Izvor: B92, 31.Jan.2018, 00:12 (ažurirano 02.Apr.2020.)
"Stanišić je Karadžiću rekao " Imate republiku"
Veštak optužbe za istoriju Robert Donija kaže na procesu Jovici Stanišiću i Franku Simatoviću da su vlasti Srbije, 1992-95, podržavale vođstvo bosanskih Srba.
On je rekao da je pružana podrška u ostvarivanju ratnog cilja - stvaranja homogene srpske države u BiH.
Razlika je, prema Donijinom iskazu, bila jedino u pristupu vlasti u Beogradu, s jedne, i na Palama, s druge strane, ostvarenju tog cilja nakon što su snage bosanskih Srba do jeseni 1992. etničkim >> Pročitaj celu vest na sajtu B92 << čišćenjem zauzele 70 odsto teritorije BiH.
Vlast Slobodana Miloševića, pritisnuta sankcijama UN, zalagala se, po Doniji, za prihvatanje medjunarodnih mirovnih planova u uverenju da će oni "postepeno" dovesti do homogene srpske države u BiH.
Političari iz RS, na čelu s Radovanom Karadžićem, tome su se protivili, odbijali da učine teritorijalne ustupke predvidjene planovima i insistirali da srpska država bude odmah zaokružena i učvršćena na temeljima šest ratnih ciljeva koje je Skupština RS proklamovala u maju 1992.
Najvažniji od tih ciljeva bili su, naznačio je svedok, "demografsko i političko" razdvajanje Srba od Muslimana i Hrvata; povezivanje srpskih teritorija u Hrvatskoj i BiH sa Srbijom preko posavskog koridora; uklanjanje "granice medju Srbima" na Drini i podela Sarajeva.
Kao dokaz da je prvooptuženi Stanišić još krajem 1991. znao za nameru bosanskih Srba da formiraju svoju državu i podržavao je, Donija se pozvao na presretnuti razgovor Stanišića sa Karadžićem nakon što je, u decembru te godine, skupština srpskog naroda u BiH "obavila pripreme" za proglašavanje RS.
"Imate republiku", rekao je tada, po veštaku, Stanišić.
Korene uspostavljanja odvojene srpske vlasti u BiH, Donija je identifikovao u formiranju zajednica srpskih opština, s proleća 1991, koje su ubrzo prerasle u srpske autonomne oblasti.
Veštak optužbe kao dokaz za to naveo je kasnije izjave poslanika Skupštine RS, poput Voje Kuprešanina, da je "svrha regiona bilo...uništavanje Alijine države" ili unitarne BiH.
Kao sledeći korak, Donija je označio Karadžićevu direktivu iz decembra 1991, poznatu kao "varijanta A i B" o preuzimanju vlasti u opštinama gde su Srbi većina, ali i tamo gde su manjina.
Donija je, zatim, opisao kako su srpski poslanici formirali svoju odvojenu skupštinu pošto su, uprkos njihovom protivljenju, Muslimani i Hrvati u parlamentu BiH, sredinom oktobra 1991, usvojili deklaraciju o suverenosti te republike.
Tužilac Daglas Stringer (Douglas Stringer) prikazao je u sudnici govor kojim je Karadžić, tog 15. oktobra 1991. "preklinjao" većinu poslanika da to ne čini, uz upozorenje da će to BiH odvesti "u pakao" rata u kojem će Muslimani "nestati" zato što "neće moći da se odbrane".
U istorijskom pregledu nastanka RS, Donija je, kao posebno važnu, izdvojio sednicu njene skupštine održane 12. marta 1992, na kojoj je, pored usvajanja strateških ratnih ciljeva, praktično formirana Vojska RS postavljanjem Ratka Mladića za njenog komandanta.
Do tih zaključaka, američki istoričar Donija, koji je do sada svedočio na 16 sudjenja pred Haškim tribunalom, došao je, kako je rekao, analizirajući hiljade stranica zapisnika sa zasedanja Skupštine Republike Srpske, kao i sa sastanaka Saveta za uskladjivanje državne politike SR Jugoslavije u kojem su, 1992-93, bili lideri Srbije, Crne Gore i srpskih republika u Hrvatskoj i BiH.
Doniju će sutra unakrsno ispitivati branioci Stanišića i Simatovića.
Bivši šef Službe državne bezbednosti (SDB) Srbije Stanišić (67) i njegov pomoćnik Simatović (67) optuženi su za progon, ubistva, deportaciju i prisilno premeštanje nesrba u Hrvatskoj i BiH, 1991-95.
Po optužnici, ti zločini počinjeni su u okviru udruženog zločinačkog poduhvata čiji je cilj bilo trajno i nasilno uklanjanje Muslimana i Hrvata sa delova teritorije BiH koje su lideri Srba proglasili srpskim.
Na čelu tog zločinačkog udruženja, prema optužnici, bio je predsednik Srbije Slobodan Milošević, a medju protagonistima su bili Radovan Karadžić, Ratko Mladić.
.jpg)
