Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 18.Nov.2018, 01:24   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Vremeplov: Rođen Jovan Popović

Novi Sad- Na današnji dan 1905. Rođen je srpski pisac Jovan Popović, pripadnik grupe literata koja je između dva svetska rata negovala socijalnu književnost. Posle zavođenja Šestojanuarske diktature 1929.osuđen je zbog komunističke propagande. Nakon oslobođenja Jugoslavije u Drugom svetskom ratu pokrenuo je i jedno vreme uređivao "Književne novine". Dela: zbirke pesama "Hadžija večnosti", "Lasta u mitraljeskom gnezdu", "Ples nad prazninom", proza "Lica u prolazu", "Istinite legende", >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << "Reda mora da bude", "Sremska hronika", studije i eseji "Đura Jakšić i njegovo doba", "Sterija i počeci srpske drame", "Svetozar Marković".

Danas je nedelja, 18. novembar, 322. dan 2018. Do kraja godine ima 43 dana.

9 - Rođen je rimski car Tit Flavije Vespazijan, osnivač dinastije Flavija. Tokom vladavine od 69. do smrti 79. ugušio je pobunu Jevreja u Palestini (Judeji) posle čega je započelo njihovo masovno raseljavanje širom carstva. U gradu Rimu izgradio je veličastvene građevine poput Koloseuma, Kapitola i Amfiteatra.

1697 - Rođen je engleski slikar Vilijam Hogart, izuzetan portretista s posebnim darom za prikazivanje fizionomija. Slikao je scene satiričnog i moralizatorskog karaktera iz života aristokratije. Ostavio je relativno mali broj radova, ali ga je njihova vrednost uvrstila među najznačajnije engleske slikare.

1786 - Rođen je nemački kompozitor Karl Marija fon Veber, tvorac nemačke romantične opere. Komponovao je i kantate, orkestarsku, kamernu i horsku muziku. Predvodio je operske kuće u Pragu i Drezdenu, a radio je i u Londonu, gde je umro 1826. Dela: opere "Čarobni strelac", "Eurijante", "Ribecal" (nedovršena), "Silvana", "Abu Hasan", "Oberon", "Koncertni komad za klavir i orkestar", "Poziv na igru", "Končertino za klarinet i orkestar".

1860 - Rođen je poljski državnik, pijanista i kompozitor, Ignac Jan Paderevski, profesor Konzervatorijuma u Varšavi, koji je od 1919. do 1921. bio predsednik vlade i šef diplomatije a 1940.

predsednik Poljske. Dela: opera "Manra", "Poljska fantazija" za klavir i orkestar, jedna simfonija, klavirska dela, solo pesme.

1883 - U SAD je prihvaćeno standardno računanje vremena i zemlja je podeljena na četiri vremenske zone.

1903 - SAD su s Panamom potpisale ugovor kojim su dobile neograničeno pravo korišćenja Panamskog kanala. Tek 1979. je dogovoreno da se Kanal 31. decembra 1999. vrati Panami. Do 1903.

Panama je bila sastavni deo Kolumbije, zatim se osamostalila uz "pomoć" SAD, pošto vlada Kolumbije nije bila zadovoljna ponudom SAD za izgradnju kanala.

1905 - Princ Čarls od Danske je izabran za prvog kralja Norveške posle obnavljanja nezavisnosti te zemlje, odvajanjem od Švedske. Na presto Norveške stupio je pod imenom Hakon VII.

1915 - U Kačaničkom tesnacu na Kosovu i Metohiji srpska vojska je u Prvom svetskom ratu vodila žestoku borbu s bugarskim trupama koje su Srbiju napale s leđa, onemogućivši povlačenje Srba prema Skoplju u susret saveznicima. Premorene i brojno umanjene srpske trupe, pritisnute austro-nemačkim snagama sa severa i bugarskim s juga i istoka, morale su da obustave pokret prema Skoplju i srpska Vrhovna komanda naredila je povlačenje put obala Jadrana i Jonskog mora.

1922 - Umro je francuski pisac Marsel Prust, autor dela beskrajno složene i tanane konstrukcije. Izvršio je ogroman uticaj na evropski roman 20. veka. Dela: ciklus romana "U traganju za izgubljenim vremenom" ("U Svanovom kraju", "U senci devojaka u cvetu", "Oko Germatovih", "Sodoma i Gomora", "Zatočenica", "Nestala Albertina", "Nađeno vreme"), roman "Žan Santej", polemički spis "Protiv Sent Beva".

1928 - "Parobrod Vili", prvi crtani film u kojem se pojavio Miki Maus, prikazan je u njujorškom bioskopu "Koloni teatar".

