Izvor: SEEcult.org, 30.Maj.2015, 16:35   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Retrospektiva Sare Vanaht

Belgijska filmska autorka Sara Vanaht (Sarah Vanagt), čije su umetničke intervencije smeštene u polje slike i poetske reprezentacije stvarnosti, uključujući i dokazni postupak pred Međunarodnim sudom u Hagu, gostovaće 1. juna u Beogradu povodom mini retrospektive u Jugoslovenskoj kinoteci.

U organizaciji Edicije Jugoslavije i Muzeja Jugoslovenske kinoteke, od 1. do 3. juna biće prikazani filmovi Sare Vanaht “In Waking Hours” (18'), “Dust Breeding” (47') i >> Pročitaj celu vest na sajtu SEEcult.org << “Baby Elephant” (1'), te “Little Figures” (15'), “First Elections” (15'), “History Lesson” (5'), “The Corridor” (7') i “Baby Elephant” (1) 2. juna i, u završnici 3. juna – “Boulevard d'Ypres” (50') i “Money”.

U okviru programa “Mini retrospektiva, mikro filmovi: Sara Vanaht”, autorka će 1. juna učestvovati u razgovoru “Poetska pravda ili pravedna poetika” (Može li oko umetnosti da vidi (is)pravno?) koji će biti održan povodom filma “Uzgajanje prašine” (Dust Breeding), uz učešće i teoretičara Svebora Midžića iz Beograda i Leonarda Kovačevića iz Zagreba.

U okviru projekcije tog filma biće izloženi i frotaži koje je Sara Vanaht napravila tokom snimanja u Međunarodnom sudu u Hagu: frotaži stolica i stolova optuženog i sudije, poda glavnog hola Tribunala…

    Dust Breeding

Sara Vanaht interveniše u polju slike i poetske reprezentacije slika stvarnosti: bilo da su to fotografije groblja i mrtvačnica na čijim su podnožjima postavljeni receptori nove, solarne energije, a koje ona izlaže u svetlećim kutijama koje se napajaju upravo istom solarnom energijom (ciklus Solar Cemetery, 2009), ili da je reč o video/flash instalaciji koja prikazuje devojku kako vadi dresiranu muvu iz kutije šibica u pravoslavnoj crkvi (Girl With a Fly, 2013), ili pak serije njenih mikro i mini filmova (od čega najkraći od minut i 20 sekundi predstavlja istinsku antikolonijalnu odu – “razgovor” belgijskog dečaka sa mumificiranim slonom u podrumu nekog neidentifikovanog prostora).

Ono što medij slike i njene poetske “nadgradnje” smešta u ravan “baze”, odnosno političkog konteksta, u slučaju Sare Vanaht upravo je spoj dva nivoa (sa)znanja. Sa jedne strane - egzaktnog, utmeljujućeg, terre à terre (nauke – u slučaju filma Walking Hours, 2014, koji se bavi rekontekstualizacijom medicinskih/anatomskih spisa flamanskog oftalmologa iz 17. veka, prijatelja Renea Dekarta; prava – u slučaju filma “Dust Breeding”, koji tretira pitanje slike i upotrebe slike u dokaznom materijalu Međunarodnog suda u Hagu; istorije – slučaj filmova koji tretiraju odnos istorije Ruande i ličnih storija njenih građana posle genocida, ili filmova koji se bave oficijelnom istorijom Kraljevine Belgije i njenih današnjih migranata u ulozi “novih istoričara”). I sa druge strane, poetskog – dakle jezika koji premašuje zakon jedne oblasti i discipline i pokušava da misli i zabeleži univerzalno, navelo je uredništvo Edicije Jugoslavija.

Dodatni elemenat takvog specifičnog odnosa politike i poetike je autorkin odnos prema instituciji (školi, crkvi, sudu) i duboko propitivanje institucionalnih mehanizama u okviru postojećeg (dominantnog) ideološkog rama i mesta koje pojedinac zauzima u njemu.

Na slučaju filma “Uzgajanje prašine”, nazvanog prema čuvenom radu Marsela Dišana (Marcel Duchamp) i Mena Reja (Man Ray) iz 1920, Rejovoj fotografiji Dišanovog rada (prekrivenog prašinom) Velikog stakla, očitava se sva singularnost jedne poetske metode u kojoj umetnik, baš kao kroz veliko staklo, objektiv optičkog aparata, kontemplira (i menja) svet i postojeće odnose u njemu. U “Uzgajanju prašine” u centru je ključna institucija savremene pravne države: sud i mehanizam suđenja, primenjivanja pravde.

Sara Vanaht se, prema sopstvenom svedočenju, tokom boravka u Međunarodnom sudu za zločine počinjene na prostoru bivše Jugoslavije (2012), susrela sa hiljadama sati zapisa suđenja, od čega je odabrala samo neka. Materijal je birala usredsređujući se na ulogu slike i mišljenje slike (video-zapisa, satelitskih i drugih snimaka) u samom dokaznom procesu i šire, u savremenom svetu pravde i zločina, generalno. Iako je na prvi pogled potrebna prilična odvažnost da se jedan umetnik (onaj koji prema sadašnjim uzusima odvojenih znanja poseduje samo “veštinu”) dotakne domena prava (domena “istinitosti i znanja”), nameće se pitanje krajnje konsekventno, a jednostavno: ko ima (opet isto legitimno) pravo da se bavi temom u okviru koje slika (image) jeste temeljni deo argumentujućeg mehanizma presude, dakle odgovornosti ili ne, ako ne onaj čiji svakodnevni domen jeste upravo slika (filmska, fotografska, digitalna, nitratna), to jest umetnik u ovom slučaju?, navedeno je u tekstu uredništva Edicije Jugoslavija

(SEEcult.org)

Nastavak na SEEcult.org...