Izvor: Politika, 03.Dec.2007, 13:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Niču zgrade i bez plana u gradu na Vrbasu
Banjaluka - U Banjaluci se neprestano nešto gradi. Već na samom ulasku u grad putnik nailazi na radnike, kamione i bagere koji grade autoput prema Gradiški. Gradonačelnik Dragoljub Davidović ističe da se u poslednjih nekoliko godina najviše novca ulagalo u infrastrukturu, da plan razvoja grada još nije završen, ali će biti gotov do februara. "Nalazimo se u periodu tranzicije i teško je unapređivati i razvijati jedan grad kao ostrvo, jer je on svakako deo Republike Srpske i BiH, >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << pa mora ići u korak sa ostalima. Poznato je da su u gradu poslovala mnoga preduzeća koja su imala perspektivu, a koja danas stoje bez pogona, zbog čega se o razvoju mora razmišljati", rekao je Davidović.
Pokušali smo da odgovorimo izazovima vremena, dodao je on, tako da je mnogo urađeno na razvoju infrastrukture, vodosnabdevanju, saobraćaju, rasveti, osnivanju institucija kao što je Centar za socijalni rad, Centar za razvoj i unapređenje sela, a sve to dalo je svoj doprinos poboljšanju života u gradu.
Ono što još obeležava život u gradu jeste blizu 20.000 nelegalno izgrađenih objekata, za koje će legalizacija početi iduće godine. Naime, vlasnici bespravno izgrađenih građevina do 1. jula 2008. godine moraće da podnesu zahtev za legalizaciju ako žele da ih uvedu u zakonske okvire. Za to će morati da plate naknade za dobijanje građevinske dozvole i urbanističke saglasnosti predviđene novom Odlukom o građevinskom zemljištu, u šta spadaju troškovi uređenja zemljišta i jednokratna renta. Visina naknada zavisi od mesta gde se objekat gradi, a gradsko građevinsko zemljište podeljeno je u pet zona.
Odlukom o legalizaciji bespravno izgrađenih građevina moći će se legalizovati svi objekti napravljeni do 2004. godine, od kada se Banjaluka mnogo razvila.
Ipak, prostrano područje grada nije u srazmeri sa brojem stanovnika koji ga naseljavaju. Prateći tok Vrbasa grad se razvijao nizvodno, a stambena naselja koja su se gradila posle Drugog svetskog rata i zemljotresa 1969. razvijala su se u širinu prema brdima koja okružuju Banjaluku ispod kojih su nikle moderne višespratnice. Najviša među njima, odnedavno i obeležje centra grada, jeste zgrada Vlade Republike Srpske.
Sada se grad na Vrbasu širi i u unutrašnjosti, pa su tako nikle mnoge zgrade, za koje bi mnogi rekli da su građene bez plana i reda. Gotovo svaki stan prodaje se pre nego što bude dovršen, uprkos činjenici da su stanovi u odnosu na prošlu godinu poskupeli i do 50 odsto. Građevinska preduzeća kvadrat stana cene oko 2.000 maraka na prvom spratu i u prizemlju, dok su viši spratovi nešto jeftiniji, pa ti stanovi koštaju oko 1.700 mraka po kvadratu. Iz građevinskih firmi ističu da Banjalučani najviše traže stanove od 40 do 50 kvadrata.
Banjaluka je podignuta sa obe strane Vrbasa, na mestu gde ova divlja, planinska reka iz svojih klisura, tesnaca i klanaca gubi osobine gorske reke i ulazi u niziju kroz koju pravi svoj put ka ušću u Savu.
Izuzev severne strane, Banjaluka je okružena šumovitim brdima, u kojima boravi raznovrsna divljač. Lovišta srna su na Manjači i Čemernici, rezervati medveda u šumama Kotor Varoši, Maslovara i Šipraga, a Bardača obiluje barskom divljači, pretežno divljim patkama i guskama.
Banjaluka ima mogućnosti i za banjsko-rekreativni turizam. Lekovita svojstva izvora korišćena su i u doba Rimljana, ali do danas nije realizovan koncept rekonstrukcije i modernizacije banjskih lečilišta, sa rekreativnim terenima i ostalim sadržajima savremene turističke ponude. Banjaluka je dugo slovila kao grad zelenila, sa više od deset hiljada stabala, uređenim parkovima, zelenim površinama i alejama. Kako su znatno proređeni gradski drvoredi, obližnja izletišta ogolela i zapuštena, koncepcija razvoja turizma ne može zaobići temeljitu sanaciju tvrđave Kastel, uređenje obala Vrbasa i zelenih oaza u blizini grada, kao Banj brdo, Šibove, Trapiste i izletišta pored Vrbanje.
