Izvor: Politika, 22.Feb.2008, 13:00 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Manje od zabave, a više od stvarnosti
FIPA, TV festival Bijaric postao je poznat kao sastajalište autora koji veruju u formulu „idealne televizije“ koja ima pokretačku, intelektualnu i stvaralačku snagu, bez predimenzionirane pozicije u našim životima. Možda to nekome zvuči arhaično, ali to, za sada, daje podsticajne rezultate i „popravlja“ profil prosečnog gledaoca
FESTIVALI
Ako se izuzme informativna uloga kao nešto što je u biti medija, da li je funkcija televizije samo da zabavlja >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << i služi prekraćivanju slobodnog vremena ili su njeni zadaci i da obrazuje, oplemenjuje, podstiče na razmišljanje, upozorava" U čestim anketama, većina gledalaca će reći kako želi da na malom ekranu vidi obrazovne ili dokumentarne sadržaje, naučnopopularne emisije. Istovremeno, merenja gledanosti pokazuju da visoku prolaznost imaju rijaliti programi, kvizovi i programi lakog, zabavnog sadržaja.
Uočavajući ovaj paradoks, Pjer-Anri Delo (u čiju je biografiju upisano da je na festivalu u Kanu svojevremeno uveo ugledni program „15 dana autora", a sada je umetnički direktor FIPA, međunarodnog televizijskog festivala u Bijaricu), zastupa stav da publiku „slama" nametnuti izbor, pa otuda popularnost „Velikog brata", „Menjam ženu" „48 sati svadba" i sličnih emisija, a da bi drugačija selekcija dala i sasvim drugačiji profil prosečnog TV gledaoca. Zato FIPA, nezvanično TV festival Evropske unije, sa bogatom selekcijom emisija iz Afrike i Azije, na početku svake godine, na prelazu iz januara u februar, gotovo spartanski istrajava na forsiranju programa koji nude ozbiljniju i probitačniju sliku sveta. Ove godine taj izbor je činilo više od 170 naslova u kategoriji drama, serija, dokumentarnog programa i umetničkih performansa koji rezimiraju stvarnost i najavljuju nove tendencije u TV produkciji.
Bijaric je postao poznat kao sastajalište autora koji veruju u formulu „idealne televizije" koja ima pokretačku, intelektualnu i stvaralačku snagu, a nema predimenzioniranu poziciju u našim životima. Možda to nekome zvuči arhaično, ali to, za sada, daje podsticajne rezultate.
Uticaj politike na porodicu
U stalnom gardu protiv prevelikog uticaja američkih serija, evropska TV produkcija, posebno francuska i nemačka, ulaže veliki novac u dramski program, i baš kao i u modi, aktuelne su šezdesete i sedamdesete godine prošlog veka, a kao teme nametnule su se, pravo, pravda i uticaj politike na porodični život i pojedince. Francuska prvonagrađena drama „Sedmi porotnik", u režiji Eduara Nimana, sa, takođe, nagrađenim Žan-Pjerom Darusenom u glavnoj ulozi, bavi se pitanjem kako okolnosti čoveka načine zločincem i da li se kriminalni čin može okajati kroz priču o apotekaru koji ubija mladu ženu, a potom postaje porotnik na suđenju njenom osumnjičenom prijatelju. Najbolja švedska serija „Sada, koliko brzo?" Mikaela Marcimejna, govori o vremenu kada su u Švedskoj postajali popularni Bitlsi, Rolingstonsi, Bob Dilan, kroz sudbine četvoro mladih ljudi. U seriji ima mnogo muzike koju i danas volimo, ali ona je u funkciji sociološkog razmatranja socijalnih kretanja čije su posledice vidljive mnogo kasnije. I da je televizija tu, da se vratimo na početnu premisu, osim da zabavi, da podseti, upozori, otkrije i dokaže.
