Izvor: Večernje novosti, 07.Maj.2017, 09:55   (ažurirano 02.Apr.2020.)

"Fapom" prevozio gumene opanke

Požutele fotografije Starog Vlaha otkrivaju zanimljivu prošlost i nasleđe ovog kraja. Mičijević prvi vozio kamion. Montirano vozilo po licenci iz Beča Stare fotografije o prošlosti i tradiciji Starog Vlaha, u novovaroškoj Biblioteci "Jovan Tomić", otkrivaju mnogobrojne zanimljivosti, ali i gotovo nepoznate detalje iz života ovog kraja. U proletos započetoj akciji koju je pokrenula pomenuta biblioteka izbijaju na svetlost dana požutele slike, drage uspomene čuvane >> Pročitaj celu vest na sajtu Večernje novosti << u albumima, ramovima, fiokama... Daruju sugrađani fotografije predaka, oživljavaju motivi kojih više nema - stara čaršija s kaldrmom i piljarama ili rukotvorine sa ugašenih ognjišta na planinama, ratari i stočari pod bremenom godina i života... Samo se još poneko od najstarijih meštana priseća kamiona s velikim natpisom "Labud". Bilo je to FAP-ovo vozilo, jedno od prvih transportnih sredstava u Poljoprivrednom dobru "Zlatar" iz koga je 1959. godine nastao prvenac varoške industrije - Fabrika gume i obuće "Zlatar", kasnije Kombinat. Sliku je objavio fabrički list "Zlatar" u 10. broju od 1. jula 1976. godine, uz podatak da je za volanom "Labuda" godinama jezdio vozač Milanko Mičijević, najpre krivudavim putevima starovlaške zabiti, prevozeći krompir i građu, a zatim noseći u sve krajeve zemlje prve proizvode fabrike - gumene opanke. - Sredinom novembra 1953. godine u halama nove fabrike montirano je prvo vozilo po licenci "Saurer verka" iz Beča. Svaki ugrađeni deo izazivao je veliku radost radnika, a prvenac su iz milošte nazvali "Labud" - zapisano je u monografiji "Fabrika automobila Priboj 1953-2003". - Vozilo se potvrdilo kvalitetom i izdržljivošću svoje konstrukcije, pa nije nikakvo iznenađenje što je u svom radnom veku "prepešačilo" put dug više od milion kilometara, osvajajući bespuća punih petnaest godina. U istoriju ovog kraja su otišle i tablice na zaprežnim kolima, a jednu od njih od zaborava čuva Dragan Grujičić, penzioner iz Draglice, sela u visovima Murtenice. Ona je i dokaz o teritorijalnoj organizaciji vlasti i administrativnim podelama, jer je pisalo: srez zlatarski, opština Draglica. - Tablica za zaprežna kola je izdata 1947. godine, nakon što je prethodne godine Draglica iz zlatiborskog preseljena u zlatarski srez. Na tablicu se nisu plaćale dažbine, važila je do 1965. godine i bila obavezna za kola sa gvozdenim točkovima kojima su rabadžije prevozile luč, katran, građu, plodove kleke... Išlo se do Koceljeve, Topole i otud su se dovozili žito i roba - kazuje Dragan.Ruda magnezita iz Golih Brda Godinama raspeti između gradova čije su tablice nosili na vozilima, Užica i Prijepolja, svoje matice na koju su upućeni i subregiona u koji ga guraju neke političke i druge igre, Novovarošani su svoje oznake dobili u januaru 2011. godine, a prvu je ponela opštinska limuzina. Ovde nagađaju i nude opklade o tome koliki će vek biti tablicama, strepeći da će ostati bez opštine zbog drastičnog pada nataliteta i seoba, a i što desetak sela na desnoj obali Uvca stalno jednim okom gleda na Čajetinu, priželjkujući povratak u komšiluk, kom su nekad pripadali. TRAGOVI RUDOKOPA U VIŠE starovlaških sela nalaze se tragovi rudokopa - u Ojkovici se vadio mangan, a u Draglici i Seništima magnezit. Traganje za žicama i kopanje "belog zlata" u utrobi Murtenice prestalo je pre više od dve decenije. Nekadašnja rudišta i deponije jalovine na Golim brdima prekrili su borovi, pa ova brda više nisu gola i ime im ne priliči.

Nastavak na Večernje novosti...