Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 05.Nov.2018, 13:29   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Serijal RTV "Prisajedinjenje 1918-2018 - Svedoci istorije" - Vranje i Manda Sudarević

Serijal RTV "Prisajedinjenje 1918. godine - Svedoci istorije" nastavljamo pričom o bračnom paru Sudarević. U prelomnim istorijskim vremenima prisajedinjenja vojvođanskih oblasti matici Srbiji, i ujedinjenja u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, ne treba zanemariti ni doprinos vojvođanskih Hrvata, posebno intelektualaca. Jedan od najistaknutijih bio je doktor Vranje Sudarević, koji je u Subotici u jesen 1918. godine, zajedno sa svojom ženom Mandom izabran za delegata na Velikoj narodnoj >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << skupštini.

Jedini lek, protiv rastuće asimilacije slovenskog življa u Austrougarskoj, bila je sloboda! Tog recepta, lekar Vranje Sudarević držao se čitavog života. Otvoreno je isticao pripadnost hrvatskom narodu, pa već u gimnazijskim danima postaje poverenik Matice hrvatske za Suboticu. Ugarske vlasti to nisu tolerisale pa je maturu završio van rodnog grada. Studirao je u Budimpešti i nakon toga zapravo počinje njegova politička karijera.

"Mislim da je na tom potezu između Budimpešte i Subotice njega dokačio virus panslavizma. To je ono što bi danas mogli zvati ili što smo mogli zvati jugoslovenstvom. Mislim da je ta ideja njega terala da vidi kako Bunjevci, ovdašnji svit, može da bude deo nečega i da se zbliži sa drugim žiteljima grada, kako u Monarhiji, tako i posle", kaže Boris Aleksov, praunuk Vranje i Mande Sudarević.

Vranje Sudarević je bio jedan od osnivača Bunjevačke stranke, a kasnije i član Bunjevačko-Šokačke stranke. Bio je narodni zastupnik u skupštini Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a 1920.godine na nekoliko meseci i veliki župan, odnosno gradonačelnik Subotice.

Sudarević je preminuo 1924.godine i sahranjen je ovde na Bajskom groblju u Subotici. 53 godine kasnije u istoj grobnici sahranjena je i njegova supruga Magdalena Sudarević, poznatija kao Manda Sudarević, jedna od sedam žena koje su učestvovale u radu Velike narodne skupštine.

Kao žena lekara, Manda Sudarević je i sama dosta znala o medicini, a upamćena je po velikom zalaganju u obnovi subotičke bolnice posle Velikog rata. Njeno društveno angažovanje nije ostalo neprimećeno, to je verovatno jedan od razloga što se našla među delegatima Velike narodne skupštine.

Bilo je ženskih udruženja koja su se bavila humanitarnim radom, koja su priređivala neke manifestacije, ali ovakvi pojedinačni nastupi u kojima je počela da učestvuje i Manda Sudarević su bili nezamislivi. To su godine koje stavljaju pred društvenu scenu i žensko pitanje, objašnjava Mirko Grlica, istoričar.

Pravo glasa, dato ženama na Velikoj narodnoj skupštini 1918.godine, bilo je samo privremeno. Posle tog istorijskog događaja, pravo da ravnopravno učestvuju u političkom životu ženama u Srbiji je pružena tek 1945. godine.
Pogledaj vesti o: Vranje,   Subotica

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...