Izvor: SrbijaDanas.com, 30.Nov.2020, 18:51

JEDINSTVENOST, JEDNOSTAVNOST I PLEMENITA ELEGANCIJA: Dvorski kompleks Dedinje oslikava istoriju srpskog naroda

Dvorsku kapelu oslikali su ruski majstori, koji su prethodno proputovali Srbijom kako bi se upoznali sa vrhunskim primerima našeg srednjovekovnog freskoslikarstva i preneli u Dvorsku kapelu neke od najpoznatijih i najlepših fresaka. 

Beograd... Grad koji je najviše puta kroz svoju istoriju ratova i ratove dobijao. Grad koji je kroz svoju istoriju dobio mnoge poznate čelnike Srbije još iz davnih vremena koji su svoj trag ostavili kako u udžbenicima, istoriji, tako i kroz arhitekturu >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << koja je ostala upečatljiva, jedinstvena i koja se i dan danas izdvaja.

Jedna od njih je i Dvorski kompleks Dedinje.

Dvorski kompleks Dedinje građen kao privatna rezidencija od ličnih sredstava Njegovog Veličanstva Kralja Aleksandra I, Dvo dragulj kulturne baštine Srbije, čine dva stilski i idejno različita dvorska zdanja - Kraljevski i Beli dvor, kao i dvorski park - remek-delo pejzažne arhitekture.

Kraljevski dvor kao najdominantniji objekat na prostoru dvorskog kompleksa bio je dom kraljevske porodice od 1929. godine kada je gradnja privedena kraju. Zamisao o podizanju novog vladarskog doma i njegovom izmeštanju iz središta grada u mirnije i prisnije okruženje potekla je od kralja Aleksandra I Karađorđevića lično, neposredno uoči njegovog venčanja s rumunskom princezom Marijom, 1922. godine.

Za lokaciju kralj je odabrao najviši breg Dedinja, koji je istovremeno i izolovan, ali i dominantan u široj vizuri Beograda.

Kraljevski dvor objedinjuje elemente srpsko-vizantijske arhitekture, balkanske varoške kuće i evropske aristokratske vile. Glavni arhitekta bio je Živojin Nikolić, koji se znatno oslanjao na svoje kolege - Nikolaja Krasnova i Viktora Lukomskog - emigrante iz Rusije koji su posle Oktobarske revolucije, uz blagoslov kralja Aleksandra I, u Srbiji našli utočište.

Kao ljubitelj arhitekture i umetnosti kralj Aleksandar se brižno bavio stvaranjem dvorske umetničke kolekcije za koju je od ličnih sredstava kupovao dela domaćih autora i starih evropskih majstora. Danas se u dvorskom kompleksu mogu viteti dela Paje Jovanovića, Tome Rosandića, Ivana Meštrovića, Jovana Bijelića, Palme Vekija, Ivana Ajvazovskog, Žana Baptista Karpoa, Antonia Kanaleta, Nikole Pusena, Sebastijana Burdona i mnogih drugih.

Dvorska kapela posvećena je Svetom Andreju Prvozvanom, svecu zaštitniku kraljevske porodice Karađorđević i njihovoj krsnoj slavi. Izgradnja kapele započeta je iste godine kada i Kraljevski dvor i s njim je povezana hodnikom sa kolonadom, koja posetiocima pruža prekrasan panoramski pogled na severni, zapadni i južni deo Beograda, te na negovane ružičnjake ispod terase. Dvorska kapela je izgrađena po uzoru na srednjovekovnu Kraljevu crkvu manastira Studenica, zadužbine kralja Milutina, i na Crkvu Sv. Andreja na reci Treska u Makedoniji, spomen-crkvi sina kralja Vukašina.

Dvorsku kapelu oslikali su ruski majstori, koji su prethodno proputovali Srbijom kako bi se upoznali sa vrhunskim primerima našeg srednjovekovnog freskoslikarstva i preneli u Dvorsku kapelu neke od najpoznatijih i najlepših fresaka.

Ispred glavnog ulaza u Kraljev dvor pruža se lep pogled na paviljon odakle se s druge strane pruža isto tako lep pogled na sam Kraljev dvor. On je pravljen kao arhitektonski okvir za čuvenu skulpturu Ivana Meštrovića "Povijest Hrvata" koja se nalazi u centru paviljona. To je skulptura koju je Kralj otkupio od Meštrovića i koja je plaćena izuzetno mnogo u ono vreme. Bio je to njegov doprinos ideji o trojednom narodu, vizuelizacija njegove želje ujedinjenja Južnih Slovena u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca. Bazen koji se nalazi ispred tog belvedera, nije pravljen kao bazen za kupanje, već kao reflektujuća površina. Dakle, trebalo je da služi kao glatko vodeno ogledalo u kome će se videti odraz ovog objekta.

Put prema Kraljevom dvoru vodi pored takozvane Slamnate kuće koja je napravljena po uzoru na seoske kuće Topole, odakle potiče rodonačelnik dinastije - vožd Karađorđe Petrović. To je prvi objekat koji je podignut u ovom kompleksu iz koje je kralj Aleksandar I lično nadgledao izgradnju. Nakon završetka gradnje Kraljevskog dovra ovu kuću je koristila Kraljica Marija, koja je u njoj neko vreme imala svoj umetnički atelje, dok je kasnije Slamnata kuća služila kao učionica za kraljeva tri sina, prestolonaslednika Petra i kraljeviće Tomislava i Andreja.

Najveći deo nepreglednog dvorskog parka prekrivaju pažljivo projektovani parkovi engleskog stila pejzažne arhitekture, po kojem drveće, šiblje i cveće raste što više nalik na prirodu. Kontrast ovom konceptu pružaju cvetne leje, ružičnjaci i travnjaci koji okružuju dvorove uređeni u francuskom stilu koji odlikuje stroga, simetrična forma. Zasluga za ovo lepo lice Dvorskog kompleksa pripada Reneu Eduardu Andreu, koji je, zajedno sa svojim ocem bio zadužen za vrtnu arhitekturu čuvenog Versaja i neke od glavnih gradskih parkova Pariza.

Zdanje Belog dvora zadivljuje posetioce svojom jednostavnošću, plemenitom elegancijom, ravnotežom i simetričnom preciznošću dizajna. Njegovi unutrašnji zidovi bogato su ukrašeni remek-delima likovne umetnosti evropske dekoracije. Od ulaska u hol, pa preko centralne sale, dvorske trpezarije, Zlatnog salona, pa sve do Malog salona i biblioteke, posetioci se upoznaju sa delovima nameštaja i drugih elemenata enterijera u stilu Luja XV i Luja XVI.

Za razliku od Kraljevskog dvora, koji je uzdignut na najvišem vrhu brega i vidljiv iz okoline, Beli dvor, koji se nalazi u južnom delu Dvorskog kompleksa, ušuškan je i dobro sakriven od pogleda. Kralj Aleksandar I želeo je da ga sagradi kao rezidenciju za svoja tri sina, a zvanični konkurs za izgradnju raspisan je u proleće 1934. godine. Na konkursu je, sa svojim projektom u neoklasičnom stilu, pobedio beogradski arhitekta Aleksandar Đorđević. Međutim, samo dva meseca nakon što je izgradnja Belog dvora započeta, kralj Aleksandar I je tokom zvanične posete Francuskoj, 9. oktobra 1934. godine, ubijen u atentatu u Marselju. Izgradnja je, ipak, nastavljena i Beli dvor je završen je 1936. godine.

Nastavak na SrbijaDanas.com...