Izvor: SrbijaDanas.com, 15.Dec.2023, 20:11

O ubistvu kraljice Drage i kralja Aleksandra snimljen je film u Holivudu, u Srbiji serija, a evo ko je sve glumio Obrenoviće u drugim ostvarenjima

Tragičan događaj koji je inspirisao mnoge da ga ekranizuju.

O jednom od najtragičnijih događaja u srpskoj istoriji, "Majskom prevratu", odnosno atentatu u kojem su 11. 07. 1903. stradali kraljica Draga i kralj Aleksandar Obrenović, čime je ova kraljevska porodica zvanično ugašena, pa je na srpski presto je došla dinastija Karađorđević.

Ovaj događaj potresao je srpsku i svetsku javnost, a uspeo je da dođe i do Holivuda, gde je čak i snimljen >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << film "Žena naređuje", a sve po tragičnoj sudbini mladog kraljevskog para.

Ovaj krvavi događaj šokirao je ceo svet. Pre svega činjenica da je jedan krunisani vladar ubijen od strane njemu zakletih oficira, a zatim i načina na koji je prevrat izveden kada su života lišeni kraljevski par i mnogi oficiri i političari. S druge strane, bilo je i onih koji su podržavali smenu na srpskom prestolu, smatrajući da je atentat samo razumljiva posledica katastrofalne politike ličnog režima kralja Aleksandra Obrenovića.

Tadašnji najveći svetski filmski producent Šarl Pate je, poput mnogih dugih proizvođača filmova, snimao takozvane lažne filmske žurnale, u stvari, kratke igrane rekonstrukcije aktuelnih događaja koje je publika prihvatala kao pravu sliku zbivanja. Tako su snimljeni i prikazivani filmovi Slike iz Burskog rata, Slike iz američko-španskog rata za Kubu, Erupcija vulkana na Martiniku i mnogi drugi. Inspiraciju za scenario producenti i autori često su nalazili u novinama, pa je tako, odmah po objavljivanju vesti o događajima u Beogradu, Šarl Pate doneo odluku da o tome snimi film. Realizaciju je poverio svome reditelju Lisienu Nongieu.

Film je snimljen i prikazivan pod naslovom "Ubistvo srpske kraljevske porodice", bio je dug 35 metara, odnosno njegovo prikazivanje je trajalo nešto manje od dva minuta. Nažalost, kopija ovoga filma nije sačuvana pa se sva naša znanja o njemu zasnivaju na sekundarnim izvorima – katalozima, oglasima u štampi i dve fotografije/reklamne razglednice u boji, štampane u Rumuniji. Identifikacija glumaca nije potpuno sigurna, ali na osnovu sačuvanih fotografija može se ipak zaključiti da je kraljicu Dragu igrala Neli Kormon, a kralja Aleksandra Anri Etievian, glumci koji su se pojavljivali u više filmova "Braće Pate".

Film je snimljen svega dan-dva posle samog događaja, u ateljeu preduzeća "Braća Pate" u Vensenu. Scenograf tog preduzeća Žorž Dimenil je u svojim sećanjima zapisao zanimljiv detalj: prvi novinski izveštaji su objavili da su kralj i kraljica bili samo ranjeni u prostorijama dvora, a zatim izbačeni kroz prozor u dvorsku baštu gde ih je sačekala i ubila grupa zaverenika. Tako je i snimljena prva verzija filma koja je odmah prikazivana u pariskim bioskopima, da bi posle dan-dva bila zamenjena drugom, presnimljenom na osnovu tačnijih novinskih izveštaja.

Film, nažalost, nije sačuvan, ali nam je sadržaj delimično poznat na osnovu novinskih oglasa. U riječkom "Novom listu" (6.11.1903) dat je sledeći opis: "Prizori: Pred konakom urotni oficiri savladavaju dvorsku stražu i prodiru u dvor; savlađivanje daljih otpora kraljeve telesne garde i kraljevih ađutanata; urotni oficiri kralju Aleksandru podnose akt odstupa sa prestola, kralj Aleksandar sa jednim revolverskim metkom ubija jednog oficira urotnika; kraljica Draga uleće u odaju te moli oficire za milost; razjareni urotnici ubijaju kralja i kraljicu; urotnici bacaju kralja i kraljicu kroz prozor u dvorsku baštu; posljednji znaci života kralja Aleksandra itd..." Ovaj se opis podudara sa sačuvanim fotografijama iz filma. Zanimljivo je da film na neki način pravda zaverenike: oni su, prema filmu, civilizovano ponudili kralju abdikaciju na potpis, on je prvi potegao pištolj i ubio jednog oficira, pa je sasvim logično da su ostali pucali i ubili njega i kraljicu Dragu. Da li se iza ovog "talasanja istorije" krije francuska naklonost prema Karađorđevićima?

Film je doživeo veliki uspeh i prikazivan je u skoro svim evropskim zemljama osim, naravno, u Srbiji, gde je bio zabranjen. Šest godina kasnije, 1909, "Pate" je snimio rimejk istoga filma koji je prikazivan pod naslovom "Beogradska tragedija"; scenario je napisao renomirani francuski dramski pisac Anri Bataj, reditelj nije poznat, a glavne uloge su tumačili Šarlota Barbie prvakinja pozorišta "Sara Bernar" i Leon Arvel iz pozorišta "Žimnaz".

Nova verzija filma imala je 255 metara (15 minuta projekcije) i prikazivana je po mnogim evropskim zemljama, ali nikada u Srbiji. Bez obzira na veliki umetnički renome scenariste i glumaca, ovaj igrani film je imao daleko manje uspeha negoli "lažni filmski žurnal" iz 1903. godine.

Majski prevrat u Srbiji i ubistvo kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage inspirisali su – pored Šarla Patea – i mnoge druge filmske producente i stvaraoce. Odmah posle atentata snimljena su u Engleskoj dva kratka "lažna filmska žurnala" o kojima se malo zna – "Ubistvo srpskog kralja i kraljice" i "Srpska tragedija" čije kopije nisu sačuvane. U Beču je 1920. godine snimljen film "Kraljica Draga" koji je režirao poznati austrijski reditelj Hans Oto Levenštajn, a u Berlinu 1927. godine film "Ljubavnica na prestolu ili Ljubimica guvernera" koji je režirao Fridrih Feher.

A post shared by Sérgio Leemann • Zürich (@a.certain.cinema)

Zanimljivo je da je u oba filma lik Drage Mašin tumačila zvezda nemog filma Magda Sonja. I najzad, u Holivudu je na istu temu 1932. godine snimljen film "Žena naređuje" koji je režirao Pol Štajner, dok je ulogu Drage Mašin tumačila slavna glumica iz perioda nemog filma Pola Negri.

Kod nas publika je imala priliku da pomenuti istorijski događaj gleda u seriji "Kraj dinastije Obrenović" iz 1995. godine, a uloga Drage pripala je glumici Ljiljani Blagojević, dok kralja Aleksandra tumači Tihomir Stanić.

Nastavak na SrbijaDanas.com...