Izvor: Politika, 16.Jul.2014, 23:05 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Preambiciozni scenski esej
U pogledu scenskog izraza, Ristićeva „Šekspirova naušnica” ima jaku energiju, a glumci donose amaterski, neizbrušeni entuzijazam igre, koji u određenoj meri impresionira gledaoca, ali je češće nekanalisan, deklamativan
Predstava „Šekspirova naušnica” reditelja Ljubiše Ristića nastala je prema tekstovima Joneska, Bejkona, Šekspira, okupljenih oko tema pretvaranja i laži u međuljudskim i društvenim odnosima, relativizacije istine, autorstva umetničkih dela, >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << kao i problematizacije scenskog predstavljanja, kroz isticanje teatralnosti i mimeze.
Osnovnu dramaturšku liniju stvara Joneskova antidrama „Ćelava pevačica“, no ona se ne izvodi samostalno, niti pravolinijski, već se na igranje njenih fragmenata lepe i scene iz Šekspirovih drama, zatim delovi iz filozofskih rasprava Frensisa Bejkona, iz dela „Novi organon“, kao i objašnjenja naratorke/Meri koja bi trebalo da gledaocu olakšaju praćenje izuzetno složenog toka predstave.
U već pregusto istkan tekst predstave uvedeno je i izvikivanje parola, čak i na različitim jezicima, pa i songovi – lajtmotiv je, na primer, višeznačna pesma (i himna) „Babylon is fallen” izvođača Swan Arcade, sa referencama na Bibliju, ali i englesku istoriju Kromvelovog doba.
Sve to formira izuzetno komplikovan dramaturški plan predstave, može se reći da je ona i neka vrsta postdramskog scenskog eseja, imajući u vidu i to da autor nudi tumačenja delova igranih tekstova kroz druge tekstove.
Na primer, scena dolaska Vatrogasnog kapetana u „Ćelavoj pevačici“ i niz apsurda koje ona sadrži čita se kroz reference na Bejkonovu teoriju o idolima, plemena, pećine, trga i pozorišta.
Dalje, u nekoliko slučajeva izvođenje fragmenata iz „Ćelave pevačice“ prati igranje scena iz Šekspirovih komada, „Tit Andronik“, „Bura“, „Magbet“, „Romeo i Julija“, između ostalih, sa nagoveštajima njihove značenjske veze.
Ova vrsta intertekstualnih tumačenja je neosporno zanimljiva po sebi, ali su ona, istovremeno, i najveće prepreke u razumevanju predstave, jer su samodovoljna, stvaraju prekomplikovanu strukturu koja nije dramski i scenski delotvorna.
Preambiciozna je i preteška za praćenje, čak i kada je gledalac dobro upoznat sa svim delima na koje se referiše. Ovaj problem je posebno evidentan u prvom delu predstave, dok mehanizam uvezivanja gomile dramskih, književnih i filozofskih fragmenata ne postane jasniji.
U pogledu scenskog izraza, Ristićeva „Šekspirova naušnica“ sigurno ima jaku energiju, koju iznose glumci Lazar Jovanov (Frensis Bejkon), Sonja Mladenov (Gđa Bejkon), Ksenija Stefanović (Meri, služavka kod Smitovih), Dragan Stanikić (G. Martin), Dejana Orozović (Gđa Martin) i Vojislav Tomić (Vatrogasni kapetan).
Oni na scenu donose skoro jedan amaterski, neizbrušeni entuzijazam igre, koji u određenoj meri impresionira gledaoca, ali je češće nekanalisan, deklamativan, zbog čega deluje i pomalo staromodno. Režija je slično neujednačena, sazdana od priličnih ekstrema.
Sa jedne strane, u telo predstave su utisnuta prodorna simbolička rešenja, na primer u slučaju scenografije. Centralni prostor igre zauzima ogroman kavez u kojem su (simbolički) zatočeni Bejkonovi, sve vreme predstave (osim glumaca, tu lete i cvrkuću razne ptice dajući začudnu dinamiku igri).
Sa druge strane, reditelj je uveo rešenja za koja se može reći da su štrčeća, megalomanska, neodgovarajuća, na primer, bučni ulazak i izlazak Vatrogasnog kapetana na motoru.
Nije jednostavno kritički oceniti predstavu „Šekspirova naušnica“, imajući u vidu da ona sadrži niz izazovnih ideja i u izvesnom smislu raskošnu snagu glumačke igre.
Ipak, zbog bazične nedoslednosti, odsustva čvrstine i postojanosti rediteljskog pristupa, praćeno neadekvatno složenom dramaturgijom, konačnog smo mišljenja da predstava u celini nema visoke umetničke domete.
Ana Tasić
objavljeno: 16/07/2014
.jpg)