Jedno od upozorenja stiže sa nemačkim TV filmom „Kontergan", reditelja Adolfa Vinkelmana, i podseća na veliku medicinsku aferu iz šezdesetih godina prošlog veka. Kakve lekove pijemo? Da li su dovoljno provereni, zna li se kakve su neželjene pojave i posledice. Kontergan je autentičan naziv medikamenta koji je u sebi sadržao supstancu talidomid, a koji je svojevremeno u mnogim zemljama bio prodavan kao izuzetno uspešno sredstvo protiv nesanice. Ubrzo se ispostavilo da su mnoge žene koje su koristile ovaj lek za smirenje rađale decu sa ozbiljnim hendikepima – bez ruku, nogu i ušiju. Izbio je veliki skandal, lek je povučen iz upotrebe, vođeni su sudski procesi, ali nikada nisu dokazani krivica ni propusti farmaceutskog koncerna koji je plasirao talidomid. Film govori o porodici advokata koji istovremeno vodi jedan takav spor, a čija je žena koristila iste tablete i rodila devojčicu sa telesnim nedostacima. Kako prevazići ličnu tragediju i pomoći drugima? Advokatova upornost je krunisana samo odštetom za porodice, ali krivica je ostala nepotvrđena jer su dokazi uništeni.
Advokati su u središtu radnje i serije „Damages" sa Glen Klouz u glavnoj ulozi. To je, inače, bila jedna od retkih američkih serija na ovom festivalu. Reč je o advokatskoj firmi u Njujorku koja vodi različite sporove sa više ili manje uspeha, a svrha je da se pokaže kako pravda ipak postoji, mada nije uvek dostižna. Svaka epizoda je zasebna priča, a glavni zalog serije je glumački ugled filmske zvezde koja se proslavila ulogama zloća („Fatalna privlačnost", „Sto jedan dalmatinac").
U slavu umetnosti
Nasuprot primerima kako život može biti surov i nepredvidljiv jeste umetnost koja kroz vekove potvrđuje čovekovu genijalnost i besmrtnost. Italijanskom slikaru Karavađu (1573–1610) posvećena je istoimena italijanska serija, delimično snimana i kod nas, u beogradskom Košutnjaku, a sada promovisana na velikom festivalu. To je portret umetnika iz perioda kada su nastala njegova najveća dela i kada je radio pod patronatom zaštitnice Konstance Kolone. U ulozi Karavađa pojavljuje se Alesio Boni, a kao reditelj potpisuje se Anđelo Longoni. U odbrani umetnosti je i dokumentarni film o francuskom slikaru Gistavu Kurbeu (1819–1877), ali i feljton o baletskom umetniku Rudolfu Nurejevu „Rusiji s ljubavlju", u produkciji francusko-nemačkog kanala Arte. Kao i drugi mnogobrojni filmovi u selekciji umetnost i spektakl, kojima su ovekovečeni nezaboravni trenuci kreativnosti i ljudske lucidnosti, a služe kao podsećanja na velike umetnike i njihova dela.
Četrdeset godina kasnije, u dokumentarnom izboru bilo je više emisija i feljtona koji se bave analizom 1968. godine, revolucionarnim i studentskim previranjima i njihovim uticajem na društvena i politička kretanja. Kao i padom Berlinskog zida i promenama koje su nastale spajanjem dve Nemačke. Neočekivano, ali opravdano, pobedila je reportaža iz Mozambika „Grand hotel", zaprepašćujući zapis o glamuroznom, a sada ruiniranom hotelu iz kolonijalnog perioda koji je zaposela sirotinja i u kojem danas živi više od 3.500 beskućnika. Razlog više za pominjanje ove reportaže jeste to što je njen autor i reditelj Brazilac Ličinio Azevedo svojevremeno kao scenarista sarađivao sa Zdravkom Velimirovićem na filmu „Vreme leoparda”, prvom mozambičkom igranom filmu o borbi za nezavisnost ove zemlje, a koji je ušao i u respektivnu hronologiju filmskih koprodukcija bivše Jugoslavije.
Branislava Džunov
[objavljeno: 23/02/2008]
.jpg)
