Izvor: B92, 01.Mar.2010, 12:35 (ažurirano 02.Apr.2020.)
1001 pronalazak muslimanskog sveta
Kafa, kompjuteri i klipni motori - da li bi svet mogao da se zamisli bez njih? To su za većinu nas sastavni delovi svakodnevnog života, a znanje koje je dovelo do njih se zasniva ili na pronalasku ili je preneto iz drevnog muslimanskog sveta.
To je tema izložbe u londonskom Muzeju nauke i daleki odjek nekih shvatanja prema kojim muslimanski i zapadni svet predstavlja „sukob civilizacija".
Postala je sastavni deo mnogih kultura - ta šolja kafe - late, kapućino, >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << espreso. To je „kaua" - tamo gde je prvi put počela da se koristi kao napitak - na Arabijskom polustrvu, u današnjem Jemenu.
Profesor Salim al Hasani, sa Univerziteta u Mančesteru, izjavio je za "Glas Amerike" da su zrna kafe uistinu doneta u Jemen - iz Etiopije.
„U svakom slučaju, kafa je izmišljena u ranim godinama islama - izmislio ju je čovek po imenu Kaled u Etiopiji, mladić koji je čuvao ovce", rekao je Al Hasani.
Prema rečima Al Hasanija, ovce su ga podsećale na zrna kafe, pa ih je uzeo i odneo u Jemen i - kako glasi priča - nastao je napitak.
Međutim, ima još mnogo pronalazaka i dostignuća koji potiču iz drevnog muslimanskog sveta od 7. veka naovamo.
„Jedan od njih je stvaranje univerziteta. To je 850. godine učinila mlada žena gospodskog porekla po imenu Fatima al-Firhi u gradu Fezu u Maroku. To je koliko znamo bio prvi univerzitet na svetu, na kojem su davane diplome i slično", naveo je Al Hasani.
Sve je to tema ove izložbe u londonskom Muzeju nauke. Njen naslov je „1001 pronalazak: muslimansko nasleđe" - pomalo nalik na poznatu arapsku zbirku bajki „1001 noć".
Međutim, izložba je usredsređena na naučne i tehnološke pronalaske i dostignuća koji su promenili naš svet - od najranijih univerziteta, do pronalazaka u medicini, higijeni, pumpi i vodenih točkova.
Da li je istorija zaboravljena? U stvari ne, kako ističe američki radio, upitate li danas bilo koga na ulicama Kaira ili Damaska, spremno će vam pričati o slavnim danima islama - ne samo o osvajanjima, nego i o kulturnim, naučnim i tehnološkim dostignućima.
Do tih dostignuća došlo je na vrhuncu islamske imperijalne slave, kada se ona prostirala od Bliskog istoka, preko severne Afrike do južne Španije i dalje.
„Tokom tog perioda, otprilike 1000 godina, došlo je do ogromnih otkrića nauci i tehnologiji, koja su doprla do nas i iz drugih civilizacija preko još jedne veoma važne civilizacije, a to je muslimanska civilizacija", istakao je Al Hasani.
Muslimani su apsorbovali znanje - iz Indije, Kine, od Grka, drevnih Egipćana - i prenosili ga dalje, kao na primer časovnik u obliku slona, koji je napravio muslimanski pronalazač, matematičar i inženjer Al Džazari, u ranom 13. veku.
Tu su i matematika i algebra. U opštem smislu, naši brojevi su danas poznati kao arapske cifre, ali to nije uvek bilo tako, navodi "Glas Amerike".
„Brojevi kojima se danas služimo - 1, 2, 3, 4 - nazivaju se arapskim ciframa, ali su ih Arapi u svoje vreme u stvari zvali indijskim brojevima", kaže Salim al Hasani.
Broj „nula" na primer - na arapskom „zefir" - prvi put su upotrebili arapski naučnici kao sastavni deo matematičkih jednačina. A „nula" je deo univerzalno važne formule nula i jedinica, koja je ključna za razvoj kompjutera i nove tehnologije uopšte. Isto kao i bez kafe, šta bismo danas radili bez toga.
.jpg)
