Izvor: Blic, 14.Apr.2010, 01:15   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Baština rasuta od Beča do Sankt Peterburga

Spomenici, crkve i druga kulturna zdanja, pesme, slike, istorijska oruđa, samo su deo baštine koju su vekovima raseljavani Srbi ostavljali u brojnim svetskim metropolama. U potragu za rasutim srpskim kulturnim blagom uputio se Vidoje Golubović i u saradnji sa Institutom za međunarodnu privredu i politiku sačinio zbornik „Očuvanje i zaštita kulturnog nasleđa Srbije u inostranstvu“, o kojem je bilo reči na skoro održanom skupu u Zadužbini Ilije Kolarca.

- Bogatstvo >> Pročitaj celu vest na sajtu Blic << naše zemlje ima odraza i van državnih granica. Mnogi čuveni evropski muzeji čuvaju baštinu koju su im tamo ostavili naši preci. Oni to legalno poseduju, ali da bismo bili upoznati sa srpskim blagom rasutim po svetu, treba uspostaviti saradnju između muzeja u matici i onih koji to blago čuvaju - počinje priču za „Blic" Vidoje Golubović.

Tako je, kaže, retko koji srpski posetilac Trsta znao za tamošnju pravoslavnu crkvu Svetog Spiridona, kao što i naši turisti kad obilaze Minhen ne znaju da kulturne ustanove tog grada čuvaju vredne delove srpske baštine.

- Najbogatije iluminirana srpska rukopisna knjiga sa preko 150 minijatura - „Psaltir", čuva se u Bavarskoj državnoj biblioteci u Minhenu. Rukopis je pisan i slikan na hartiji, a Nemci ga danas rado zovu „Minhenskim psaltirom". Simboli na minijaturama su brojni, poput dvoglavog orla i bika kao osnovnih elemenata porodičnog grba Hrebeljanovića. Rukopis je nastao u srpskim manastirima, i zbog minijatura predstavlja pravu riznicu saznanja o onovremenom životu, načinu gradnje, ratovanja" Ova vekovno stara knjiga zaslužuje da bude upamćena u srpskoj javnosti - ističe Golubović.

Osim istorijskog oruđa, srpsku kulturnu baštinu čine i brojne slike i građevine. Retko ko zna za crkvu Svetog Sergija i Vakha južno od Skadra na Bojani koju je kraljica Jelena oko 1290. godine sagradila sa svojim sinovima Dragutinom i Milutinom, a čiji se ostaci i danas mogu videti. Ništa više poznato javnosti nije ni srpsko groblje u Rumuniji, koje bi uskoro moglo u potpunosti da nestane i sa sobom povuče uspomenu na stotine stradalih žena, dece i muškaraca u Prvom svetskom ratu.

- U austrougarskom logoru u malom rumunskom gradu Arad ubijeni su mnogi ratni zarobljenici, od odojčadi do devedesetogodišnjih staraca. Nekoliko stotina umrlih srpskih logoraša tu je sahranjeno, ali groblje je danas toliko zapušteno da bi uskoro moglo da nestane, a da većina srpske javnosti nikada nije ni čula za njega - kaže Vidoje

Prema njegovim rečima, do sada je najstariji srpski etnografski materijal pronađen u muzejima u Sankt Peterburgu, Slovenskom muzeju u Ljubljani i Austrijskom etnografskom muzeju u Beču. Izazov očuvanja nesagledivog blaga predstavlja još jedan od zadataka koji će država morati da reši u doba globalizacije i multikulturalnosti i da, kako kaže, sačuva nacionalni identitet skriven u svetskim okvirima.

Pesme Vuka Karadžića kod svetskih kompozitora

Na skupu u Kolarčevoj zadužbini istaknut je značaj poezije najvećeg reformatora srpskog jezika Vuka Karadžića, kao osnove za razvijanje i brojnih književnih stilova. Posetioci skupa istakli su da je Vukova poezija bila inspiracija mnogim svetskim pesnicima, kao i da nije bilo svetskog kompozitora koji nije komponovao na Vukovim pesmama.

Nastavak na Blic...