Izvor: B92, 29.Jul.2019, 10:46   (ažurirano 02.Apr.2020.)

BiH na nogama zbog hrvatske deponije radioaktivnog otpada na granici

Ispred Ambasade Hrvatske u Sarajevu je protest zbog namera Zagreba da odlagalište radioaktivnog i nuklearnog otpada bude uz granicu s BiH, na Trgovskoj gori.

Organizatori protesta "Climate Save Bosnia" su naveli da je Hrvatska, uprkos protivljenju građana i eksperata iz Hrvatske i BiH, odlučila da prekrši konvenciju ESPOO o proceni uticaja budućeg skladišta na okolinu i da je je pri izradi studije čak i propustila da uzme u obzir uticaj na okolinu i stanovnike BiH.
>> Pročitaj celu vest na sajtu B92 <<
"Ova deponija direktno ugrožava reku Unu, a zatim oko 300.000 građana Bosne i Hercegovine, najviše stanovnike opštine Novi Grad", kažu organizatori protesta.

Konačna odluka o izgradnji deponije, gde bi trebalo da se odlaže radioaktivni otpad iz slovenačke elektrane Krško, biće doneta u septembru.

Vlada Republike Srpske će nastaviti aktivnosti da bi sprečila Hrvatsku da izgradi odlagalište nisko i srednjeradioaktivnog nuklearnog otpada na Trgovskoj gori, na granici s Bosnom i Hercegovinom.

To je danas izjavila ministarka za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS Srebrenka Golić.

Golić je navela da očekuje da će Vlada Republike Srpske krajem avgusta doneti odluku o proglašenju Parka prirode Une, reke koja je u celom toku kroz Federaciju BiH zaštićena kao nacionalni park.

"Da bi se biser prirode, reka Una, zaštitio u delu kroz Republiku Srpsku, ali i da bi se ojačale pregovaračke pozicije, pokrenuta je procedura proglašenja Parka prirode Una", kazala je ona za Federalnu novinsku agenciju (Fena).

Golić je naglasila da je Hrvatska dužna da uradi studiju uticaja budućeg odlagališta na životnu sredinu, kao i da BiH, kao pogođenu zemlju, obaveštava o svim fazama izrade procene uticaja, koja podrazumeva i uključivanje javnosti (Aarhuška konvencija).

Ministarka koja je predsedavajuća Radne grupe za praćenje stanja i aktivnosti u vezi s mogućom izgradnjom odlagališta radioaktivnog otpada na lokaciji Trgovska gora, u opštini Dvor, upozorila je da Hrvatska uporno ignoriše stavove, primedbe i pozive nadležnih institucija u Republici Srpskoj i BiH.

Ona je navela i da je Narodna skupština Republike Srpske 18. jula donela zaključke u kojima se od svih predstavnika Republike Srpske u institucijama BiH traži da insistiraju na izmeni Odluke o donošenju nacionalnog programa sprovođenja Strategije zbrinjavanja radioaktivnog otpada Hrvatske na Trgovskoj gori, na samoj granici sa RS i BiH.

Hrvatska kao vlasnica polovine Nuklearne elekrane Krškom u Sloveniji, do 2023. godine mora da preuzme polovinu otpada iz te centrale.

Strategijom zbrinjavanja radiaktivnog otpada, iskorišćenih izvora i istrošenog nuklearnog goriva, kao "preferentna lokacija za izgradnju odlagališta" određen je prostor vojne kasarne, označene kao "neperspektivna vojna imovina", u Čerkezovcu, na lokalitetu Trgovska gora, u opštini Dvor.

Ta lokacija je 800 metara od državne granice s BiH i nešto više od 1.000 metara vazdušne linije od centra Novog Grada.

To je izrazit trusno područje koje uz to obiluje podzemnim vodama, u neposrednoj blizini je reka Una, u čijem slivu je devet opština sa 230 hiljada stanovnika, koji bi bili ugroženi odlaganjem radioaktivnog otpada.

Ministar zaštite okoline i energetike Hrvatske Tomislav Ćorić izjavio je da još nije doneta konačna odluka o tome da Trgovska Gora bude lokacija za odlaganje srednje i nisko radioaktivnog otpada, kao i da će BIH, ukoliko tako bude odlučeno, moći da izrazi svoje dileme.

Ćorić je to rekao novinarima, odgovarajući na pitanje da li će otpad iz nuklearne elektrane Krško biti skladišten u Trgovskoj Gori u blizini Bosne i Hercegovine i da li Hrvatska treba u tom slučaju da konsultuje bosanskohercegovačke vlasti, prenosi Hina.

"Što se tiče Trgovske Gore, to je lokacija o kojoj Hrvatska razmišlja, a što se tiče mišljenja i signala koji dolaze iz drugih zemalja, u konkretnom slučaju Bosne i Hercegovine, potpuno je opravdano da svaka zemalja razmišlja o tome šta je u njihovom komšiluku, tu ne vidim nikakav problem", rekao je Chorić i dodao da takva odlagališta postoje širom Evrope i da se rade po najvišim standardima.

Kako je kazao, ako dođe do odluke da Hrvatska odlaže svoj radioaktivni otpad na području Trgovske Gore, Bosna i Hercegovina će u jednoj od faza procesa izgradnje odlagališta biti kontaktirana i moći će da izrazi svoje dileme, ali da se one ne mogu izražavati na osnovu priča "rekla-kazala" već da moraju da budu jasno utemeljene.

Nastavak na B92...