Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 06.Jul.2008, 02:37   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Vremeplov: Rođen vojvoda Živojin Mišić

Na današnji dan 1855. godine rođen je vojvoda srpske vojske Živojin Mišić, učesnik svih ratova Srbije od 1876. do 1918, jedan od najbriljantnijih vojskovođa Prvog svetskog rata.

1415. - U Konstanci je na lomači spaljen Jan Hus, češki verski reformator, propovednik i nacionalni radnik. Izvršio je reformu češkog jezika i pravopisa. Bio je rektor Univerziteta u Pragu i borac protiv nemačkog uticaja u Češkoj. Žigosao je visoko sveštenstvo rimokatoličke crkve >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << zbog besramnog bogaćenja i zloupotrebljavanja vernika. U borbi za reformu crkve stekao je mnoštvo pristalica, uključujući češkog kralja Vaclava IV. Papa ga je osudio kao jeretika 1410.

1533. - Umro je italijanski pisac Lodoviko Ariosto, čiji je viteški ep "Besni Orlando", s motivom ljubavnog ludila junaka Orlanda iz doba Karla Velikog, klašično delo italijanske renesansne književnosti. Ep o Rolandu (Orlandu) vekovima ranije bio je neizbežna tema srednjovekovne epske književnosti. Ostala dela: komedije "Negromant", "Kasarija", lirske pesme, satire.

1535. - Pogubljen je engleski humanista i državnik Tomas Mor, rodonačelnik utopijskog socijalizma, pisac socijalnih, istorijskih i teoloških spisa.

1796. - Rođen je ruski car Nikolaj I Pavlovič Romanov, koji je autokratski vladao Rusijom od 1825. do smrti 1855. U prvoj godini vladavine ugušio je ustanak dekabrista (pro liberalna pobuna petrogradskih pukova-pod uticajem modernih intelektualnih stremljenja) a 1831. ustanak u Poljskoj. Zbog simpatija prema neprijateljima samodržavlja u periodu njegove vlade sumnjičeni su mnogi ruski intelektualci, uključujući Aleksandra Puškina, Mihaila Ljermontova, Visariona Belinskog, Tarasa Ševčenka.

1809. - Francuzi su uhapsili papu Pija VII, koji je ekskomunicirao iz rimokatoličke crkve francuskog cara Napoleona I.

1827. - Rusija, Britanija i Francuska u Londonu su potpisale sporazum kojim su priznale autonomiju Grčke i složile se da izvrše pritisak na Osmansko carstvo da potpiše primirje s grčkim ustanicima.

1832. - Rođen je austrijski nadvojvoda Ferdinand Maksimilijan I Jozef Habzburg, kojeg je 1864. za cara Meksika nametnuo francuski car Napoleon III. Namera je bila da preko njega ostvari uticaj Francuske u toj zemlji. Meksički republikanci potukli su intervencionističke trupe i 1867. streljali su Maksimilijana I, a za predsednika Meksika ponovo je izabran Pablo Huares, nazvan "Vašington Meksika".

1855. - Rođen je vojvoda srpske vojske Živojin Mišić, učesnik svih ratova Srbije od 1876. do 1918, jedan od najbriljantnijih vojskovođa Prvog svetskog rata. Vojno obrazovanje stekao je na Artiljerijskoj školi u Beogradu i austrijskoj Streljačkoj školi, a na Vojnoj akademiji u Beogradu od 1898. do 1904. predavao je strategiju. U srpsko-turskim ratovima od 1876. do 1878. uspešno je komandovao bataljonom, istakavši se izuzetnom hrabrošću. Bataljonom je komandovao i u srpsko-turskom ratu 1885, a 1904. je penzionisan zbog sumnje da je neprijateljski raspoložen prema oficirima-zaverenicima koji su 1903. ubili kralja Aleksandra Obrenovića. Zbog situacije u kojoj se Srbija našla posle austrougaske aneksije Bosne i Hercegovine aktiviran je 1909. na zahtev načelnika Glavnog generalštaba vojvode Radomira Putnika i postavljen za njegovog pomoćnika. U Prvom balkanskom ratu iskazao se kao sjajan strateg i jedan je od najzaslužnijih za pobedu nad Turcima 1912. u Kumanovskoj bici. U Balkanskim ratovima i na početku Prvog svetskog rata bio je pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande. Na sopstvenu molbu 15. novembra 1914, tokom Kolubarske bitke, postavljen je za komandanta Prve armije. Povrativši joj poljuljani moral, uspeo je izuzetnim taktičkim potezima da zaposedne Suvoborski greben, a potom energičnim dejstvima potpuno razbije austrougarske trupe. Kolubarska bitka bila je sukob 300.000 austrougarskih vojnika sa 120.000 srpskih vojnika. Za briljantnu strategiju kojom je tada nadmudrio austrougarsku komandu unapređen je u čin vojvode.

