Izvor: RTS, 10.Maj.2015, 09:02 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Vremeplov (10. maj 2015)
Svetski dan kretanja, Svetski dan održivog razvoja, Svetski dan ptica i drveća, Svetski dan majki (druga nedelja u maju), Dan sećanja na žrtve holokausta u Beogradu, Dan Narodnog muzeja u Beogradu, Dan spaljivanja moštiju Svetog Save na Vračaru
Na današnji dan 1594. godine spaljene su mošti Svetog Save
na Vračaru u Beogradu. Telo Svetog Save, jednog od tvoraca srpske >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS <<
srednjovekovne države, osnivača srpske crkve, začetnika srpske
književnosti i najmlađeg sina velikog srpskog župana Stefana Nemanje,
počivalo je od 1237. godine u Mileševi. Spaljivanju moštiju, 359 godina
posle njegove smrti, prethodio je ustanak Srba u Banatu pod episkopom
banatskim Svetim Teodorom Vršačkim, u kojem su ustanici nosili ikone
Svetog Save. Turski sultan Muhamed III naredio je Sinan - paši da po
svaku cenu uguši pobunu Srba. Sinan-paša je, znajući da se na grobu
Svetog Save u Mileševi okupljaju ne samo pravoslavci već i Turci verujući
u isceljenje, naredio je da se kovčeg donese u Beograd i tu javno spali.
Turci su proneli kovčeg iz Mileševe kroz celu Srbiju, sve do pred
Beograd, na polje Vračarevo, kako bi Srbi sa obe strane Dunava videli čin
spaljivanja. Spaljivanjem moštiju Svetog Save Turci su želeli da unište
njegov kult, potisnu hrišćanstvo i unište simbol srpske tradicije i
istorije. Mošti su spaljene, ali je Svetosavlje nadživelo tursko ropstvo.
Aktom Popečiteljstva prosveštenija Srbije od 10. maja 1844. godine osnovan je Narodni muzej u Beogradu.
Akt je potpisao načelnik Popečiteljstva pisac Jovan Sterija Popović. Rad
na prikupljanju starina otpočeo je mnogo ranije. Godine 1842, u Srbiji je
upućen poziv da narod prikuplja značajne starine, koje su se čuvale u
tadašnjem Popečiteljstvu finansija. Zahvaljujući tome, već na početku rada
Narodni muzej je raspolagao kolekcijom vrednih knjiga, retkog oružja,
starog novca i slika. Briga o Muzeju poverena je Društvu srpske
slovesnosti, a smešten je u Kapetan - Mišinom zdanju. Zgrada u kojoj se
danas nalazi Narodni muzej podignuta je 1903. godine, po projektu Andre
Stevanovića i Nikole Nestorovića. U fondovima muzeja nalazi se oko tri
stotine hiljada muzejskih predmeta, od kojih je najvredniji rukopis
Miroslavljevo jevanđelje.
Filmska glumica Ita Rina (Italina - Ida Kravanja)
preminula je 10. maja 1979 godine u Budvi. Bila je prva naša filmska
zvezda koja je stekla međunarodnu slavu. Svoj debi imala je već sa 20
godina u filmovima "Dvoje ispod nebeskog svoda" i "Poslednja večera".
Njenu lepotu zapazio je nemački filmski producent Ostermajer, koji je
poziva u Berlin na probna snimanja. Tamo je 1926. snimila prvi film "Šta
deca kriju od roditelja", a zatim je u Nemačkoj i Čehoslovačkoj snimila
još desetak filmova, među kojima su najznačajniji "Erotikon" Gustava
Mahatija i "A život teče dalje" sa Zvonimirom Rogozom. Odbijala je pozive
da ode u Holivud. Pred rat je snimila filmove "Centrala Rio", "Velovi
strasti", "Sramota" i "Fantom Durmitora", a zatim se udala za
beogradskog inženjera Miodraga Đorđevića i postala Tamara Đorđević. Na
platnu se pojavila ponovo tek 1960. godine u filmu Veljka Bulajića "Rat".
