Izvor: Politika, 12.Avg.2015, 22:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Niko nije video uništavanje GM useva u Srbiji
Iako inspekcija Ministarstva poljoprivrede stalno otkriva nove površine pod GM sojom, već pet godina nije bilo konkretnih podataka ili uništavanja zasada
Čim se pomene uništavanje GM useva soje javnost to poveže sa selom Ratkovom u opštini Odžaci, u kome je pre pet godina poslednji put javno uništena površina zasejana zakonom zabranjenim semenom soje. Od tada do danas, iako inspekcija Ministarstva poljoprivrede svake godine otkriva nove površine pod GM sojom, nije bilo >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << konkretnih informacija, podataka ili fotografija uništavanja zasada, niti su objavljena imena proizvođača koji su počinili taj prekršaj i kolike su kazne platili.
Iznošenje podataka i javna osuda bile bi sigurno razlog da se nesavesni proizvođači zamisle nad svojim postupcima, međutim, ovako, dok su zaštićeni od javnosti, a kazne simbolične u odnosu na prekršaj, pomaka u zaštiti domaće poljoprivrede od GMO neće biti.
– U poslednjih pet godina nisam čuo da su imena tih proizvođača objavljena. Ovako tolerantno ponašanje države prema jednom ozbiljnom problemu može samo da ukazuje da se taj odnos prema GMO u Srbiji sve više liberalizuje. Ako postoje proizvođači koji u određenim delovima Srbije čak ponavljaju prestupe i iznova gaje GM soju, onda znači da nisu dovoljno kažnjeni. A jedina kazna koja bi bila efikasna, uz novčanu, jeste izopštavanje tih poljoprivrednih gazdinstava na deset godina, prevođenje u pasivni status i dovođenje u pitanje njihove proizvodnje, kao i svih drugih aktivnosti – kaže agroekonomista prof. dr Miladin Ševarlić.
Prema predviđenim standardima, uništavanje GM useva obavlja se na njivama, poljoprivrednim mašinama – tanjiračama, u fazi zelene mase, u prisustvu inspekcije i policije. Ovom postupku prethodi pronalaženje ovih useva. Inspekcija najpre na terenu radi test trakama, a onda i u laboratoriji potvrdi prisustvo GMO u soji. Donosi se rešenje za uništavanje useva i piše prekršajna prijava koju dalje procesuiraju sudovi.
– Zašto se ne bismo ugledali na druge države koje daju pozitivan primer kako se možemo boriti protiv GMO. Švajcarska, na primer svakih pet godina raspisuje referendum i daju priliku građanima da se iznova izjasne da li su za ili protiv. Najbolje je da se ugledamo na Mađarsku, koja je u EU, a promenila je Ustav i najvišim državnim aktom zabranila uzgoj i prodaju GMO, kao i prodaju poljoprivrednog zemljišta strancima – kaže Ševarlić.
Prosta računica pokazuje da proizvođači ove zabranjene kulture u jednoj akciji uništavanja useva izgube oko 1.250 evra po hektaru (prinosi su oko 3,3 tona po hektaru, a cena soje 45 dinara po kilogramu) i kada se tome doda kazna od 30.000 dinara, to očigledno za neke nije mnogo novca, pošto se vraćaju istom poslu.
Prema podacima iz inspekcije, najčešće se dešava da proizvođači prikrivaju svoje parcele, tako što gaje konvencionalnu soju na većoj površini, a unutar nje i GM soju na manjim površinama. Međutim, ove parcele je lako identifikovati, jer na njima nema korova, nego samo biljaka soje koje su tretirane nekim od herbicida na bazi glifosata, koji ubijaju sve osim osnovne kulture.
U Ministarstvu poljoprivrede kažu da fitosanitarni inspektori na graničnim prelazima kontrolišu svaku pošiljku kukuruza, soje, uljane repice, šećerne repe, pirinča, kao i proizvoda dobijenih od navedenog bilja. Od početka godine do sada na graničnim prelazima ukupno je uzeto 1.720 uzoraka navedenog bilja i proizvoda dobijenih od navedenog bilja i ni u jednom uzorku nije konstatovano prisustvo GMO-a, kažu u Ministarstvu.
Seme GM soje, naravno, u zemlju ne ulazi legalnim, nego ilegalnim putevima – najčešće se u gepecima automobila prevozi do proizvođača. Kod nas stiže iz Rumunije i Bosne i Hercegovine, a ranijih godina i iz Albanije.
J. Antelj
.jpg)
