Izvor: RTS, 15.Apr.2015, 20:55 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Vremeplov (15. april 2015)
Na današnji dan rođen Leonardo da Vinči. Preminuo je Žan Pol Sartr i počelo prvo Sterijino pozorje.
Leonardo da Vinči je bio jedan od najistaknutijih
umova renesanse koji je spojio srednjovekovno enciklopedijsko znanje sa
egzaktnom modernom metodom opažanja. Slikarstvo je učio kod Verokija,
naslikavši na njegovom "Krštenju Hristovom" anđela koji kleči. Sledile su
zatim: >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << nedovršene kompozicije "Poklonjenje kraljeva" i "Sveti Jeronim",
slike "Bogorodica u pećini" i zidna slika "Poslednja večera", prvo
monumentalno delo visoke renesanse, u kome su savršeno povezani likovi u
pokretu, s izrazom dramatskog uzbuđenja. Leonardovom firentinskom
razdoblju pripada portret "Mona Lize Đokonde", a u drugom, milanskom
periodu nastale su slike "Sveta Ana s Bogorodicom i Isusom" i "Sveti
Jovan Krstitelj". Od Leonardovih vajarskih radova nije sačuvan nijedan,
pa se o njihovom izgledu može suditi samo po crtežima i studijama. Kao
graditelj, Leonardo je izvodio inženjerske, regulacione i fortifikacione
radove i stvarao urbanističke osnove i planove za idealne gradove
budućnosti. Područje njegovih naučnih istraživanja obuhvata još i
matematiku, fiziku, mehaniku i anatomiju, a u nauci o umetnosti glavno
delo mu je "Traktat o slikarstvu", koje sadrži njegova zapažanja, zaključke
i pouke o slikanju.
Jedan od tvoraca filozofije egzistencijalizma, Žan Pol Sartr
se bavio problemima slobode, izbora i neizbežnosti angažovanja i
odgovornosti pisca i čoveka. Nezavisni mislilac i angažovani pisac i
teoretičar, osnivač je čuvene revije "Moderna vremena". Poznata je
njegova filozofska rasprava "Biće i ništavilo", kao i delo "Kritika
dijalektičkog uma", u kome je marksizam označio kao "filozofiju našeg
doba". Sartrova beletristička proza ilustruje njegove filozofske poglede.
Najpoznatija njegova dela su: zbirka novela "Zid", roman "Mučnina",
ciklus romana "Putevi slobode" i drame "Prljave ruke", "Đavo i gospod
Bog", "Zatočenici iz Altone" i "Iza zatvorenih vrata". Dobio je
"Nobelovu nagradu" za književnost 1964. godine.
U čast obeležavanja 150 godina rođenja i 100 godina smrti komediografa Jovana Sterije Popovića,
Novi Sad je od 15 - 29. aprila 1956. godine bio domaćin 12 najboljih
dramskih i operskih ansambala iz čitave Jugoslavije. Na programu su bile
predstave: "Rodoljupci","Kir-Janja", "Pokondirena tikva"," Skenderbeg",
"Glorija", "Koreni", "U agoniji", "Sluge", opera "Knez Ivo od
Semberije" i balet "Licitarsko srce" Krešimira Baranovića. Nagradu za
najbolju predstavu Igara dobili su "Rodoljupci" u režiji Mate Miloševića i
izvođenju Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Za režiju Kir - Janje
nagrađen je dr Branko Gavela, a za najbolja glumačka ostvarenja: Milan
Ajvaz, Pero Kvrgić, Radomir Plaović, Ljubica Ravasi i Viktor Starčić.
1707. - Rođen Leonard Ojler, švajcarski matematičar, fizičar i astronom
(Bazel, 15. 04. 1707 - Sankt Petersburg ,18. 09. 1783)
1764. - Umrla Žan Antoanet Pompadur, markiza, ljubavnica kralja Luja XV i mecena francuskih umetnika i filozofa (Pariz, 29. 12. 1721 - Versaj, 15. 04. 1764)
1765. - Umro Mihail Vasiljevič Lomonosov,
ruski naučnik, fizikohemičar, pesnik, autor prve gramatike ruskog
jezika i enciklopedista (Denisovka, 19. 11. 1711 - Petrograd, 15. 04.