1885. - Francuski biolog i hemičar Luj Paster prvi put je uspešno primenio vakcinu protiv besnila na ljudskom biću, ubrizgavši je devetogodišnjem Žozefu Majsteru iz Alzasa, kojeg je ujeo besan pas.

1893. - Umro je francuski pisac Anri Rene Alber Gi de Mopasan, jedan od najizrazitijih predstavnika evropskog naturalizma. Napisao je oko 300 pripovetki i šest romana, pisao je i pozorišne komade, putne beleške, pesme. Ljudsku sebičnost opisivao ironično, katkad satirično. Dela: romani "Jedan život", "Nova banja", "Pjer i Žan", pripovetke "Strasti", "Naličja", "Zamke", "U ratu", "Vodom".

1919. - Britanski dirižabl "R-34" spustio se na Ruzveltovu poljanu u Njujorku, postavši prvi vazduhoplov koji je preleteo Atlantski okean.

1923. - Zvanično je proglašeno osnivanje Saveza Sovjetskih Socijalističkih Republika, na osnovu odluke Prvog svesaveznog kongresa sovjeta krajem 1922.

1928. - U Njujorku je održana premijera filma "Svetla Njujorka", prvog zvučnog filma u istoriji kinematografije.

1935. - Rođen je tibetanski verski vođa Dalaj Lama, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1989.

1937. - Poginuo je Blagoje Parović "Šmit", politički komesar 13. internacionalne (francuske) brigade i jedan od istaknutih rukovodilaca KPJ. Parović je poginuo u bici kod Brunete u Španskom građanskom ratu.

1945. - Nikaragva je postala prva država koja je formalno prihvatila Povelju UN.

1962. - Umro je američki pisac Vilijam Fokner, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1949. godine..

1964. - Britanski protektorat u Africi Njasalend postao je pod nazivom Malavi nezavisna država u okviru Britanskog komonvelta. Do tada on je bio sastavni deo federacije Rodezija i Njasa.

1967. - U Nigeriji je buknuo građanski rat, okončan u januaru 1970. porazom oružanih snaga Bijafre koja je pokušala da se otcepi. Bijafra je bila jugoistočna nigerijska provincija, koja je nakon pronalaska značajnih količina nafte na njenoj teritoriji odlučila da se odvoji od Nigerije.

1971. - Umro je američki muzičar afričkog porekla Luis "Sačmo" Armstrong, najveći trubač u istoriji džeza. Tokom karijere duge više od pola veka proslavio se i kao pevač neponovljivog hrapavog i toplog glasa, a mnogobrojne turneje širom sveta, uključujući Beograd, donele su mu nezvaničnu titulu

"ambasadora dobre volje". Snimio je i više filmova u kojima je takođe iskazao raskošni talenat izuzetnog zabavljača.

1988. - U najgoroj nesreći od početka eksploatacije nafte na moru, u eksploziji naftne platforme "Pajper Alfa" u britanskom sektoru Severnog mora, poginulo je 167 ljudi.

1989. - Umro je mađarski državnik Janoš Kadar, komunistički lider Mađarske od 1956.

2000. - Umro je jugoslovenski političar Lazar Koliševski, prvi Predsednik vlade u istoriji Makedonije i takođe prvi predsednik SFRJ posle smrti Josipa Broza 1980.

2002. - Dvojica atentatora ubila su u Kabulu Hadži Abdula Kadira, jednog od tri avganistanska potpredsednika i ministra javnih radova.

2004. - Umro je austrijski državnik Tomas Klestil, predsednik Austrije od 1992.

2005. - Umro je francuski književnik i nobelovac Klod Simon, koji se na književnoj sceni pročuo 1960-ih kao jedan od tvoraca "nouveau roman" (novi roman), stila pisanja karakterističnog po brojnim unutrašnjim monolozima i izostanaku znakova interpunkcije. Dela: "Trava", "Flandrijski put", "Palata", "Istorija", "Vetar", "Triptih", "Akacija".

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...