Izvor: JUGpress.com, 10.Avg.2017, 11:26 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Staro doba Leskovca
LESKOVAC
(Nova Naša reč)
Čitavu večnost pre no što će leskovačkom zemljom poteći ljudska sudbina, spokoj i žalost, ravnica beše pusta. Dim iz odžaka ne ukrašavaše predvečerje zimskog dana, putevi ne sekoše livade i polja, a reka je tekla lako i slobodno: mostovi nikoše docnije, kada muka stvori potrebu, a čovek način. Tišina beše teška. Samo ponekad, čuo bi se mlak vetar, plač divljih gusaka >> Pročitaj celu vest na sajtu JUGpress.com << u vrbacima duž reke i udaljena grmljavina, stara i mučna, negde nad Kukavicom i obroncima okolo. Ljudi pristigoše kasnije. Od prvih zemunica, alata od glačanog kamena, bakarnog oruđa i gvozdenih sekira, preko vremena Rima, Vizantije, Nemanjića, do kraha usled turskog napada, leskovački kraj je prešao dug i živopisan put.
Nasleđeno znanje nam govori da je leskovačka kotlina stekla prve naseobine u periodu mlađeg kamenog doba, otprilike dve hiljade godina pre nove ere. Dokaz te tvrdnje jesu 49 arheoloških iskopina na leskovačkoj teritoriji, koje datiraju iz ovog doba. Jedna od njih je i ona na brdu Hisar. Kao najstariji stanovnici ovih krajeva se navode Dardanci, koji su još u ta prastara vremena otkrili blagodete klime i tla za uzgajanje konoplje, biljke koja će obeležiti i mnoge vekove koje će doći. Ovo moćno ilirsko-tračko pleme je bilo u srodstvu sa Dačanima i Mezima, i u bliskim odnosima sa Tribalima. Prema legendi, Dardanci su bili osnivači Troje i saveznici Trojanaca u legendarnom Trojanskom ratu. Krajem stare ere, naseljavali su veliki deo današnje južne Srbije, i prema nekim procenama, dardanska oblast je obuhvatala teritoriju od Knjaževca do Velesa i od Šar-planine do Bugarske. Dardanci su bili odvažni ratnici, zbog čega su bili na meti Rimljana, koje su uzurpirali čestim upadima, ubistvima i pljačkama. Živeli su u zemunicama, uživali su u melodijama primitivnih flauta i instrumenata sa žicom. Bavili su se stočarstvom. Takav život ih je učinio surovim i vrlo otpornim.
Međutim, ni teskobe svakodnevno gživota, koje su profilisale njihov ratnički duh, im nisu pomogle da ove teritorije zadrže pod naletom Rimljana, koji su ih pokorili, priključujući na taj način njihove teritorije velikom carstvu.
Tako je i leskovački kraj postao deo vojne i upravne organizacije rimske države. Negde oko 86. godine nove ere, postao je deo Gornje Mezije. U ovoj provinciji su bile pozicionirane dve rimske legije, koje su nadgledale strateški važan drum koji su Rimljani napravili dolinom Morave i Vardara, kao i vojnički put, koji je od Skadra, preko Prizrena, Lipljana i Kuršumlije, vodio do Niša i dalje.
Car Teodosije Prvi je 395. godine izvršio podelu jedinstvenog carstva na dva dela: zapadni, sa centrom u Rimu i istočni, sa sedištem u Konstantinopolju, biseru Bosfora, koji je kao “novi Rim” predstavljen 330. godine, po odluci moćnog imperatora Konstantina Velikog.
Leskovac, u onoj formi u kojoj je u to doba bio, postaje deo Vizantije, o čemu svedoče arheološki dokazi sa mnogih lokaliteta u ovom kraju. U šestom veku, tačnije 535. godine, po naređenju cara Justinijana, na nešto manje od trideset kilometara od Leskovca, izgrađen je Caričin grad. Na taj način, stvoreno je naselje koje će biti političko i ekonomsko čvorište ovih prostora. Vizantiji je vojno prisustvo bilo neophodno, zbog sve većeg priliva slovenskog življa. Naše pretke je migratorno kretanje u šestom i sedmom veku navelo i u leskovački krajolik, a plodna nizija i umerena klima bili su im dovoljno dobri razlozi da se ovde i trajno nasele. Vekovi nakon naseljavanja Slovena, pa sve do nemanjićke Srbije, obavijeni su velom tajne i tu leže priče koje tek treba da budu ispričane. Zabeleženo je da je u 12.veku, Veliki župan srpski Stefan Nemanja dobio na dar, od vizantijskogcara Manojla Prvog Komnina, oblast pod nazivom Glubočica (Dubočica). Na taj način, Glubočica, teritorija na kojoj su postojala mnoga sela, među kojima je bio i Leskovac, postala je deo ondašnje Raške. Ovaj period je obeležen i, po srpsku srednjevekovnu državu, značajnom bitkom, koja se odigrala u blizini Južne Morave 1190. godine.
