Izvor: eKlinika.rs, 13.Mar.2024, 09:47
Delirijum može da ostavi dugotrajne posledice: Kako prepoznati simptome kod dece?
Iako je na pojam delirijum prva asocijacija šire javnosti delirijum tremens, ovo stanje se može razviti i kod dece. Roditelji ga najčešće opisuju tako da „ne prepoznaju svoje dete“. Iako nije hronična bolest, povezan je sa povećanim morbiditetom i mortalitetom i može ostaviti dugotrajne posledice kao što je poremećaj pažnje, posttraumatski stresni poremećaj i kognitivno oštećenje.
Delirijum: Kako se definiše i koje simptome imaju deca?
Delirijum >> Pročitaj celu vest na sajtu eKlinika.rs << se opisuje kao sindrom koji karakteriše akutna cerebralna disfunkcija sa fluktuacijama u bazalnom mentalnom stanju, poremećenom svešću, neorganizovanim razmišljanjem ili različitim nivoima svesti. Deca koja razviju delirijum u bolnici, opisuju se kao uznemirena, agitirana sa vizuelnim ili slušnim halucinacijama ili su nasuprot tome potpuno povučena, mirna i letargična. Roditelji ga najčešće opisuju da ne prepoznaju svoje dete. Na osnovu kliničke slike, delirijum deli se na hiperaktivni, hipoaktivni i mešoviti tip. Kod pedijatrijskih pacijenata se najčešće viđa hiperaktivni delirijum (48 odsto), zatim mešoviti (46 odsto) i hipoaktivni (8 procenata). Simptome i kliničke znake delirijuma je teško otkriti i kategorizovati kod kritično obolelog deteta, posebno u postoperativnom periodu zbog preklapanja sa bolom, sedacijom i skidanjem sa opioida – objašnjava u razgovoru za eKlinika portal doc.dr Marija Stević, specijalista anesteziologije sa reanimatologijom iz Univerzitetske dečje klinike „Tiršova“.
Kod koje dece se najčešće javlja delirijum
Prema rečima doc.dr Stević, delirijum se najčešće javlja kod ozbiljno bolesne dece, koja zahtevaju dugotrajnu hospitalizaciju i lečenje. Procenjuje se da je incidenca 10-56 odsto kod hospitalizovanih pacijenata i oko 30 odsto kod pacijenata koji se leče u pedijatrijskoj jedinici za intenzivno lečenje. Naša sagovornica kaže da je češći kod dece mlađe od 2 godine i kod dece ukoliko je boravak u bolnici duži od 7 dana. Učestalost je, navodi doc.dr Stević, povezana sa uzrastom pacijenta, težinom bolesti, fizičkim ograničenjem, primenom mehaničke ventilacije i sedativa, postraumatskim stresnim poremećajima i dužinom boravka u bolnici.
Koji faktori dovode do delirijuma kod hospitalizovanih pacijenata?
– Tokom boravka u bolnici, deca su izložena nepoznatoj sredini, medicinskom osoblju, različitim zvukovima i mirisima. Pacijenti doživljavaju prekomernu buku, jaka svetla i stalne aktivnosti zdravstvenih radnika što dovodi do otežanog održavanja normalnog cikusa spavanja i buđenja. Senzorne stimulacije u kombinaciji sa nedostatkom sna mogu dovesti do pogoršanja percepcije misli, dezorjentacije i otežanog održavanja pažnje. Od ostalih faktora koji doprinose nastanku delirijuma, tu su fizičko ograničenje, prisustvo urinarnog katetera, istovremena primena više lekova, infekcija i pridružene bolesti – prenosi nam subspecijalista pedijatrijske anesteziologije.
Kako posumnjati na delirijum i postaviti dijagnozu?
Kako navodi doc.dr Marija Stević, kod pacijenata koji su pod visokim rizikom, treba držati visok stepen sumnje da može doći do razvoja delirijuma i koristiti određene testove za skrining, jer se simptomi delirijuma često preklapaju sa bolo, anskioznošću i drugim neurološkim poremećajima. Testovi se, prema njenim rečima, izvode nekoliko puta dnevno pored deteta. Nijedan od testova koji se koriste za procenu delirijuma kod pedijatrijskih pacijenata nije validan kod dece sa zaostatkom u razvoju, tumorom mozga i drugim neurološkim bolestima, naglašava sagovornica eKlinika portala.
Da li je delirijum kod dece moguće sprečiti: Zašto je važno prisustvo roditelja i koje su mere prevencije
Da li postoje neke mere koje se mogu preduzeti da ne dođe do razvoja delirijuma?
