Izvor: Politika, 24.Nov.2007, 13:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Majstor-lovac
Nakon pobede Oktobarske revolucije koja se u jednom periodu i na određenim geografskim prostorima nazivala i "velikom", na vrhovima kula moskovskog Kremlja dvoglavi krilati orlovi zamenjeni su novim znamenjem, zvezdama petokrakama. Sredinom dvadesetog stoleća, kada je prva zemlja socijalizma dobila društvo, diljem istočne i jugoistočne Evrope na bezbrojnim javnim zdanjima umesto heraldičkih bića ili krstova osvanule su zvezde. Šiljati tornjevi pokazali su se kao naročito pogodna mesta za >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << repliciranje uzora. Reklo bi se da je mogućnost doslovnog ponavljanja, obavezno u manjim verzijama, bila presudna za takav izbor.
Ponikle na velikom talasu zvezde su na sličnom talasu i nestale: pad Berlinskog zida uglavnom je vratio stare simbole. Više od dvadeset građevinskih firmi ponudilo je, početkom devedesetih godina prošlog veka, da besplatno, kao vid reklame, skine petokraku sa strele na kupoli mađarskog parlamenta. Završetak velikih demonstracija protiv kameleonskog diktatora Miloševića označen je performanskom u kojem je sa šiljka kupole dvorskog zdanja u Beogradu skinuta zvezda.
Simboli, valjda, postoje od kada postoje i ljudi – njihovu moć ne treba potceniti. Pojavljuju se na mestima mnogo neobičnijim od vrhova tornjeva. Dvojica svetaca koje deli pet vekova, Sveti Eustahije i Sveti Hubert, u lovu – po njihovim legendarnim žitijima – susreli su jelena između čijih je rogova blještao krst. Prvi, zapovednik garde cara Trajana i drugi, raspusni mladi plemić iz Akvitanije koji je u lov pošao kad mu vreme nije, na Veliki petak, doživeli su konverziju u susretu sa neobičnim jelenom: Eustahije je život završio kao mučenik, Hubert kao prvi biskup Liježa. Obojica su, naravno, zaštitnici lovaca, ali i mnogih drugih, posve različitih skupina verujućih ljudi.
Jelen sa krstom među rogovima danas je, međutim, mnogo poznatiji kao zaštitni znak slatkog alkoholnog pića "jegermajster". Kao i kod sličnih herbalnih likera recept je strogo čuvana tajna, navodno se u piću nalaze ekstrakti pedeset šest različitih travki. Popularni digestiv proizvodi se u Volfenbitelu blizu Braunšvajga od 1934. godine. Prvobitna namena ovog eliksira bila je medicinska – nije to jedini proizvod koji se iz leka premetnuo u porok... Verovalo se da je blagotvoran za mnoge boljke, od kašlja do problema sa probavom.
Da se ne menjaju samo simboli na građevinama potvrđuje jedna štafetna palica predata za rođendan nekadašnjem predsedniku Jugoslavije. Muzej koji nastavlja tradicije onog koji je u naslovu imao Titov apokrifni rođendan danas čuva kolekciju od preko dvadeset hiljada štafetnih palica – bezmalo dvostruko više nego kod Apolinera. Nažalost, raznorodna i na momente bizarna zbirka ne može se danas videti u celini. U bočnim odajama jedinstvenog objekta na svetu, staklene bašte koja je, bez radikalnih arhitektonskih intervencija pretvorena u mauzolej, nekadašnjeg mesta hodočašća poznatog pod imenom "Kuća cveća", nalazi se redukovana ali i izuzetno kultivisana postavka. U njoj posebno mesto zauzimaju štafetne palice, ne samo one "savezne" koje su, negujući drevnu mistiku dodira i opisivanja magijskih krugova po ocrtanoj teritoriji, dodeljivane od 1957. godine, već i one koje su iz svih krajeva Jugoslavije nošene pre no što je u taj važni državni ritual uvedena centralizacija.
U vrhu zidnog aranžmana, postavljena kao kakav lovački trofej, nalazi se štafeta u obliku glave bika. Među izvijenim rogovima te visoko simbolične životinje blista petokraka. Teško je danas proniknuti u motive onoga ko rođendansku čestitku "najvoljenijem sugrađaninu" oblikuje kao glavu bika. Možda je inspiracija bio Pikaso? Nekakav afrički totem? Možda vikinški šlem? Bik se ubija snažnim, preciznim udarcem među rogove – ako je bik ovde simbol imperijalizma, zvezda je pogodila pravo mesto. Sme li se verovati da je tvorac ovog objekta želeo da obeleži ideološku raskrsnicu na kojoj se krst Svetog Huberta među rogovima pretvara u zvezdu? Ili je prosto dao diskretni znak da je ljubitelj "jegermajstera", pića koje se, kao ni mnogo štošta sa trulog Zapada, u to vreme nije moglo naći u slobodnoj prodaji na teritoriji SFRJ.
Sveti Hubert je, pored toga što je bio patron lovaca, optičara i matematičara, bio poštovan i kao zaštitnik metalaca. A "jegermajster" se sa nemačkog može prevesti kao "majstor-lovac". Konačno, nije li primalac ove štafete bio onaj ko neponovljivo ujedinjuje kvalitete metalostrugara i nenadmašnog lovca?
[objavljeno: ]
.jpg)
