom političkom životu imao je Nebojša Čović, mada ni njegovo isključenje iz partije 1997. nije uzdrmalo socijaliste. Iako je nesumnjivo imao jaku poziciju u partiji (što je govorila i činjenica da je bio gradonačelnik Beograda), posle odbijanja da zakaže konstitutivnu sednicu Skupštine grada u vreme protesta 1996–1997, zbog izborne krađe, morao je da ode iz SPS-a. Na kontramitingu 24. decembra 1996. bio je na bini iza Miloševića, a tri nedelje kasnije isključen je sa obrazloženjem da je svojim istupanjima naneo štetu partiji. U julu sledeće godine osnovao je Demokratsku alternativu koja je bila članica DOS-a, a koja je pre nekoliko godina prestala da postoji.
Tek su petooktobarske promene oslabile SPS iz koga su počeli masovnije da odlaze i funkcioneri i članstvo. Kao prvi visokorangirani socijalista „nogu je povukao” Zoran Lilić, koji je već u novembru 2000. sa grupom bivših socijalista osnovao Srpsku socijaldemokratsku partiju. Kako je objasnio tada, odlučili su se na taj korak zbog razočaranja u rukovodstvo SPS-a koje je „odgovorno za izborni debakl te partije”. Međutim, na prvim izborima, u decembru 2000, nije uspeo da dostigne ni 30.000 glasova. Posle se povukao iz političkog života i za njega se čulo tek 2008. godine kada su ga socijalisti postavili za predsednika Upravnog odbora JP „Putevi Srbije”.
U postpetooktobarsku skupštinu Srbije Branislav Ivković je ušao kao visoki funkcioner SPS-a, a izašao je iz nje kao lider Socijalističke narodne stranke. Sa grupom istomišljenika on je 2002. napustio SPS i formirao novu poslaničku grupu, koja je važila kao neformalna podrška DOS-u. Na izborima 2003. njegova SNS osvojio je manje od 30.000 glasova.
B. Č. – B. B.
objavljeno: 04.09.2012.
.jpg)
