Izvor: Večernje novosti, 07.Apr.2019, 16:58   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Jerinin grad preti da se obruši na Slovac!

Nestabilna litica kamenoloma od stotinak metara ugrozila put i srednjovekovni srpski grad kod Valjeva. Brdo sa ostacima tvrđave potkopano zbog preterane eksploatacije kamena STRAH od srednjovekovne tvrđave zvane Jerinin grad zavladao je u Slovcu, lajkovačkom selu kraj puta za Valjevo. Brdo sa ostacima tvrđave potkopano je kamenolomom i ogromne stene prete da se zajedno sa zidinama obruše na drum. Tek kad je baštini i saobraćajnici zapretila opasnost, počelo je da se >> Pročitaj celu vest na sajtu Večernje novosti << ozbiljno misli o istraživanju ovog lokaliteta. Arheolozi, koji su ga u proteklih pola veka nakratko obilazili, u ruševinama grada su prepoznavali tragove Rima, Vizantije i srednjovekovne Srbije. - Tvrđava u Slovcu, koju narod naziva Jerinin grad, nije bila grad u kome se stalno živelo, već vojno utvrđenje, pribežište u slučaju opasnosti. Ispod njega, u neposrednoj blizini je Markova crkva, jedini srednjovekovni hram očuvan u izvornom obliku u celom valjevskom kraju. Verovatno je reč o zadužbini nekog ovdašnjeg vlastelina, kome je pripadao i grad - kaže arheolog Radivoje Arsić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Valjevu. OVA institucija je tek pre nekoliko godina dobila prva sredstva za skromna istraživanja tvrđave u Slovcu. Pročitajte još: "Jerinin grad" opet oživeo - Utvrđenje u osnovi ima izgled nepravilnog četvorougla dimenzija 70 metara puta 60 metara, s masivnim zidovima debljine i do tri i po metra. U šutu su do visine od četiri metra očuvani ostaci četiri kule. Glavna gradska kapija širine sedam metara nalazila se na zapadnoj strani i štitile su je dve kule. Pronašli smo veoma tanak kulturni sloj, i samo dalja istraživanja mogu da daju odgovor zašto ih nema. U nekim delovima tvrđava čak izgleda kao da je napuštena tokom gradnje. Nedostatak nalaza može da bude i posledica vekovnog prekopavanja, ali ne samo u potrazi za mitskim blagom. Iz tvrđave je odnošen i sav lepo otesan kamen kao građevinski materijal - pričao nam je Arsić dok smo gazili po debelom sloju šuta od obrušenih zidova tvrđave. Upozorio me je da budem vrlo pažljiv dok sam se peo na istočne i južne bedeme grada, jer je litica pod njima potkopana i zidine leže na terasi iznad ponora. Neracionalnom eksploatacijom kamena je napravljena nestabilna vertikalna litica visoka stotinak metara, na šta su još pre nekoliko godina ukazali stručnjaci Rudarsko-geološkog fakulteta. Tad su upozorili na to da će erozija neizbežno dovesti do odronjavanja, i sada je ta prognoza počela da se ostvaruje, iako se više ne kopa kamen ispod grada.Potkopano brdo pod tvrđavom - Sadašnji vlasnik majdana je zatekao ovakvo stanje i sam je došao da zatraži savet šta da radi i da ponudi pomoć za istraživanje, dok još imamo šta da istražujemo. Tvrđava u Slovcu je metafora našeg odnosa prema kulturnom nasleđu. Setimo ga se tek kad dođe na ivicu propasti - kaže Arsić. OZBILjNIH arheoloških istraživanja do sad nije bilo, iako je lokalitet doslovno pored puta, na 16 kilometara od Valjeva i 70 kilometara od Beograda. Za lokalitet o kome je još sredinom 19. veka pisao Feliks Kanic još se koristi narodno ime Jerinin grad, koje nosi još više od 130 ruševina u Srbiji i koje nema utemeljenje u stvarnosti. Pročitajte još: Bez muke na snežni Jerinin grad Ostao je nezapažen čak i izuzetan naučni rad istoričarke i paleografa dr Gordane Tomović, koja je analizom srednjovekovnih srpskih i ugarskih dokumanta rešila zagonetku tvrđave u Slovcu. Ona je otkrila da su ovaj grad i utvrđenja Bela Stena i Debrečen, ili Dobročin, u 14. veku pripadali srpskom vlastelinu Detošu. Tvrđava u Slovcu u dokumentima iz 1392. naziva se "kastrum Nepričava" i stradala je u potonjim ratovima.Markova crkva - Između 1392. i 1426. Nepričava i Debrečen (Dobročin) bili su, po svoj prilici, razrušeni u sukobima sa Ugrima i Turcima. Na mestu oba razorena grada pojavljuju se trgovi. Valjevo, pod Debrečenom (ili Dobročinom), krajem 14. veka, a trg Nepričava početkom 15. veka, u blizini ruševina Jerininog grada - navodi dr Gordana Tomović. U današnjem selu Nepričava, na uzvišenoj kolubarskoj terasi dva kilometra nizvodno od Slovca, u njivama se i danas izoravaju komadi srednjovekovne keramike.Ostaci zida ZANEMARENO NASLEĐE Tvrđava u Slovcu je sagrađena kraj važnog antičkog i srednjovekovnog puta. Nju je obišao tridesetih godina 19. veka Joakim Vujić, kome je knez Miloš poverio da popiše srpske starine. Polovinom istog stoleća grad je obišao Kanic. Slovac je posetio 1875. akademik Milan Đ. Milićević i zabeležio da na brdu Oštrik s druge strane Kolubare postoje temelji još jedne kule. Ova dva utvrđenja su kontrolisala ceo prostor od Valjeva do ušća Ljiga u Kolubaru i puteve ka Posavini i Beogradu. Njih je koristio i prenemanjićki knez Časlav, šireći Srbiju do Save. Put kraj tvrđave u Slovcu vodio je pravo u Debrc na Savi, gde se nalazio dvor kralja Dragutina, zabeležio je krajem 19. veka Ljubomir Pavlović iz Srpskog geografskog društva, dok se ovaj drum još video i koristio.

Nastavak na Večernje novosti...