Izvor: Politika, 22.Apr.2011, 10:41 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Obeležavanje nacionalnog Dana sećanja na žrtve genocida
BEOGRAD - Srbija danas obeležava nacionalni Dan sećanja na žrtve genocida počinjenog u ustaškoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj (NDH) nad Srbima, Romima i Jevrejima tokom Drugog svetskog rata.
Predsednik države Boris Tadić je tim povodom podsetio da su u Srbiji jaka sećanja na antifašističku borbu i stradanja i da „upravo to sećanje daje veru da se logori smrti nikada više neće ponoviti.„
Centralna >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << svečanost ove godine održana je u Kragujevcu gde je u organizaciji Muzeja žrtava genocida juče otvorena izložba pod nazivom: „Gubim nevino svoj život zbog nevaljali i prokleti ljudi”.
Za naziv izložbe uzeta je poruka sa ceduljice koju je jedan Srbin iz Šapca uputio majci pre izvođenja na streljanje, a posetioci će moći da je vide u kragujevačkom Muzeju „21. oktobar” do 21. aprila.
U savremenoj grafičko-likovnoj obradi na dokumentarnim fotografijama prikazani su zločini genocida i ratni zločini protiv civilnog stanovništva na prostorima bivše Jugoslavije od 1941. do 1945.
Dan sećanja na žrtve genocida u Srbiji se obeležava 22. aprila, na dan kada su dve grupe zatočenika 1945. godine krenule u proboj iz ustaškog koncentracionog logora Jasenovac videvši da su počele masovne likvidacije i zatiranje tragova zločina.
Od oko 1.000 zatočenika iz logora broj 3. u proboj je krenulo oko 650, od kojih je preživelo 116, dok je od 167 iz „Kožare”, logora broj 4, u proboju uspelo 11.
Bio je to i početak kraja jasenovačkog sistema logora smrti u kojima je na najstrašnije načine umoreno više stotina hiljada ljudi.
NDH su proglasile ustaše 10. aprila 1941. pod pokroviteljstvom nacističke Nemačke i fašističke Italije, a obuhvatala je Hrvatsku, Bosnu i Hercegovinu i Srem, teritoriju sa oko 6,3 miliona stanovnika, od kojih su više od trećine bili Srbi.
Državni program za „rešenje srpskog pitanja” ostvarivan je po formuli „trećinu pobiti, trećinu proterati, a trećinu pokrstiti”, koju je 11. juna 1941. obelodanio ustaški ministar i hrvatski književnik Mile Budak.
Ustaše je podržavala rimokatolička crkva u Hrvatskoj i najveći deo klera sa zagrebačkim nadbiskupom Alojzijem Stepincem na čelu, koja je prećutno odobravajući masovne zločine izvršila pokrštavanje između 244.000 i 300.000 pravoslavaca. Jedan vid organizovanog zločina, pored masovnih jama i grobnica, u hrvatskoj državi bili su konclogori od kojih je najveći i najstrašniji bio Jasenovac, u svetu poznat i kao „srpski Aušvic”.
Jasenovačko gubilište osnovano je polovinom avgusta 1941. po zamisli njegovog zapovednika Vjekoslava Maksa Luburića i sastojalo se od pet velikih i tri manja logora, a prostiralo se na 210 kvadratnih kilometara.
Većina logora bila je u jugozapadnoj Slavoniji (Hrvatska), dok su s druge strane Save (BiH) bila masovna stratišta, a na najvećem u Donjoj Gradini procenjuje se da je usmrćeno 366.000 ljudi.
Jasenovac je zvanično nosio naziv „Sabirni i radni logor”, a u stvarnosti je bio logor za uništavanje nehrvata u kome su jedine ubice bile hrvatske ustaše. Bila je to fabrika smrti u kojoj su žrtve ubijane maljevima, noževima, sekirama, a leševi spaljivani, bacani u Savu ili zatrpavani u masovne grobnice.
Na teritoriji NDH nalazio se i logor „Staro sajmište” u kome je život izgubilo preko 20.000 ljudi, a kroz njega prošlo više desetina hiljada koji su poslati na put bez povratka u logore Banjica, Trepča, Jasenovac i dalje u nacističke logore drugih zemalja.
NDH je u jednom nadmašila naciste - bila je jedina država koja je imala posebne logore za decu - Sisak i Jastrebarsko, kroz koje je prošlo 33.000, a u njima skončalo blizu 20.000 mališana.
Na imenoslovniku žrtava Jasenovca popisano je blizu 90.000 žrtava, a tačan broj nije nikad utvrđen, jer je zbog politike pomirenja svih naroda pod parolom „bratstva i jedinstva” tokom vladavine komunista istina o razmerama zločina hrvatskih ustaša bila nepoželjna.
Zahvaljujući tome, ustaškom poglavniku Anti Paveliću i većini odgovornih iz tadašnje hrvatske vlasti nikada nije suđeno ni u odsustvu, a zločin genocida počinjen u NDH, ostao je nekažnjen.
Oni kojima je suđeno, nisu odgovarali za genocid, već za ratni zločin i zločin protiv civilnog stanovništva, poput ustaškog ministra policije Andrije Artukovića i zapovednika Jasenovca Dinka Šakića, koji su osuđeni u dubokoj starosti tek 1986. i 1999. godine.
Nadbiskup Stepinac je za ratni zločin osuđen na 16 godina robije, ali kaznu nije izdržavao u zatvoru, već je prognan u rodno mesto i posle dve godine pomilovan, da bi kasnije postao kardinal, a papa Jovan Pavle II ga je beatifikovao. Prema Izveštaju državne Komisije FNRJ, za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih saveznika u NDH je pobijeno 500.000 Srba, 80.000 Roma, 23.000 Jevreja i više hiljada antifašista različitih nacionalnosti, a Centar „Simon Vizental” govori o 600.000 umorenih.
Da su te brojke najbliže istini ukazuje i nemački dokument do koga je došao šef kancelarije za specijalne istrage Ministarstva pravde SAD Ilaja Rozenbaum u kome je navedeno da je u Jasenovcu u prvih godinu i po dana usmrćeno 200.000 ljudi.
Tanjug
objavljeno: 22.04.2011.
Pogledaj vesti o: Kragujevac
.jpg)