U danima koji su sledili nakon čuvenog susreta između nemačkog kralja i cara Svetog rimskog carstva Fridriha Barbarose i srpskog župana Stefana Nemanje, kraje mjula 1189. godine, u Nišu, krstaška vojska je nastavila svoj put ka Sardici (današnja Sofija) i Hadrijanpolju (Jedrene). Iza nje je, sa svojom vojskom, nastupao srpski poglavar, osvajajući vizantijsku teritoriju. Međutim, sreća je okrenula leđa srpskom županu onog trenutka kada je, nakon zauzimanja Hadrijanpolja i pripreme za opsadu Carigrada, vizantijski car Isak Drugi izdejstvovao primirje sa Barbarosom. To je Vizantincima bio znak za napad na Stefana Nemanju.
Bitka se odigrala s jeseni 1190.godine, na području oko Južne Morave. Vizantijska vojska je bez većih problema pobedila županovu armiju, a nakon toga je nastavila sa paljenjem sela i sa pustošenjem srpskih krajeva. Stefan Nemanja se nije predao, već se povukao u planine i nastavio sa borbenim aktivnostima i sa povremenim napadima. Zbog toga je car Isak zatražio pregovore, koji su, s jedne strane označili priznavanje vrhovne vizantijskev lasti i odustajanje od daljih osvajanja istočno od Velike i Južne Morave, a sa druge, Stefana Nemanju je Vizantija priznala za Velikog župana.
Nakon dana Trećeg krstaškog rata i istorijskih ličnosti od velikog značaja, koje su, nenadano i sporedno, ali snažno, uticale i na život u ovim krajevima, godina važna pomena jeste 1308., od kada datira najstariji pomen Leskovca kao grada. U jednom spisu, kojim je kralj Milutin iskazivao svoju volju, po kome se Pirgu na Svetoj gori prilaže manastir Svetog Nikite u skopskom kraju, navodi se i : „I prida kralevstvo mi Leskovac i po seji strane po onoi, s vsemi međami i zaselami.“
Konfuzno ili ne, tek, četrdeset godina kasnije, kada je car Stefan Uroš IV Dušan, poznatiji kao Dušan Silni, davao oblast Dubočice na upravu manastiru Hilandar, Leskovac se karakteriše kao selo. Bilo kako bilo, poznato je da je ukazom najmoćnijeg srpskog srednjevekovnog vladara, naš grad, sa manjim mestima okolo, bio poklonjen pravoslavnom hramu.
Nakon smrti cara Dušana i sunovrata imperijalne dinastije, ondašnju državu su zahvatila prevrtljiva vremena političke borbe, spletki, zavera i ličnih interesa. Kao jedan od sposobnijih i snažnijih velikaša, pojavio se Lazar Hrebeljanović, ličnost, koja će nakon 1389, poprimiti mitska obeležja. Tri godine nakon Maričke bitke, i petnaest pre Boja, Dubočica je postala deo teritorije kojom je upravljao knez Lazar.
ŠirenjeTuraka, najpre Seldžuka, a kasnije i Osmanlija, po Bliskom istoku, preko teritorija, nekada moćnog Istočnog rimskog carstva, koje je bilo na izdisaju, bilo je jasan pokazatelj da će pre ili kasnije teritorije jednom snažnog Dušanovog carstva biti na udaru, da će udar biti snažan, i da će rezultat odlučiti budućnost. Nakon kosovskog Vidovdana 1389, postalo je jasno da će Srbi teško očuvati kakvu-takvu autonomiju. U decenijama koje su usledile, turski zulum je pokazivao naznake budućeg terora, a crnim slovima je u istoriju leskovačkog kraja zabeležena 1412. godina, kada je turski sultan Musa naredio pljačkanje, paljenje i pustošenje ovih predela.
Kompletan tekst u leskovačkom nedeljniku Nova Naša reč i na sajtu www.novanasarec.org, link
http://novanasarec.org.rs/staro-doba-leskovca/
PodeliteŠtampajFacebookTwitterGoogleEmailSkype
I ovo Vam može biti interesantno
.jpg)