Poslednje godine života provela je u Budvi, gde je i preminula.
1760. - Rođen Klod Žozef Ruže de Lil, književnik i kompozitor, autor "Marseljeze" (Lon l Sonije, 10. 05. 1760 - Šuazi l Rua, 26. 06. 1836)
1847. - Rođen Joca Savić, pozorišni glumac i reditelj (Novi Bečej, 10. 05. 1847 - Minhen, 07. 05. 1915)
1854. - Umro Konstantin Bogdanović, političar, publicista i književni kritičar (Ruma, 14. 03. 1811 - Novi Sad, 10. 05. 1854)
1864. - Donet prvi vojno-sudski zakon u Srbiji
1871. - U Frankfurtu na Majni potpisan mirovni sporazum o završetku Francusko - pruskog rata
1873. - Umro Laza Telečki, pozorišni glumac i reditelj (Kumani, 23. 07. 1839 - Novi Sad, 10. 05. 1873)
1889. - Umro Mihail Jefgrafovič Saltikov - Ščedrin, ruski književnik (Spas-Ugol, 27. 01. 1826 - Petrograd, 10. 05. 1889)
1895. - Osnovano Društvo za podizanje hrama Svetog Save na Vračaru, za prvog predsednika izabran mitropolit srpski Mihailo
1899. - Rođen Fred Aster (Frederik Austerlic), američki igrač i filmski glumac (Omaha, 10. 05. 1899 - Los Anđeles, 22. 06. 1997)
1904. - Umro Henri Morton Stenli, engleski novinar i istraživač (Denbi, 28. 01.1841 - London, 10. 05. 1904)
1922. - Rođen Miodrag Protić,
slikar, teoretičar i istoričar umetnosti, osnivač i prvi upravnik
Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (Vrnjačka Banja, 10. 05. 1922)
1923. - Kraljevina SHS i Grčka sklopile Konvenciju o osnivanju "slobodne zone" u Solunu
1931. - Rođena Olga Olja Ivanjicki, slikarka, jedna od osnivača grupe "Mediala" (Pančevo, 10. 05. 1931- Beograd, 24. 06. 2009)
1933. - Nacisti spalili preko 25.000 knjiga "dekadentnih" pisaca pred zgradom Rajhstaga u Berlinu
1939. - Osvećeni temelji Hrama Svetog Save na Vračaru
1939. - Rođen dr Vlajko Brajić, profesor Pravnog fakulteta u Beogradu, akademik (Lipovo, 10. 05. 1939 - Beograd, 01. 10. 2004)
1939. - Rođen Ivica Vidović, hrvatski pozorišni, filmski i TV glumac (Beograd, 10. 05. 1939 - Zagreb, 18. 04. 2011)
1940. - Nemačka napala Belgiju, Holandiju i Luksemburg u Drugom svetskom ratu
1958. - Rođen Vladimir Divljan, kompozitor, gitarista i pevač grupe "Idoli" (Beograd, 10. 05. 1958)
1977. - Umrla Džoan Kraford, američka filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a (San Antonio, 23. 03. 1908 - Njujork, 10. 05. 1977)
1997. - Katastrofalni zemljotres u Iranu
2006. - Umro Aleksandar Zinovjev, ruski filozof i književnik, profesor Filozofskog fakulteta u Moskvi, disident (29. 09. 1922 - Moskva, 10. 05. 2006)
2013. - Umro prof. dr Vuk Florijan, internista-kardiolog
( 1945 - 10. 05. 2013)
2014. - Umro Radomir Begenišić, dipl. ekonomista, pomoćnik ministra kulture Srbije
(Lastva Trebinjska, 1936 - Beograd, 10. 05. 2014)
Pogledaj vesti o: Sveti Sava
.jpg)
