Izvor: Politika, 24.Okt.2008, 23:37 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Ko su kandidati za naslednika
Među najozbiljnijim kandidatima su mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, ali mnogi ne umanjuju i šanse episkopima niškom Irineju i žičkom Hrizostomu
Ko će biti 45. poglavar SPC nezahvalno je prognozirati zbog načina izbora patrijarha, „apostolskim žrebom” između trojice kandidata koji dobiju najviše glasova. Tada episkop raško-prizrenski, Pavle je izabran kao treći kandidat za patrijarha tek u devetom krugu glasanja. Njegovi protivkandidati su tada >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << bili episkop šumadijski Sava, koji je dobio 16 glasova, i episkop žički Stefan, koji je dobio 13 glasova.
Tog 1. decembra 1990. godine posle molitve u patrijaršijskoj kapeli iguman manastira Tronoša uzeo je koverte sa imenima ove trojice kandidata, promešao ih i izvukao jednu, na kojoj je pisalo ime Pavle.
Isti postupak bi trebalo da se ponovi i prilikom izbora novog poglavara SPC. Među najozbiljnijim kandidatima su mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, ali mnogi ne umanjuju i šanse episkopima niškom Irineju i žičkom Hrizostomu.
Iz države stižu neki nezvanični signali da bi na patrijaršijskom tronu voleli da vide nekog mlađeg, modernijeg episkopa koji bi imao više sluha za vreme u kome se Srbija danas nalazi. Pošto episkop australijsko-novozelandski Irinej ne ispunjava formalni uslov (nema pet godina arhijerejske službe), kao „miljenici” vlasti se spominju episkop zahumsko-hercegovački Grigorije i episkop braničevski Ignjatije.
Da li će prilikom glasanja proraditi takozvani „geografski princip”, kako ga naziva verski analitičar Živica Tucić, ostaje da se vidi. Većina episkopa u Saboru je rodom iz Bosne i Hercegovine. Prema nekim tvrdnjama, veći deo takozvanog „bosanskog lobija u SPC” pod velikim je uticajem episkopa zvorničko-tuzlanskog Vasilija (Kačavende). Kome će oni prilikom izbora pokloniti svoje glasove, teško je reći. Ima onih koji tvrde da bi ti episkopi, ukoliko se ne nagode sa mitropolitom Amfilohijem da glasaju za njega, poverenje mogli da daju mitropolitu dabrobosanskom Nikolaju ili episkopu banjalučkom Jefremu.
U izbornom procesu učestvuju svi episkopi, ali da je još uvek pitanje da li će pravo glasa imati četiri predstavnika Ohridske arhiepiskopije. Prema nezvaničnim informacijama, vrh SPC priprema promene u izbornom sistemu, koje su u nadležnosti Sabora kojem predsedava patrijarh. Prema tim najavama, episkopima Ohridske arhiepiskopije bi moglo biti onemogućeno glasanje za izbor patrijarha. Ukoliko se to dogodi, onda će novog patrijarha birati samo 41 umesto 45 episkopa. Da je takva promena izbornog sistema nekanonska govori i primer Ruske pravoslavne crkve, gde su na izborima za patrijarha ravnopravno učestvovali i episkopi autonomne Ukrajinske crkve.
Kako se nezvanično saznaje, pojedini kandidati koriste i „predizborna obećanja” kako bi pridobili potencijalne glasove. U takvoj kampanji episkopi koji sebe već vide sa belom panakamilavkom na glavi, drugim episkopima u zamenu za glasove obećavaju nove, atraktivnije eparhije. Tako se spominje podela Mitropolije beogradsko-karlovačke na tri dela, ali i deoba žičke pa i niške eparhije.
-----------------------------------------------------------
Šest poglavara od 1920.
Od ponovnog uspostavljanja Patrijaršije 1920. godine, Srpska pravoslavna crkva je imala šest patrijaraha. Patrijarh Dimitrije (Pavlović) je poglavar SPC bio 10 godina, upokojio se 6. aprila 1930. godine i sahranjen po svojoj želji u manastiru Rakovica.
Za drugog patrijarha obnovljene Patrijaršije izabran je 12. aprila 1930. godine Varnava (Rosić). U njegovo vreme SPC se stvarno ujedinila, a donet je i Ustav SPC. Umro je 23. jula 1937. godine pod još uvek nerazjašnjenim okolnostima (priča se da je bio otrovan) i sahranjen je privremeno u maloj crkvi Svetog Save u Beogradu.
Sledeći, 41. poglavar SPC, patrijarh Gavrilo (Dožić) izabran je 21. februara 1938. godine. Patrijarh Gavrilo je za vreme Drugog svetskog rata prošao zatvore u Sarajevu i Beogradu i odveden je zajedno sa Svetim vladikom Nikolajem u zloglasni logor Dahau. Vratio se u zemlju 1946. godine. Patrijarh Gavrilo je iznenada umro 7. maja 1950. godine u Beogradu i sahranjen je u Sabornoj crkvi između kneževa Miloša i Mihaila Obrenovića.
Naredni patrijarh Vikentije (Prodanov) za poglavara srpske crkve izabran je 1. jula 1950. Na svetosavskom tronu je proveo osam godina i upokojio se 5. jula 1958. godine i sahranjen je u grobnici mitropolita Mihaila u beogradskoj Sabornoj crkvi.
Četrdeset treći patrijarh German (Đorić) na ovaj položaj izabran je 13. septembra 1958. godine. Upravljao je srpskom crkvom 31 godinu. Nakon duže bolesti, zbog pada i loma kuka posle proslave Vidovdana 1989. godine, umirovljen je 1990. godine, a upokojio se 27. avgusta 1991. i sahranjen po svojoj želji u crkvi Svetog Marka u Beogradu.
M. Pešić
[objavljeno: 25/10/2008]
.jpg)
