Izvor: SrbijaDanas.com, 28.Maj.2023, 18:18

PONEDELJAK U ZAO ČAS: Početak nedelje donosi nestabilnost - Ukidaju li se sutra KLJUČNE institucije države Srbije na Kosovu?

Jedno od ključnih pitanja u vezi sa situacijom i zauzimanjem ovih zgrada je da li će zaposlenima u Privremenom organu biti dozvoljen ulazak, kao i šta je sa dokumentacijom Republike Srbije.

Na samom kraju nedelje, odnosno uoči prvog dana nove sedmice i dalje nema naznaka kada će policijske jedinice napustiti opštinske prostorije, odnosno da li će i kome sutra biti dozvoljen ulazak.

Osim što se u dva navrata oglasila sa saopštenjima o incidentima koji su >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << se dogodili u petak, Kosovska policija ne iznosi detalje o tome šta se dešava unutar objekata, a to ne čine ni predstavnici Srbije, uključujući i Srpsku listu koja je juče zatražila od Beograda da prekine diijalog, a građanima se zahvalila jer su mirno čuvali „ono što je naše“.

Juče su u opštini Zvečan viđene i forenzičke jedinice, a prema navodima pojedinih čitalaca one su boravile i u drugim opštinskim zgradama na severu. Policija se ni u vezi sa ovim pitanjem nije oglašavala.

Za razliku od severnog dela Kosovske Mitrovice gde su u zasebnim zgradama smešteni kosovska opština i Privremeni organ, u Zvečanu, Leposaviću i Zubinom Potoku dve institucije koje se uzajamno ne priznaju, nalazile su se sve do sada u istoj zgradi.

Usled toga, jedno od ključnih pitanja u vezi sa situacijom i zauzimanjem ovih zgrada je da li će zaposlenima u Privremenom organu biti dozvoljen ulazak, kao i šta je sa dokumentacijom Republike Srbije.

Da li su i koja dokumenta ostavljena pre ulaska specijalnih jedinica i kakva je sudbina ovog vlasništva Republike Srbije – za sada nije poznato.

Kosovska vlast, na čelu sa Aljbinom Kurtijem, naglašava da se radi o „objektima Republike Kosovo“, dok gradonačelnici poručuju da će u ponedeljak da idu na posao. Tako je gradonačelnik Leposavića Ljuljzim Hetemi kazao da „u ponedeljak ide u kancelariju, ne mogu ih zaustaviti bacanjem kamenja.

Aktivnosti privremenih opštinskih organa kosovske vlasti, kao i Albanci na Kosovu, smatraju ilegalnim.

Sa druge strane, u severnim opštinama, službe pri srpskom sistemu nastavile su i posle rata da funkcionišu, a većina njih na samom terenu i jedine suštinski operativne, poput komunalnih službi, vodovoda, pogrebnih službi, matičara…

Tačno je decenija od kada u većinski srpskim sredinama na Kosovu postoje privremeni opštinski organi.

Formirani su nakon što je Vlada Srbije prethodno raspustila skupštine, uprkos odlukama Ustavnog suda.

Skupštine opština na KiM, u okviru sistema Republike Srbije, raspuštene su 2013. godine odlukom Vlade Srbije, i to nakon što su samo godinu dana pre – posle tadašnjih lokalnih izbora održanih 6. maja, one i formirane.

Po njihovom raspuštanju, opet odlukom Vlade Srbije, formirani su privremeni organi.

Odluka o raspuštanju opština na severu Kosova doneta je pred održavanje lokalnih izbora u okviru sistema Republike Kosovo, koji su tada de fakto održani po prvi put u tom delu Kosova.

Iako je prema Zakonu o lokalnoj samoupravi Srbije predsednik Skupštine morao u roku od dva meseca od dana raspuštanja ovih opština da raspiše izbore za odbornike, kako bi se konstituisala nova jedinica lokalne samouprave, to se nije dogodilo.

Ulogu lokalnih samouprava u sistemu Republike Srbije, tako su na terenu preuzeli privremeni organi, kojih bi trebalo da ima 29, koji funkcionišu istovremeno uz opštine u kosovskom sistemu.

Štaviše, nisu (bili) retki slučajevi gde je predsednik privremenog organa, na primer, istovremeno i odbornik, ili zamenik gradonačelnika u opštini po kosovskom sistemu.

U međuvremenu, Ustavni sud Srbije je odluku o raspuštanju SO Podujevo, Đakovica, Suva Reka, Dečani, Prizren, Uroševac i Klina („Službeni glasnik RS”, broj 42/10) i formiranju privremenih organa 3. aprila 2014, proglasio neustavnom i nezakonitom.

U okviru procesa Unutrašnjeg dijaloga o Kosovu i Metohiji koji nikada nije dobio zvanični epilog, nestavši takođe sa javne političko-medijske agende, na okruglom stolu u Nišu u februaru 2018, ministar lokalne samouprave Branko Ružić, kazao je da jačanjem saradnje opština jača i osećaj sigurnosti Srba na KiM.

- Srbija danas svoj uticaj na Kosovu i Metohiji realizuje i kroz 29 privremenih opštinskih organa čijim očuvanjem održavamo ustavno-pravni poredak Republike Srbije - rekao je Ružić i dodao da su privremeni organi značajni i za egzistenciju nekoliko hiljada srpskih porodica u pokrajini - kazao je tada.

- Time pokazujemo da 150.000 naših sunarodnika na Kosovu imaju podršku i zaštitu, zavređuju pažnju i život dostojan 21. veka - kazao je još ovaj zvaničnik SPS i srpske vlade 2018.

Iako je najnovijom akcijom Kosovske policije, učinjen novi presedan u dosadašnjem funkcionisanju srpskog državnog sistema na severu, to ipak nije slučaj kada su u pitanju većinski srpske sredine.

Slična akcija je već preduzeta u opštini Štrpce prošle godine, u kojoj je izvršena zaplena dokumenata i od tada privremeni organi više nikada nisu pristupili opštinskoj zgradi u kojoj su radili.

Nastavak na SrbijaDanas.com...