1765)
1800. - Rođen Džems Klark Ros, engleski polarni istraživač, odredio severni magnetni pol (London, 15. 04. 1800 - Ajlsberi, 03. 04. 1862)
1811. - Rođena Katarina Ivanović, prva žena- slikar u Srbiji
(Vespim, 15. 04. 1811 - Sekešfehervar, 12. 09. 1882)
1812. - Rođen Pjer Teodor Ruso, francuski slikar
(Pariz, 15. 04. 1812 - Barbizon, 22. 12. 1867)
1833. - Rođen Mihajlo Polit-Desančić, pravnik, pisac i političar
(Novi Sad, 15. 04. 1833 - Temišvar, 30. 03. 1920)
1843. - Rođen Henri Džejms, američki književnik
(Njujork. 15. 04. 1843 - Čelzi, 28. 02. 1916)
1865. - Ubijen Abraham Linkoln, američki političar i državnik, predsednik SAD (Hodženvil, 12. 02. 1809 - Vašington, 15. 04. 1865)
1866. - Donet prvi Zakon o rudarstvu Srbije
1912. - Potonuo britanski prekookeanski brod "Titanik"
1912. - Rođen Kim Il Sung,
severnokorejski političar i državnik, prvi predsednik Narodne Republike
Koreje (Mangjonde, 15. 04. 1912 - Pjongjang, 08. 07. 1994)
1913. - Rođen Tanasije Mladenović, književnik i prevodilac
(Saraorci, 15. 04. 1913 - Beograd, 13. 01. 2003)
1913. - Rođen Erih Koš, književnik i prevodilac, akademik
(Sarajevo, 15. 04. 1913 - Beograd, 25. 05. 2010)
1920. - Osnovana Komunistička partija Španije
1923. - Počela upotreba insulina u lečenju šećerne bolesti
1923. - Rođen Nikita Iljič Tolstoj, lingvista, praunuk Lava Tolstoja
(Vršac, 15. 04. 1923 - Moskva, 27. 06. 1995)
1926. - Rođen Pavle Ugrinov (Vasilije Popović),
književnik, pozorišni i TV reditelj, urednik i dramaturg Radio Beograda,
urednik Dramskog i serijskog programa TV Beograd, akademik (Mol, 15.
04. 1926 - Beograd, 23. 06. 2007)
1928. - Rođen Milenko Maričić, pozorišni i TV reditelj
(Novi Vinodolski, 15. 04. 1928 - Beograd, 08. 10. 2002)
1933. - Rođen Živojin Pavlović, književnik i reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu(Šabac, 15. 04. 1933 - Beograd, 29. 11. 1998)
1936. - Rođen Ljubomir Denković, vajar, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu (Ljanik, 15. 04. 1936)
1939. - U Berlinu puštena u saobraćaj najveća podzemna železnička stanica na svetu
1941. - Kralj Petar II Karađorđević i vlada Kraljevine Jugoslavije napustili zemlju u Drugom svetskom ratu
1944. - Rođena Dušica Žegarac, pozorišna, filmska i TV glumica
(Beograd, 15. 04. 1944)
1945. - Rođen Milisav Savić,
književnik, urednik "Književnosti", "Književnih novina" i "Prosvete",
profesor Univerziteta u Novom Pazaru (Vlasovo, 15. 04. 1945)
1959. - Štampan prvi broj časopisa "Bagdala" u Kruševcu
1959. - Rođena Ema Tompson, engleska pozorišna i filmska glumica (Padmington, 15. 04. 1959)
1967. - Objavljen prvi broj lista "Pravoslavlje", glasila Patrijaršije Srpske pravoslavne crkve
1971. - Umro Vladimir Rolović, političar i diplomata, ambasador SFRJ u Švedskoj(Crmnica, 21. 05. 1916 - Stokholm, 15. 04. 1971)
1979. - Katastrofalni zemljotres u Crnoj Gori
1990. - Umrla Greta Garbo (Greta Luiza Gustafson), švedska filmska glumica, dobitnica "Oskar"-a (Stokholm, 18. 09. 1905 - Njujork, 15. 04. 1990)
1997. - Umro Zdenjek Mlinarž, češki političar, sekretar CK KP Čehoslovačke, organizator "Praškog proleća" (Visoke Mito, 22. 06.1930 - Beč, 15. 04. 1997)
2005. - Saobraćajna nesreća na Žabaljskom mostu
2009. - Umro dr Radivoje Grbić, specijalista interne medicine, redovni profesor i dekan Medicinskog fakulteta u Beogradu, pokretač ultrazvučne dijagnostike u Srbiji (Popučke, 21. 03. 1935 - Beograd, 15. 04. 2009)
2010. - Umrla Jovanka Brkić, novinar, urednik lista "Borba"
(Čapljina, 20. 06. 1926 - Beograd, 15. 04. 2010)
2011. - Umro Vladimir Đenić, reli vozač
(Sombor, 17. 02. 1951 - Beograd, 15. 04. 2011)
2012. - Umro dr Mihailo Pavlović, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu
(Beograd, 25. 04. 1926 - Beograd, 15. 04. 2012)
2013. - Umrla prof. dr Radmila Njegić, profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu
(Džep, 14. 08. 1922 - Beograd, 15. 04. 2013)
2014. - Umrla Roksanda Timotijević, istoričar umetnosti, kustos crkve Bogorodice Ljeviške i grada Prizrena
(Negotin, 11. 10. 1933 - Niš, 15. 04. 2014)
.jpg)
