Izvor: RTS, 19.Jan.2009, 22:37 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Kako obnoviti zadužbinarstvo
Novim zakonom o zadužbinama u Srbiji bi se unapredio rad postojećih fondacija, doprinelo osnivanju novih i ponovnoj afirmaciji zadužbinarstva i filantrpske tradicije. Projekat, između ostalih, pomaže Ambasada Velike Britanije u Beogradu. Nekada je u Srbiji bilo preko 400 zadužbinara.
Donošenjem novog zakona o zadužbinama i fondacijama značajno bi se unapredio rad postojećih fondova, fondacija i zadužbina, ocenjeno je u Kragujevcu na četvrtoj javnoj raspravi o prednacrtu >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << tog zakona.
Taj zakon bi istovremeno podstakao razvoj i osnivanje novih fondacija i doprineo oživljavanju zadužbinarske i falantropske kulture u Srbiji, istaknuto je na regionalnoj javnoj raspravi o prednacrtu zakona o zadužbinama i fondacijama koji u saradnji organizuju Ministarstvo kulture i Balkanski fond za lokalne inicijative.
Javna rasprava o prednacrtu započeta je 22. septembra, organizovanjem prve diskusije u Beogradu, gde će 3. februara biti održana i završna javna rasprava, posle čega će Radna grupa i Komisija razmotriti sve sugestije i preporuke i uskladiti konačni prednacrt zakona, koji bi potom trebalo da se nađe u skupštinskoj proceduri.
Rad na izradi zakona podržale su Ambasada Britanije u Beogradu, kroz projekat Stvaranje podsticajnog okruženja za razvoj organizacija civilnog društva, Američka agencija za međunarodni razvoj i Institut za održive zajednice u okviru programa Inicijativa za unapređenje građanskog društva u Srbiji, kao i Fond za otvoreno pravo.
O potrebi donošenja novog Zakona govorili su sekretar Ministarstva kulture Predrag Blagojević, načelnik službe opšte-pravnih poslova u tom ministarstvu Maja Matija Ristić, menadžer Balkanskog fonda Tanja Bjelanović i član Radne grupe i Komisije za izradu tog zakona Vladimir Vodinelić.
Zadužbinarstvo kao tradicija u Srba
Tradicija zadubinarstva u Srbija datira još od Srednjeg veka pa je i većina manastira nastala kao zadužbina prema Bogu i narodu. Nekada je u Srbiji bilo više od 400 zadužbinara.
Između dva Svetska rata u Beogradu se podrazumevalo da biti bogat, znači biti i zadužbinar.
Pominjemo samo trojicu najpoznatijih: kapetana Mišu Anastasijevića, Iliju Kolarca i Nikolu Spasića.
Jedan od prvih i najvećih zadužbinara bio je kapetan Miša Anastasijević , trgovac iz Poreča, danas Donji Milanovac , koji je kao najbogatiji Srbin svog vremena 1863. godine poklonio zdanje današnjeg Rektorata Univivziteta u Beogradu kao zadužbinu „svome otečestvu".
U toj zgradi bili bili su smešteni Velika škola, Gimnazija, Ministarstvo prosvete, Narodna biblioteka i Muzej. Kapetan Miša je Beogradskom univerzitetu ostavio sredstva koja su taj univerzitet učinila trećim na listi najbogatijih univerziteta u Evropi.
Ilija Milosavljević-Kolarac, takođe je ostavio svu imovinu kao zadužbinu za prosvetne ciljeve. Njegovu zadužbinu čine dva fonda: Fond za srpski univerzitet - Univerzitet Ilije M. Kolarca i Književni fond Ilije M. Kolarca.
Vrednost Kolarčeve književne nagrade je 1940. godine bila je po iznosu veća od Nobelove nagrade.
Nikola Spasić, trgovac iz Beograda, jedan je od takođe većih srpskih dobrotvora i zadužbinara. Ukupna imovina Spasićeve zadužbine u momentu osnivanja sastojala se od pokretne imovine koju su, pored kancelarijskog nameštaja i raznih građevinskih alatki, takođe činile i hartije od vrednosti i nepokretne imovine - tri velike takozvane „Spasićeve kuće" u najvažnijem trgovačkom centru Beograda, u Knez-Mihailovoj ulici.
Prema njegovoj želji 1935. i 1936. godine od sredstava zadužbinskog fonda izgrađene su Bolnica u Beogradu - danas Gradska bolnica, zatim bolnice u Kumanovu i Krupnju, kao i Dom za sirote u Knjaževcu.
.jpg)