– Prevencija za nastanak delirijuma podrazumeva smanjenu izloženost lekovima kao što su benzodijazepini i antiholinegici, korigovanje hipoksije, hipotenzije i metaboličkih poremećaja, kao i primenu različitih nefarmakoloških metoda. One podrazumevaju umirujuću muziku i prigušeno svetlo u prostoriji gde boravi pacijent, maska za oči i čepići za uši radi minimiziranja buke i sigurnosti. Veoma je važno obezbeđivanje atmosfere za san, poznavanje osoblja, održavanje dnevnog i noćnog ciklusa, kao i kvalitetna komunikacija sa detetom. Prisustvo roditelja ima najznačajniji efekat na lečenje dece – naglašava sagovornica našeg portala sa dugogodišnjim iskustvom u pedijatrijskoj kliničkoj praksi.
Dodaje i da je veoma važno obezbeđivanje atmosfere za san, poznavanje osoblja, održavanje dnevnog i noćnog ciklusa, kao i kvalitetna komunikacija sa detetom.
Upotreba antipsihotika
Preme rečima doc.dr Marije Stević, antipsihotici se ordiniraju u situacijama kada znaci delirijuma utiču na bezbednost deteta, posebno kada se ne može odmah otkloniti zdravstveno stanje koje izaziva ili doprinosi delirijumu. Započinje se sa najnižom dozom, koja se kasnije prilagođava u odnosu na odgovor. Drugi lekovi koji se mogu primenjivati su, navodi sagovornica eKlinika portala, haloperidol, melatonin, deksmedetomidin.
Komplikacije delirijuma i uticaj na zdravstveni sistem
Koje su komplikacije delirijuma i na koji način on utiče na zdravstveni sistem?
– Kod dece koja su razvila delirijum, duža je hospitalizacija u odnosu na decu bez delirijuma a samim tim i troškovi lečenja. Iako delirijum nije hronična bolest, povezan je sa povećanim morbiditetom i mortalitetom i može ostaviti dugotrajne posledice kao što je poremećaj pažnje, posttraumatski stresni poremećaj i kognitivno oštećenje – upozorava specijalista dečje anesteziologije sa reanimatologijom.
Izazovi u lečenju i potreba multidisciplinarnog pristupa
Lečenje deteta koje ima delirijum može biti izazovno, a zbog svoje složenosti, upravljanje delirijumom kod dece zahteva saradnju i koordinaciju više zdravstvenih radnika, uključujući psihologe i psihijatre. Dodatne intraprofesionalne strategije uključuju edukaciju članova zdravstvene zaštite usmerene na nadgledanje i lečenje delirijuma kod dece, kaže doc.dr Marija Stević i dodaje:
– Budući da delirijum kod novorođenčadi i dece često ostaje neprepoznat, obrazovanje u vezi sa prirodom i lečenjem delirijuma je važno za ceo tim zdravstvenih radnika koji rade u jedinicama za intenzivno lečenje pacijenata. Mnoga deca doživljavaju delirijum jer nije sprovedena sveobuhvatna procena delirijuma i nije primenjen program prevencije. Psihosocijalna podrška pacijentima i članovima njihovih porodica od strane medicinskog osoblja je od vitalnog značaja. Edukacija interpersonalnog zdravstvenog osoblja, odgovarajuće intervencije za prevenciju i upravljanje manifestovanog delirijuma su imperativ savremenog društva. Multidisciplinarni pristup koji uključuje preporuke koje su zasnovane na dokazima, mogu poboljšati morbiditet i mortalitet koji je povezan sa delirijumom, kao i ishod samog lečenja. Još uvek su potrebna istraživanja da bi se odredile sveobuhvatne intervencije za decu koja su optimalnom riziku da razviju delirijum ili ga već imaju.
Danas je Svetski dan delirijuma: Zašto je važan za medicinsku struku?
Danas se, kao i svake godine, organizuje i obeležava svetski Dan delirijuma. Zbog čega je on značajan?
– Svetski dan delirijuma je godišnji događaj koji se održava svake godine u martu širom sveta radi podizanja svesti o delirijumu, njegovom uticaju na pacijente, porodice i zdravstveni sistem. Posvećen je edukaciji lekara i medicinskog osoblja o najnovijim istraživanjima, načinima dijagnostikovanja i lečenja pacijenta sa delirijumom. Cilj stručnog događaja organizovanog ovim povodom koji će kod nas biti održan u petak, 15.marta u Jugoslovenskoj kinoteci, jeste skretanje pažnje na strategije prevencije, identifikaciju faktora rizika na koje može da se utiče i koji se mogu primeniti i procenu efekata delirijuma na dugoročno zdravlje – najavila je u razgovoru za eKlinika portal doc.dr Marija Stević, specijalista dečje anesteziologije sa reanimatologijom.
Članak Delirijum može da ostavi dugotrajne posledice: Kako prepoznati simptome kod dece? se pojavljuje prvo na eKlinika.
.jpg)
