Izvor: JužneVesti.com, 01.Okt.2015, 15:53 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Šta čuva Prekonoška pećina koju je pre 133 godine otvorio Obrenović?
Pećina iznad sela Prekonoga kod Svrljiga, koju su krajem 19. veka istraživali čuveni srpski i evropski naučnici, prva je pećina na Balkanu koja je odlukom kralja Milana Obrenović otvorena za turiste. U njoj su se krili vojnici, a čuva i “presto” od stalaktita.
Da je Prekonoška pećina, koja je bila stanište praistorijskog čoveka i pećinskog medveda, vredno turističko blago, kralj Milan je uvideo nakon članka “Tragovi praistorijskog čoveka u Srbiji” Feliksa >> Pročitaj celu vest na sajtu JužneVesti.com << Hofmana iz 1882. godine. Tada je njegovom odlukom postala turistička destinacija.
Manje sečivo od okresanog kamena, koje je takođe pronađeno, ukazuje na to da su ljudi nastanjivali ovu pećinu tokom paleolita, dok se 2 alatke pripisuju neandertalskoj populaciji - stoji u ovoj knjizi.
Prirodni nakit koji se u njoj nalazi čini je jednom od najbogatijih u Srbiji i predstavlja nemerljivo bogatstvo. Stalaktiti u pećini raznih su oblika i boja, neki čak i slični koralima.
Nakon malo pešačenja kroz pećinu nailazi se na metalno stepenište, a nakon što se siđe niz njega “otvara se” jedna od najlepših pećinskih dvorana u Srbiji.
Jedan od pećinskih ukrasa u jezeru visok je 2,3 metra i debljine 1 metar, dok je ukras koji meštani nazivaju “presto” pri dnu debeo 4,3 metra. Stalaktiti tornjastog oblika najređi su u pećini, a popularni “Đerdap” visok je 5,5 metara i debljine 3,5 metra.
Prema pričama starijih Svrljižana, ali i onih mlađih kojima su to govorili njihove bake i deke, u povlačenju preko Albanije u pećini i oko nje se sklonila vojska kralja Petra. Kažu, njene visoke prostorije služile su i za Generalštab.
Još jedan kralj, Aleksandar Karađorđević trebalo je da poseti Prekonošku pećinu, pa su pred njegov dolazak do samog ulaza izgrađene i stepenice, ali je, pre posete, na kralja izvršen atentat u Marselju – kaže meštanin Goran Trandafilović.
Tek nedavno su iste stepenice uređene i na njima je postavljena zaštitna ograda.
Prekononošku pećinu krajem 19. veka istraživali su mnogi čuveni naučnici poput Jovana Cvijića, Josifa Pančića, Jovana Žujovića, Stevana Mačaja, Jovana Dragaševića i Feliksa Kanica.
Međutim, pećina i dalje nije potpuno istražena, a dok je nekada bila uređena, sada je napuštena.
Pećina je nekad bila osvetljena, postojao je agregat, rasveta, uređena staza, dolazile su ekskurzije, turisti, a onda su nemarnost i zub vremena učinili svoje. Međutim, ima avanturista koji i dalje dolaze – kaže Goran Trandafilović.
Pećina je prvi put zaštićena 1949. godine, a nedavno su stručnjaci Zavoda za zaštitu prirode Srbije procenili da je “stanje temeljnih vrednost nepromenjeno”, a da su glavni faktori ugrožavanja neovlašćeni i nekontrolisani ulasci.
Stručni tim Zavoda za mere zaštite prirode predložio je postavljanje kapije na ulaz ili popravku postojeće, uređenje ulaza u pećinu, popravku oštećenih delova pristupne staze i stepenica i postavljanje informativnih tabli o prirodnom dobru – navedeno je tada u izveštaju Zavoda.
Table su postavljene od glavnog puta Niš - Svrljig ka selu i pećini, ograda je urađena i na tome se zasada stalo. Ostalo je još mnogo toga da se uradi, ali čini se da pre svega treba promeniti svest ljudi o neprocenjivom značaju ovog dragulja svrljiške opštine.
.jpg)
