Izvor: Politika, 28.Jan.2009, 23:37 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Ni roda ni kapitala
Dok se u Beogradu i Južnobačkom okrugu udomilo i najviše zaposlenih, i najuspešnija preduzeća, i najveća dobit, južna i istočna Srbija je sedište starih, nezaposlenih i siromašnih
Postoji li ijedan racionalan razlog koji bi mladog čoveka sa fakultetskom diplomom naterao da spakuje kofere i da se po završetku studija, iz Beograda, vrati u rodnu Belu Palanku, Svrljig, Vladičin Han, gde se u proseku živi sa platom od 15.000 do 20.000 dinara? Osim, naravno, ako ga tamo >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << za početak ne čeka posao u razrađenoj porodičnoj firmi i krov nad glavom u porodičnoj kući. Ali u jednoj generaciji svršenih studenta takvi srećnici se na prste mogu prebrojati.
Ništa život običnog čoveka u Srbiji toliko ne trasira i njene građane ne deli kao adresa ili lična karta: da li žive u Novom Sadu ili Tutinu, u Beogradu ili Leskovcu. Zato se i danas ljudi vođeni ekonomskim interesom kreću jednosmernom ulicom – sa juga ka severu, ostavljajući za sobom osiromašene varoši i opustošena sela u koje ni rode ni kapital rado ne zalaze.
– Od poslednjeg popisa 2002, u narednih pet godina, broj Beograđana se povećao za 35.000. U metropolu se doselilo 55.000 ljudi, pa iako je 20.000 više umrlih nego rođenih, ona je u populacionom plusu. Novi Sad je rastao za 4.000, Niš i Stara Pazova za hiljadu ljudi godišnje – izračunao je dr Miroslav Zdravković, saradnik „Makroekonomskih analiza i trendova”.
Nasuprot prestoničkim, broj žitelja Crne Trave u istom periodu je smanjen za četvrtinu, a Zaječarskog i Borskog okruga za sedam odsto, konstatuje se u poslednjoj analizi Zavoda za razvoj.
Od 165 opština, 102 su ušle u duboku demografsku starost, a čak 38 – poput Knjaževca, Ražnja, Rekovca, Babušnice, Svrljiga, Gadžinog Hana i Crne Trave – u njen najdublji stadijum.
Kad sve saberu, demografima ostaje samo da konstatuju da u Srbiji svake godine nestane grad od 25.000 stanovnika. Jedna Topola, otprilike.
Ekonomska nerazvijenost (privredna, infrastrukturna, socijalna) navodi se u Strategiji regionalnog razvoja kao osnovni razlog sve veće regionalne polarizovanosti i višedecenijskog pražnjenja osiromašenih i pograničnih područja. S druge strane, privlačeći i kapital i ljude, Beograd je postao sedište 40 odsto registrovanih preduzeća, u njemu je posao našao svaki treći zaposleni u Srbiji, u metropoli se stvara gotovo polovina prihoda i nešto više od polovine dobiti srpske privrede. U nerazvijenim krajevima posluje samo jedno preduzeće sa liste sto najuspešnijih.
U dva najrazvijenija okruga – Južnobačkom i gradu Beogradu – radi 41,7 odsto svih zaposlenih, a u ostala 23 u proseku po pet odsto.
Natprosečne stope nezaposlenosti registrovane su u južnim i istočnim područjima Srbije, gde je i najviše nerazvijenih opština. Najveći teret nezaposlenosti, prema poslednjim analizama, nosi opština Petrovac, a sa obrazovnim nivoom stanovništva najviše kubure Žabari. A tamo gde nema posla, neće da dođu ni školovani, tamo nema ni para, ali ima siromašnih. Čak četvrtina siromašnih živi upravo u jugoistočnoj Srbiji.
Nevolja je što je i novoformiranih malih isrednjih preduzeća najmanje baš tamo gde su najpotrebnija kao izvor radnih mesta. Dok je u 2007. u Novom Sadu i Beogradu osnovano 7.063, odnosno 6.366 novih firmi, Medveđa je uknjižila samo 23, a Crna Trava tek deset. Učešće Topličkog, Pirotskog, Zaječarskog i Borskog okruga u ukupnom broju novoformiranih preduzeća nikako da pređe jedan odsto.U njima je najmanjemalih i srednjih preduzeća na 1.000 stanovnika, ali su stope nezaposlenosti najviše.
Vesna Jeličić
[objavljeno: 29/01/2009]
.jpg)
