Izvor: SrbijaDanas.com, 29.Jul.2023, 12:58

Znate li da nabrojite PRETKE - DEDA, PRADEDA, ČUKUNDEDA, PA? Jedna pesnikinja je rekla da samo ako čuvamo KORENE, imaćemo lepe PLODOVE

Vraćanje našim precima znači vraćanje nama samima

Kada pokušate da nabrojite svoje pretke, bilo po očevoj ili majčinoj liniji, koliko daleko možete da idete unazad? Deda, pradeda, čukundeda, a onda?

Srpski srodnički odnosi proističu iz srodstva (krvnog, građanskog, tazbinskog, prijateljskog, duhovnog) i srpski jezik je vrlo bogat rečima kada su u pitanju rodbinski odnosi.

Naš jezik raspolaže bogatom >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << i razgranatom terminologijom srodstva, kako na dijalekatskom, tako i na nivou standardnog jezika. Književni jezik je čak konzervativniji u odnosu na neke dijalekte (čakavski i kajkavski), jer čuva mnoge nazive koji su u njima izašli iz upotrebe.

Postoje dva načina za izračunavanje (komputaciju) krvnog srodstva: građansko ili civilno izračunavanje (lat. computatio civilis) i prirodno izračunavanje (lat. computatio naturalis). Prvim se utvrđuju stepeni, a drugim kolena.

Prirodno izračunavanje u pravoj liniji vrši se kao kod civilnog izračunavanja. Kolena se izračunavaju od potomaka ka pretku ili obratno (npr. prvo koleno su otac/majka i sin/kćerka, drugo koleno su deda/baba i unuk/unuka itd.).

Kod pobočnog srodstva je drugačije, tu se izračunava odstojanje samo sa jedne strane. Ako je na jednoj strani odstojanje veće do zajedničkog pretka, onda se uzima u obzir samo veće odstojanje. Tako, brat i sestra su prvo koleno, prvi rođaci su drugo koleno, ujak i nećak su drugo koleno.

Prirodno izračunavanje prisutno je u običajnom pravu i kanonskom pravu, mada npr. Srpska pravoslavna crkva izračunava krvno srodstvo i sva druga srodstva po stepenima.

Stepeni srodstva računaju se prema broju rađanja, dakle "koliko rođenja, toliko stepeni". Tako krvni srodnik u pravoj liniji su otac i sin i to u prvom stepenu (jer ih deli jedno rođenje), deda i unuk su srodnici drugog stepena (jer ih dele dva rođenja) itd.

Na fotografiji je prikazan srpski roslov:

A post shared by KDS.RS (@kds.rs)

Vrste srodstva

Krvno srodstvo ili prirodno srodstvo

Krvno srodstvo ili prirodno srodstvo je veza koja postoji između lica za koje je utvrđeno, prema važećim pravnim pravilima, da proističu jedno od drugog ili proističu od zajedničkog pretka. Zasniva se rađanjem.

Građansko srodstvo ili srodstvo po usvojenju

Za razliku od krvnog, od početka nastaje pravnim putem. Ponekad se označava i kao veštačko, adoptivno ili srodstvo po usvojenju.

Tazbinsko

Tazbinsko srodstvo (affinitas, adfinitas) nastaje zaključenjem braka. To je pravna veza koja se stvara između jednog bračnog druga i srodnika drugog bračnog druga. Tazbinsko srodstvo ne nastaje između bračnih drugova međusobno, niti između njihovih srodnika! Prava i obaveze, u pravnom smislu, skoro i da ne postoje za vreme trajanja braka, već svoj najveći domet ostvaruju upravo po njegovom prestanku. Za vreme braka ova veza je pre moralna i društvena, nego pravna.

Duhovno

Duhovno srodstvo poznaje i priznaje Srpska pravoslavna crkva. To je veza koja nastaje činom krštenja između onog koji se krštava sa svojim duhovnim ocem (kumom), koji posreduje pri njegovom novom rođenju (krštenju). Za Crkvu je ovo srodstvo od izuzetnog značaja, dok ono uopšte ne tangira pravo.

Druge vrste srodstva

Jedno od značajnijih je i srodstvo po mleku koje nastaje kada jedna ista žena (dojilja) doji dva deteta koja nisu međusobno u srodstvu. Između njih se stvara veza koja je i te kako važna, jer u nekim slučajevima daje pravo i na naslednopravni zahtev.

Kako se navodi, "kurajber" je bio ranije, a i sada je, pogrdan naziv za praznoglavca koji se pravi važan. Dalje se navodi da je ove nazive smislio pisac i aforističar Brana Crnčević da bi se "podsmevao nacionalistima i vernicima od juče koji nemaju pojma o srpskoj istoriji, a još manje o srpskom jeziku", navodi se na sajtu verbalisti.com.

Takođe, kako navode pojedini izvori, kod Vuka Stefanovića Karadžića nema ovakvih izraza, a on bi ih sigurno zabeležio.

Nastavak na SrbijaDanas.com...