Izvor: S media, 05.Okt.2010, 23:49 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Crkva pred Ustavnim sudom
Sporenja oko zakonske podele na tradicionalne i konfesionalne crkve i verske zajednice i postupka registracije.
Zakonodavni odbor Narodne skupštine Republike Srbije odbacio je sve primedbe pojedinih crkava i nevladinih organizacija koje su tražile ocenu ustavnosti Zakona o crkvama i verskim zajednicama i jednog dela njegovih odredbi. Na javnoj raspravi koja je održana juče u Ustavnom sudu, predsednik skupštinskog Zakonodavnog odbora Vlatko Ratković, predstavio >> Pročitaj celu vest na sajtu S media << je odgovor ovog skupštinskog tela na sporna pitanja i istakao da odbor smatra da je zakon u celosti u skladu sa Ustavom i međunarodnim dokumentima koji uređuju ovu oblast.
Ustavnom sudu Srbije, tokom 2006, 2007. i 2008. godine upućena su četiri predloga za ocenu ustavnosti određenih odredaba Zakona, koje su podneli Hrišćanska baptistička crkva i Protestantska evanđeoska crkva iz Beograda, Protestantska evanđeoska crkva Duhovni centar iz Leskovca i Centar za toleranciju i međureligijske odnose, dok je inicijativu za ocenu ustavnosti zakona podnela Koalicija za sekularnu državu – Žene u crnom. Najviše osporavanja bilo je u vezi s podelom na tradicionalne i konfesionalne crkve i verske zajednice, kao i postupka za registrovanje crkve ili verske zajednice koje predlagači smatraju diskriminatorskim.
Zdravko Šorđan, direktor Centra za toleranciju i međureligijske odnose istakao je da u svakodnevnim životu tradicionalne i konfesionalne crkve i verske zajednice nemaju ista prava.
– Priznajemo prioritet većinskoj crkvi, ali bismo želeli da uživamo prava u onoj meri u kojoj bi neometano mogli da obavljamo svoju dužnost i završavamo neophodne poslove bez teškoća, što sada nije moguće – rekao je Šorđan.
Saša Gajin, predstavnik Koalicije za sekularnu državu, naveo je da prilikom registracije, takođe, postoji diskriminacija, odnosno da se tradicionalne crkve i verske zajednice prijavljuju za upis u registar, dok ostale podnose zahtev.
– Sistem prijave i sistem odobrenja podrazumevaju dva različita pravna režima. Za konfesionalne crkve i verske zajednice Zakon predviđa razmatranje i donošenje odluke u vezi sa njihovim zahtevom, vrstu presuđivanja, dok se tradicionalne upisuju samo podnošenjem prijave – istakao je Gajin.
U vezi sa ovim primedbama, izneto je mišljenje zakonodavnog odbora Skupštine da Zakon izražava „nespornu istorijsku činjenicu” da su postojale crkve i verske zajednice koje su imale vernike i viševekovnu tradiciju u odnosu sa državama na teritoriji današnje Srbije, kao i da određivanje neke crkve kao tradicionalne ne donosi nikakav privilegovan položaj. Navedeno je i da se u postupku registracije pravi razlika jedino između novoformiranih i postojećih crkava i verskih zajednica, pri čemu se od novoformiranih traže dodatna dokumenta kako bi bili upisani u registar kao verska organizacija. Bogoljub Šijaković, ministar vere, istakao je da država ne treba da izjednačava ono što nije jednako, kao i da načelo da su svi jednaki pred zakonom i imaju jednaka prava, ne znači da su svi isti.
– Tretman treba da bude adekvatno ravnopravan. U velikom broju zemalja Evropske unije napravljena je slična podela i zakoni koji uređuju crkveno pravo utvrđuju i razliku među crkvama i verskim zajednicama – rekao je Šijaković.
U ime tradicionalnih crkava i verskih zajednica, koje su zajednički nastupile u raspravi pred Ustavnim sudom, vladika bački Irinej, predstavio je odgovor nemačkog stručnjaka za crkveno pravo Gerharda Robersa na pitanja koja su mu uputili u vezi sa „spornom” podelom i upisom u registar, u kojem ovaj stručnjak kaže da ni jedno ni drugo nije protivustavno, da su razlike zasnovane na opravdanim razlozima i da su odredbe u skladu sa međunarodnim pravom.
– Ukoliko zakonodavstvo Evropske unije i evropskih država, ne nalaze ništa sporno u sistemima onih država koje poznaju institut državne religije, kakva je Velika Britanija, neke islandske zemlje ili Grčka, onda ne vidimo zašto bi odredbe u našem zakonu predstavljale diskriminaciju – rekao je vladika bački.
Spornim se, između ostalih, smatraju i odredbe koje regulišu mogućnost da država, na poziv crkve ili verske zajednice, pruži odgovarajuću pomoć u izvršenju pravosnažnih crkvenih odluka i presuda, oslobađanje sveštenika od odgovornosti pred državnim organima za postupanje pri bogosluženju, izdvajanje iz državnog budžeta za penziono i zdravstveno osiguranje sveštenika, regulisanje isključivo crkvenim propisima upravljanja imovinom i novčanim sredstvima crkve. Zamerka je bila da takve odredbe crkvama i verskim zajednicama, kao i sveštenicima donose povlašćeni položaj u odnosu na druge građane.
Vesna Rakić-Vodinelić, kao jedan od predstavnika Koalicije za sekularnu državu, istakla je da nije dovoljno jasno u kojim slučajevima prestaje da važi „sveštenički imunitet” za vreme bogosluženja, kao i da jedino u odredbi koja reguliše upravljanje crkvenom imovinom ne stoji da je to regulisano u skladu sa zakonom i autonomnim, crkvenim propisima, već samo u skladu sa autonomnim propisima.
U odgovorima na ove primedbe, skupštinski zakonodavni odbor, kao predstavnik zakonodavca, naveo je da država pomaže crkvi u izvršenju njenih presuda samo kada je to opravdano kao, na primer, u slučaju da sveštenik koji je raščinjen uzurpira crkvu. Takođe, navedeno je i da se odvajanjem iz državnog budžeta za penziono i zdravstveno osiguranje sveštenika potpomaže sloboda veroispovesti, a da sveštenik, kao i svaki drugi građanin, nije izuzet od krivičnog gonjena ako krši zakon, bez obzira na to da li to čini na bogosluženju ili van njega.
Jelena Čalija
.jpg)
