Izvor: Politika, 10.Apr.2007, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Umetnost koja uznemiruje
Za ličnost i delo Miće Popovića vezuju se istorijski (često i dramatični događaji) i datumi u srpskoj kulturi druge polovine 20. veka – od akcije Zadarskih komunara (1947), odjeka prve samostalne izložbe u ondašnjem Beogradu (1950), profetske predstave Čekajući Godoa izvedene u ateljeu slikara (1954), izložbe antidogmatske linije koja nije otvorena u Kulturnom centru Beograda (1974), kontroverzi antidruštvenog pamfleta na izložbi u UP "Cvijeta Zuzorić" (1979) ili "Politikine" nagrade >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << (1971) koja je umetniku uručena tek 1989. godine. Ovo su samo neke od etapa u Popovićevoj relaciji umetnik–društvo, zalaganju za individualnu poziciju umetnika u društvu, slobodu stvaralaštva i promovisanju ideje da umetnost uvek uznemiruje (H. Rid). U kontekstu ideološkog segmenta vremena njegovo delo je najčešće čitano u znaku obrasca kritičko-subverzivnog delovanja umetnika koji narušava ustanovljeni poredak. Nesumnjivo, ličnost i delo ovog stvaraoca bili su i ostali u žiži interesovanja kulturne javnosti, tokom pet decenija, u vreme svog nastajanja, ali i danas, deceniju i po posle umetnikove smrti.
Zaista, svaka nova izložba Miće Popovića predstavlja kulturni događaj koji mobiliše veliku pažnju publike i kritike. Posle nedavne izložbe portreta Miće Popovića u Beogradu, u Narodnom muzeju u Zrenjaninu su, u duhu osveženog programskog koncepta, priredili izložbu slika Miće Popovića – izbor iz opusa. Ovu izložbu je pažljivo koncipovala Jasmina Tutorov predstavljajući reprezentativni segment slikarskog dela i gotovo sve njegove stvaralačke faze. Izložene slike pripadaju kolekciji zavičajnog Legata Miće Popovića u Loznici (osnovan 1989) i porodičnoj zbirci Popović. Prvi put je trideset slika iz ove dve antologijske zbirke prikazano u zajedničkom izboru da bi se naglasila logika promena u poetici njegovog dela i njen simbiotički karakter.
Mada je reč o kolekcijama koje su formirane izborom samog slikara (i njegove porodice), o radovima koje umetnik nije želeo da otuđi i koji su najverovatnije pripadali najprisnijem delu autorove ličnosti, slike obeležavaju ključne problemske tačke na Popovićevoj nemirnoj stvaralačkoj liniji.
Tako su uz slike, temeljna uporišta u okviru opusa (Kompozicija, Istorijska deklinacija, Manipulacija, Otkrivanje Brojgela, Gvozdenov odlazak...), deo izbora i slike sa temama iz porodičnog života, kao svojevrsni kontrapunkt u rešavanju velikih umetničkih problema. Od slike Čukundedina kuća u Loznici (1936) i slika Građani, portreta Otac, Moja majka, preko radova iz faze enformela do slikarstva Prizora sa Gvozdenom u prvom planu ili Velike mrtve prirode (1989), zatvara se krug stvaralačkih problema u svojoj gotovo paraboličnoj inscenaciji.
O Popovićevom slikarskom konceptu i njegovim dometima formiran je relevantan kritičarski sud još pedesetih i šezdesetih godina. Simptomatična je i danas potvrđena Mihizova teza (1955) po kojoj ovaj slikar ne poznaje veliku dilemu savremene umetnosti apstraktno-figurativno.
U duhu svojih ubeđenja, podstaknut karakteristikama vremena i praksom modernog slikarstva, Popović je menjao likovni izraz – između različitih tradicionalnih realističkih poetika na početku i poslednjim decenijama rada, šezdesete su u znaku enformela koji se opravdano smatra najboljim umetnikovim periodom. Angažovani stav: od istraživanja slikarske materije do dijaloga sa vremenom i ironičnim parabolama u slikarstvu Prizora potvrdili su aktuelnost i snažnu umetničku ekspresiju njegovog slikarstva, dramatični pikturalni ritam, refleksije egzistencijalnog nemira.
Intelektualni i stvaralački potencijal ovog autora ispoljio se u mediju slikarstva, književnosti, filma i pozorišta. Kao pohvala personalnom identitetu ovog našeg Koktoa, devedesetih godina ustanovljena je nagrada koja nosi ime Mića Popovića.
[objavljeno: ]
.jpg)
