Izvor: Večernje novosti, 01.Dec.2018, 00:04   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Šta kažu arhivi - tako je nastala zajednička država

Prestolonaslednik Aleksandar Karadordević je 1. decembra 1918. u kući Krsmanovića na Terazijama u Beogradu proklamovao Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca Prestolonaslednik Aleksandar Karadordević je 1. decembra 1918. u kući Krsmanovića na Terazijama u Beogradu proklamovao Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca. Svečanom proklamovanju državnog jedinstva Srba, Hrvata i Slovenaca prethodili su zaključi Narodnog vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba i odluke o ujedinjenju Vojvodine >> Pročitaj celu vest na sajtu Večernje novosti << i Crne Gore sa Srbijom. Narodna skupština Srba, Hrvata, Bunjevaca, Slovaka, Rusina i ostalih naroda iz Banata, Backe i Baranje donela je 25. novembra 1918. Odluku o prisajedinjenju Vojvodine Kraljevini Srbiji. Velika Narodna skupština srpskog naroda u Crnoj Gori odlučila je 26. novembra 1918. u Podgorici "da se Crna Gora s bratskom Srbijom ujedini u jednu državu".PROČITAJTE JOŠ: SUSRET SA ISTORIJOM: Srbija krvarila da bi svi Srbi živeli u jednoj državi Jugoslaviji Prema podacima Arhiva Jugoslavije, u međuvremenu, pritisnut razvojem dogadaja Središnji odbor Narodnog vijeća Slovenaca, Hrvata i Srba doneo je, posle izvesnog premišljanja, 24. novembra 1918. odluku o ujedinjenju sa Srbijom i uputio delegaciju u Beograd. Na proglašenju, 1. decembra, u Adresi, koju je u prisustvu prestolonaslednika Aleksandra, članova srpske vlade i delegacije iz Zagreba pročitao Ante Pavelić "Zubar", saopšteni su zaključi da Narodno vijeće Slovenaca, Hrvata i Srba "proglašava ujedinjenje države Slovenaca, Hrvata i Srba sa Srbijom i Crnom Gorom u jednu jedinstvenu državu", da vladarsku vlast na čitavoj teritoriji novostvorene države vrši kralj Petar I, odnosno regent Aleksandar Karađorđević, kao i da se obrazuju jedinstvena parlamentarna vlada i narodno predstavništvo. Narodno vijeće izrazilo je želju da se Privremeno narodno predstavništvo formira sporazumno između Narodnog vijeća i predstavnika naroda Kraljevine Srbije, ustanovi odgovornost vlade prema parlamentu, ostanu dotadašnje pokrajinske uprave, koje će biti odgovorne autonomnim predstavništvima i pod kontrolom države, da se Konstituanta izabere na osnovu opšteg, jednakog, ravnopravnog, tajnog i proporcionalnog prava glasa, a definitivne državne granice budu u skladu sa etnickim granicama na osnovu principa narodnog samoopredeljenja. U Odgovoru na Adresu prestolonaslednik Aleksandar je u ime kralja Petra I proglasio "ujedinjenje Srbije sa zemljama nezavisne države Slovenaca, Hrvata i Srba u jedinstveno Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca", i rekao da ce obrazovati vladu koja ce biti odgovorna narodnom predstavništvu i čiji će prvi i najvažniji zadatak biti utvrdivanje državnih granica u skladu sa etnografskim nacelima. Regent Aleksandar je proglasio ujedinjenje Srbije sa zemljama nezavisne države Slovenaca, Hrvata i Srba, a ne sa državom Slovenaca, Hrvata i Srba koja nije bila međunarodno priznata. Prvodecembarske izjave kao "konstitutivni akt" predstavljale su osnovu državnopravnog provizorijuma u novostvorenoj državi Kraljevini SHS od ujedinjenja do donošenja Vidovdanskog ustava 1921. godine. U tom periodu najvišu vlast u Kraljevini SHS predstavljali su kralj, odnosno regent Aleksandar, vlada i Privremeno narodno predstavništvo. Prva vlada KSHS obrazovana je 20. decembra 1918, a Privremeno narodno predstavništvo sastalo se 1. marta 1919.

Nastavak na Večernje novosti...