1935 - Grad Zrenjanin, tada Bečkerek, preimenovan je u Petrovgrad, po oslobodiocu kralju Petru I Karađorđeviću. To ime nosio je do 1946.

1936 - Nemačka i Italija su priznale vladu generala Franciska Franka, kao legitimnu vladu Španije.

1944 - Osnovano je Srpsko kulturno društvo Prosvjeta.

Društvo je osnovano u Glini u hotelu "Kasina", kao sastavni deo priprema za osnivanje Srpskog kluba većnika ZAVNOH-a. Prvi predsednik bio je Dane Medaković, profesor iz Zagreba, a potpredsednici general Petar Drapšin i advokat Boško Desnica.

1956 - Umro je srpski glumac Dobrica Milutinović, veliki pozorišni glumac izuzetnog glasa i retkog temperamenta. Kao prvak Drame nacionalnog teatra više od pola veka je s ogromnim uspehom igrao niz uloga iz klasičnog pozorišnog repertoara i najznačajnije likove iz nacionalnog repertoara. U Beograd je došao 1898. na poziv upravnika Narodnog pozorišta Branislava Nušića.

Muzej pozorišne umetnosti i Savez dramskih umetnika Srbije su 1980.

u saradnji sa Zlatarom Majdanpek ustanovili "prsten Dobrice Milutinovića", nagradu za glumačko životno delo.

1978 - U Džonstaunu, Gvajana, ispijanjem otrova izvršilo je kolektivno samoubistvo 914 Amerikanaca, pripadnci sekte "Hram naroda", uključujući vođu sekte Džima Džonsa. Članovi sekte koji su odbili da ispiju otrov su ubijeni.

1987 - U požaru u stanici "Kings Kros" londonskog metroa život je izgubilo 30 osoba.

1991 - Umro je čehoslovački državnik, slovačkog porekla, Gustav Husak, bivši predsednik Čehoslovačke. Na čelo Komunističke partije te zemlje došao je posle vojne intervencije Varšavskog pakta 1968. zamenivši Aleksandra Dubčeka, a 1975. je postao šef države. Bio je jedan od vođa slovačkog ustanka u Drugom svetskom ratu protiv nacista 1944, a kao "slovački nacionalista" od 1951. do 1960. nalazio se u zatvoru. Pod pritiskom javnosti 1989. je podneo ostavku na funkciju predsednika Čehoslovačke.

2004 - U Engleskoj je posle 700 godina tradicije zabranjen lov na lisice.

2007 - U eksploziji metana u rudniku "Zasjadko", na dubini od oko 1000 metara, u Donjeckoj oblasti na istoku Ukrajine, poginulo je 100 rudara. U trenutku nesreće u rudniku se nalazilo 457 osoba.

2008 - Umro je Đoko Vještica, novinar, jedan od osnivača kuće "Studio B". Karijeru je započeo u listu "Borba".

Godinama je vodio emisiju "Beogradska razglednica" poznatu po rešavanju brojnih komunalnih problema. Na njegovu inicijativu 1988. održan je prvi "Beogradski maraton". Dobitnik je 2005.

nagrade UNS-a za životno delo, kao i nagrade "Svetozar Marković".

2016 - Haljina Merlin Monro prodata je na aukciji u Los Anđelesu za 4,8 miliona dolara. Poznatu "rođendansku" haljinu boje kože, sa 2.500 ručno ušivenih kristala, Monro je nosila kada je u "Medison skver gardenu" 19. maja 1962. godine otpevala "Happy Birthday Mr. President" Džonu F. Kenediju koji je punio 45. godina.

Tri meseca potom Merlin Monro je umrla, a Kenedi je ubijen novembra naredne godine.

2016 - Na fasadi Hrama Svetog Save u Beču svečano je otkrivena spomen ploča Savi Mrkalju, srpskom filologu i literati.

Idejno rešenje i umetnički nacrt delo je slikarke Ljubice Mrkalj, a inicijativu su podržali Institut za slavistiku Univerziteta u Beču, Srpska akademija nauke i umetnosti, Ministarstvo kulture Srbije. Sava Mrkalj rođen je u selu Sjeničak, kod Karlovca, 1783. godine a umro je u Beču 1833. Pohađao je studije filozofije i matematike na univerzitetu u Pešti i poznavao je više jezika među kojima i klasične. Radio je kao učitelj, da bi potom postao monah. Godine 1810. objavio je raspravu "Salo debelog jera" čime je postao ključni prethodnik Vuka Karadžića.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...