Poslednjih godina je izgrađeno i nekoliko privatnih motela. "Bosna" je banjalučki hotel prvenac iz 1885. godine. Smešten je u samom centru grada. S obzirom na to da ima najdužu ugostiteljsku tradiciju, zaslužuje rang hotela A kategorije. Hotel "Palas" je rekonstruisan samo u delu stare hotelske zgrade, dok su aneksi nedovršeni i duže vreme van upotrebe. Izvesno ruglo grada predstavlja upravo taj nadograđeni deo "Palasa". Gradonačelnik tvrdi da će radovi na njegovoj rekonstrukciji početi već iduće godine, pa će grad na Vrbasu dobiti moderan hotel u centru. Kulturno-obrazovni koncept grada čine Narodni muzej, Narodno pozorište, Narodna i univerzitetska biblioteka, Banski dvor Kulturni centar, Arhiv, Dečije pozorište, Umetnička galerija, više od 30 osnovnih škola, trinaest srednjih škola i četrnaest visokoškolskih ustanova.
Kada je reč o banjalučkom sportu, onda bez dvoumljenja treba pomenuti rukometaše, boksere, šahiste, padobrance, fudbalere, bicikliste, kajakaše i košarkaše koji su svom gradu podarili 12 medalja sa Olimpijskih igara (osam zlatnih), 15 medalja sa svetskih prvenstava, šest medalja sa evropskih prvenstava, četiri sa Univerzijade, 11 sa Mediteranskih igara i 39 sa balkanskih prvenstava, jednog klupskog prvaka Evrope (Rukometni klub Borac), pobednika Srednjoevropskog fudbalskog kupa (FK Borac). Nedavno je sportistima posvećena čitava jedna ulica pod nazivom Olimpijskih pobednika.
Grad na Vrbasu, kako ističe Dragoljub Davidović, u sledećoj godini valja usmeriti u dva pravca, u stvaranje boljih uslova za život, odnosno razvoj ekonomije i osnivanje malih preduzeća, i poboljšanje socijalne zaštite i zdravstva. To će pokušati da ostvare kreditnim zaduženjima i konkurisanjem na brojne projekte kod Vlade Republike Srpske.
-----------------------------------------------------------
Petar Kočić sa Manjače
Najznačajnija ličnost iz 19. veka uzdiže se visoko iznad Zmijanja na Manjači, sa koje dolazi. Veliko književno stvaralaštvo i domoljublje Petra Kočića ostavlja veliki i trajni pečat u biografiji Banjaluke.
Za vreme austrougarske vladavine otvorena je Velika realka, Fabrika duvana i drvoprerađivačko preduzeće "Bosna holtz". Vreme velike ekspanzije grada dolazi sa vladavinom bana Svetislava Tise Milosavljevića, kada su izgrađene monumentalne zgrade Hipotekarne banke, Banske uprave, Banskog dvora, Sokolskog doma, higijenskog zavoda i Narodnog pozorišta. Procvat grada zaustavlja Drugi svetski rat. Banjaluka je oslobođena 22. aprila 1945. godine. Najteži udarac u posleratnom periodu joj zadaje katastrofalni zemljotres 1969. godine, nakon kojeg grad konačno dobija svoj prepoznatljivi izgled.
-----------------------------------------------------------
Lična karta grada
Osnivanjem Republike Srpske, Banjaluka kao najveća teritorijalno-politička jedinica postaje glavni grad Republike, u kojem su sedišta svih republičkih institucija. Prostire se na površini većoj od 15.000 hektara koju naseljava oko 220.000 stanovnika, od kojih preko 75 odsto živi u užem gradskom području. Banjaluka je grad mladih, kulture, sporta... Potvrda tome je i sama činjenica da je univerzitetski grad, u kojem trenutno ima 14.216 studenata. Pored budućih akademskih građana, u gradu se nalazi i 11.278 srednjoškolaca i 16.568 osnovaca.
[objavljeno: ]
.jpg)
