Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 19.Sep.2019, 08:59   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Održana tribina o Pećkoj patrijaršiji

Tribina "Obnova i smisao Pećke patrijaršije – drugi deo" održana je u sredu 18. septembra u klubu "Tribina mladih" Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je Milovan Balaban, istoričar. Prvo predavanje bavilo se smislom i značajem crkve od samih apostolskih početaka, prvih patrijaršija (Jerusalimske, Antiohijske, Rimske, Aleksandrijske, Carigradske). Objašnjeni su stvaranje i smisao Žičke arhiepiskopije (1219)sa akcentom na istorijske prilike i strateške vizije država >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << Balkana početkom 13. veka, u vreme delatnosti Svetog Save, osnivača i utemeljivača srpske crkvene samostalnosti.

U drugom delu predavanja autor je govorio o funkcionisanju Arhiepiskopije, kasnije Patrijaršije, u okviru države Nemanjića, njenoj povezanosti sa državom, kao i ulozi crkve u stvaranju kulta Nemanjića i Kosovskog zaveta.

"Snažan otpor Turcima iscrpeo je narod, jer taj otpor obeležile su i seobe koje su počele odmah posle boja na Kosovu. U vreme despota Stefana seobe su se malo smirile, ali već u vreme Đurađa Brankovića one su opet zapljusnule srpski narod pred navalom Turaka", kazao je Balaban.

Posle pada Smedereva 1459. godine, na kraju srednjovekovne srpske države, seobe su se umnožile. Na prostor današnje Vojvodine došlo je oko 100.000 ljudi. Srpski despoti u Ugarskoj nastavili su borbu koja je bila motivisana željom da će Srbi u dogledno vreme vratiti svoju državu. Čitava druga polovina 15. i početak 16. veka Srbi se bore i nacija je iscrpljena.

Sa propašću srpske države nije potpuno propala i Pećka patrijaršija. Ona je funkcionisala na prostorima severne Srbije, te je u jednom trenutku moralo doći do čina njene obnove, pogotovo što su mnoge južne episkopije prodorom Turaka vremenom prelazile u sastav Ohridske arhiepiskpopije.

Veliki vezir Mehmed-paša Sokolović svojim velikim vezama, zajedno sa svojim bratom Makarijem, uspeo je da izdejstvuje da se 1557. godine dobije dozvola za obnovu Pećke patrijaršije. Bio je to trenutak kada iscrpljeni Srbi ne bi mogli da se odupru nadiranju islama.

Kao istinski naslednik Svetog Save, patrijarh Makarije započeo je organizovanje srpske crkve koja je tada obuhvatala veliki prostor centralne Srbije, Makedonije, od Sentandreje do Budima, Bosne i Dalmacije… Srpska crkva u tom teškom vremenu držala je na okupu sve Srbe koji su shvatili da im je jedina šansa da sačuvaju nacionalni identitet.

Posle obnove Pećke patrijaršije srpski narod poneo je ogromno nasleđe nemanjićke države u potpunosti prihvativši zavet na koji se obavezala srpska duhovna i svetovna elita na čelu sa Svetim Savom još u vreme Žičkog sabora i dobijanja autokefalnosti Žičke arhiepiskopije. Obnovljena Pećka patrijaršija ponovo je ukinuta 1766. godine.

"Njeno ukidanje bila je najcrnja noć i najgušća tama u koju su Srbi upali, ali ta tama nagoveštavala je i veliko svitanje koje će nastati ubrzo posle toga", rekao je Balaban na kraju predavanja.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...