Izvor: Politika, 05.Jun.2007, 12:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Nacionalizacija stanova solidarnosti
Zakonom o stanovanju uvedena je nova kategorija tzv. stanova solidarnosti, radi omogućavanja rešavanja stambenih potreba zaposlenih u preduzećima, ustanovama i državnim organima koji za ovu namenu ne raspolažu dovoljnim sredstvima. Za to su preduzeća, ustanove i državni organi do 31. decembra 2000. godine izdvajali sredstva po stopi od 1,3 odsto na iznos bruto isplaćenih zarada, odnosno plata.
Utvrđivanje načina, uslova i rokova korišćenja i vraćanje sredstava bilo je preneto u nadležnost >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << skupštine opštine, odnosno grada, donošenjem pratećih propisa, tj. odluka, uz učestvovanje i predstavnika sindikata u odlučivanju i korišćenju tih sredstava. Fond za finansiranje i izgradnju stanova solidarnosti bio je nadležan za prikupljanje sredstava, za organizaciju samog procesa izgradnje stanova, dodelu prava na određen broj kvadrata učesnicima u finansiranju, srazmerno izdvojenim sredstvima i potrebama zaposlenih, i dodelu stanova po završenoj izgradnji na osnovu opredeljenih kvadrata i učešća na konkursu.
Prema odlukama donetim na osnovu Zakona o stanovanju, otkup ovih stanova obavljao se prema odredbama Zakona o stanovanju po povlašćenim uslovima.
Prema mišljenju nadležnog ministarstva u vreme donošenja ovih propisa, obaveznici doprinosa i davanja u otkup stanova solidarnosti zaposlenima bila su sva pravna lica, bez obzira na svojinske odnose i oblike organizovanja (preduzeća, banke i druge organizacije, bilo da su osnovani sredstvima u društvenoj, mešovitoj, zadružnoj ili privatnoj svojini, i bez obzira da li su javna preduzeća, deoničarska društva, društva sa ograničenom odgovornošću, komanditna društva i drugi oblici), kao i sva pravna lica iz oblasti obrazovanja, nauke, kulture, informisanja, zdravstvene i socijalne zaštite, i državni organi, pravosuđe, Narodna banka, društveno-političke i društvene organizacije i udruženja građana. Jedini uslov bio je da sva navedena pravna lica isplaćuju zarade, odnosno plate zaposlenima i da imaju sedište na teritoriji Republike Srbije. Od toga su su bila izuzeta jedino pravna lica iz grupe socijalna zaštita dece i omladine i socijalna zaštita odraslih.
U praksi nije bilo ništa sporno kod ovako regulisanog sticanja i otkupa stanova solidarnosti do donošenja Uredbe o rešavanju stambenih potreba izabranih, postavljenih i zaposlenih lica kod korisnika sredstava u državnoj svojini 2002. godine. Naime, poslednji konkursi za dodelu stanova solidarnosti ustanovama, državnim organima i drugim pravnim licima objavljeni su 2000. i 2001. godine, za raspodelu stanova čija je izgradnja planirana po programu za period 2001-2005. godine. Uslovi su bili dostavljanje dokaza o uplati doprinosa za stanove solidarnosti, podaci o ukupnom broju zaposlenih i broju onih sa nerešenim stambenim pitanjima, konačno utvrđena rang-lista, dokaz o uplati 15 posto učešća Fondu i druga potrebna dokumentacija.
Uslovi za konačnu raspodelu ovih stanova zaposlenima stekli su se u vreme kada su oni bili završeni, a to je uglavnom bilo 2003, 2004. i 2005. godine. Ali, sada se i na ove stanove solidarnosti pokušava primeniti Uredba koja je u međuvremenu doneta radi rešavanja stambenih pitanja zaposlenih u državnim organima i javnim službama: po njoj, stanovi se zaposlenima daju u zakup na određeno vreme u trajanju od pet godina, sa tržišno određenom zakupninom (koja može biti i desetak hiljada dinara).
Ovo je neprihvatljivo iz više razloga. Uredba ne reguliše pitanje načina dodele stanova solidarnosti niti bi to mogla jer je doneta po osnovu sasvim drugog zakona, a ne Zakona o stanovanju. Zatim, ne može se Uredba primeniti na konkurse koji su objavljeni pre njenog donošenja na osnovu ranije stečenog prava na dodelu određenog broja kvadrata koji su tek izgradnjom opredeljeni u konkretne stambene jedinice. To pravo je stečeno po propisima koji su u to vreme bili na snazi i ne može se ukidati Uredbom koja nema retroaktivno dejstvo. Takođe, radi se o stanovima izgrađenim sredstvima doprinosa iz bruto zarada, i učešću od 15 procenata koje su mahom uplaćivali zaposleni kojima su stanovi dodeljeni.
Tumačenje sadašnjeg nadležnog ministarstva i organa nadležnog za državnu imovinu da se radi o stanovima u svojini države koji moraju da se dodeljuju po Uredbi nije u skladu sa osnovnim pravnim načelima i predstavlja novi vid nacionalizacije – i to u vreme kada se očekuje donošenje rešenja koja će pokušati da ublaže posledice one prethodne.
[objavljeno: ]
.jpg)
