Izvor: eKlinika.rs, 14.Feb.2014, 16:21 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Zubi mudrosti
Ljudi često nisu svesni da imaju umnjake. Neprijatan osećaj, buđenje iz noćnog sna, otežano otvaranje usta, otežano gutanje, kao i bol različitiog inteziteta samo su neki od razloga zbog kojih se pacijenti javljaju svom stomatologu. Dentes serotini-treći molari, osmice, zubi mudrosti, treći kutnjaci, samo su neki od naziva koji se odnose na umnjake.
Umnjaci predstavljaju osmi zub od medijalne (središnje) linije u ljudskoj vilici. Odrastao čovek najčešće ima 4 takva >> Pročitaj celu vest na sajtu eKlinika.rs << zuba. U 30% populacije zabeležen je nedostatak, barem jednog od 4 umnjaka.
Razvijaju se relativno kasno. Njihova mineralizacija se završava u 13-toj, 14-toj godini a njihovo nicanje je u periodu od 18-te do 25-te godine. Najčešći problemi vezani za umnjake su nemogućnost njihovog potpunog nicanja tj .pojava impakcija ili poluimpakcija tih zuba.
Impaktiran zub podrazumeva zub koji nije nikao zato što mu je normalan put nicanja ometen ili blokiran nekom preprekom. Impaktiran zub može da bude bilo koji zub ali najčešće impaktirani zubi su gornji i donji umnjaci, gornji očnjaci, donji premolari itd. Donji umnjaci najčešće stvaraju komplikacije vezane za impakciju.
Poluimpaktiran zub je zub koji je delimično vidljiv u usnoj šupljini a delimično prekriven mekim tkivom. Procentualno oko 15% populacije ima problema sa impaktiranim i poluimpaktiranim zubima.
Koji su uzroci impakcije zuba?
Evolutivnim razvojem, smanjuje se veličina vilica i broj zuba. Tako, naučnici smatraju, da će u dalekoj budućnosti, čovek imati 20 zuba. Smanjenje veličine vilica ne prati uvek i smanjenje broja zuba.
Razlozi impakcija nisu u potpunosti razjašnjeni i mogu biti brojni a najčešći su:
Nedostatak prostora u zubnom luku, ograničen rast vilica u napred-nazad smeru, nepravilan položaj zubnog zametka iz kojeg nastaje zub, kada je zubni zametak duboko postavljen u kosti, skleroza kosti ili zadebljanja sluzokože na mestima gde trebe da izniknu zubi, prisustvo prekobrojnih, impaktiranih zuba , prisustvo patološkoh tvorevina (ciste, odontomi, tumori).
Nasleđe je predisponirajući faktor za nastanak impakcija. Naime, radi se o disproporciji između veličine zuba (koju dete nasleđuje od jednog roditelja) i veličine vilica (koje nasleđuje od drugog roditelja).
Takođe, konzumiranje prerađene, meke hrane loše utiče na rast i razvoj viličnih kostiju.
Razvijanje navika konzumiranja zdrave hrane počinje još od doba odojčeta. Naime, negativni pritisak koje se stvara prilikom dojenja, pozitivno utiče na rast i razvoj viličnih kostiju. U slučaju da iz bilo kog razloga akt dojenja nije moguć, preporučuje se da se u ishrani beba u koriste anatomske (NUK) cucle.
Kako se otkrivaju impaktirani zubi?
Otkrivanje impaktiranih zuba vrši se pomoću anamneze, kliničkog pregleda i obaveznih rendgenskih snimaka. Obično se preporučuje izarada specijalizovanog, ortopantomografskog (OPT) snimka jer daje mogucnost da na jednom snimku vidimo sve zube iz obe vilice. Na radiogramu mozemo da utvrdimo prisustvo impakcije, oblik zuba, oblik i broj korenova, stanje okolne kosti, kao i njenu gustinu. Na radiogramu se vidi i odnos impaktiranih zuba prema susednim zubima kao i odnos prema ostalim anatomskim strukturama.
Radiografski nalaz je neophodan ne samo za uspostavljanje dijagnoze vec i za definitivan plan terapije.
Komplikacije:
Perikoronitis
Perikoronitis predstavlja zapaljenje desni oko poluimpaktiranog zuba.
To je komplikaciju koja je najčešće vezana za donje, poluimpaktirane umnjake. Krunica ovakvih zuba se nalazi izvan kosti ali je prekrivena mekim tkivom. Zbog slabog samočišćenja, hrana, bakterije, toksini iz bakterija, zapadaju u prostor između okluzalne površine zuba i gingive koja ga pokriva.
Manifestije se jakim bolom u zahvaćenoj regiji, otežanim otvaranjem usta (trizmus), otežanim gutanjem (disfagijom), crvenilom i otokom okolne sluzokože, kao i upalom limfnih žlezda ispod donje vilice. Bol moze da bude jako intenzivan i da se širi u uho i vilični zglob.
Stvaranje parodontalnog džepa oko susednog zuba
Najčešća je komplikacija, naročito ako se radi o poluimpaktiranom zubu. Hrana i mikoorganizmi koja se zadržavaju ispod gingive koja prekriva okluzalnu povrsinu poluimpaktiranog zuba uzrokuje pojavu parodontalnog džepa i povlačenje desni ka strani drugog molara.
Karijes
Poluimpaktirani zubi usled nepovoljnog položaja kao i usled nemogućnosti čišćenja i pranja podložniji su karijesu mnogo više nego ostali zubi. Impaktiran zub može da izazove karijes susednog zuba sa kojim je u kontaktu.
Bol
Pritskom na neki periferni nerv, impaktiran zub moze dati ovu komplikaciju.
Patološki procesi (ciste,tumori);
Oko impaktiranog zuba je prisutan njegov folikul koji može cistično da degeneriše i postane odontogena cista ili da nastane odontogeni tumor.
Stvaranje ortodontskih anomalija;
Impaktirani i poluimpaktirani zubi vrše konstantan pritsak na ostale zube. Usled tog pritiska, česta su pomeranja ostalih zuba tj. dolazi do ortodontskih nepravilnosti zubnog niza. Najčešće promene su u frontalnoj regiji tj.najčešće se pomeraju prednji zubi.
Terapija impaktiranih i poluimpaktiranih zuba
Zasniva se na hirurškom vađenju impaktiranog zuba. Nakon uspostavljanja dijagnoze, kliničkog pregleda i analize rendgen snimka planira se sama hirurška intervencija. Ona se sastoji od incizije ,oslobađanje zuba od kosti, njegovog odstranjena i na kraju od ušivanja načinjene incizije.
Postoperativno se pacijentima ordiniraju antibiotici, kao prevencija infekcije kao i preparati protiv otoka, koji je najintenzivnije 48 sati posle intervencije.
Pacijentima se savetuju i analgetici koji se uzimaju po potrebi, jer prag bola nije isti kod svakog čoveka.
Nekada iz ortodontskih razloga, potrebno je uraditi hirurško vađenje impaktiranih umnjaka koji nisu završili rast korena. Takva intervencija se naziva žermektomija i obično se izvodi u 13-toj ili 14-toj godini života.
Izvor: B92.net
.jpg)
