Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 26.Apr.2009, 12:38   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Cvetković na obeležavanju stradanja od ustaškog genocida

BEOGRAD - Predsednik Vlade Srbije Mirko Cvetković prisustvovaće obeležavanju stradanja žrtava ustaškog genocida u jasenovačkom logoru Donja Gradina, najvećem stratištu Srba, Jevreja i Roma i antifašista u Drugom svetskom ratu na teritoriji nekadašnje Jugoslavije.

Na komemoraciji u Memorijalnom području Jasenovac, kod spomenika Kameni cvet, okupiće se više hiljada ljudi, pripadnika antifašističkih organizacija, pripadnika manjina koje su najviše stradale u tom logoru >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << i njihovih organizacija, kao i rodbine žrtava.

Njima će se obratiti hrvatski predsednik Stjepan Mesić, vicepremijerka i ministarka porodice, branilaca i međugeneracijske solidarnosti Jadranka Kosor, kao i potpredsednica Hrvatskog sabora Željka Antunović.

Osim polaganja venaca, pomen žrtvama održaće sveštenici pravoslavne i katoličke crkve i islamske i jevrejske zajednice.

Premijer Srbije će položiti venac na spomen ploču žrtvama, prisustvovati parastosu i pomenu žrtvama genocida, a predviđeno je i obraćanje predsednika vlade Cvetkovića i ostalih visokih zvaničnika, navedeno je u saopštenju.

Jasenovačko gubilište

U koncentracionom logoru Jasenovac tokom Drugog svetskog rata ustaše su na svirep način ubile više od pola miliona Srba, 40.000 Roma, 33.000 Jevreja i 120.000 antifašista, pripadnika ostalih naroda i narodnosti. Među žrtvama Jasenovca je i više od 22.000 uglavnom srpske dece.

Jasenovačko gubilište, osnovano polovinom avgusta 1941. sastojalo se od pet velikih i tri manja logora i prostiralo na površini 210 kvadratnih kilometara. Ovaj koncentracioni logor "dizajnirao" je, po uzoru na logore nacističke Nemačke, jedan od lidera ustaškog pokreta Vjekoslav Luburić zvani Maks, koji je bio i njegov prvi komandant.

Većina jasenovačkih logora bila je u jugozapadnoj Slavoniji na području Hrvatske, dok su s druge strane Save u Republici Srpskoj bila masovna stratišta, od kojih je najveće Donja Gradina na kome je skončalo više od 366.000 žrtava.

U Jasenovcu i logoru Stara Gradiška, ustaše su zatočene klale posebno oblikovanim noževima koje su po žrtvama nazvali "srbosek" ili ubijali sekirama, maljevima, čekićima....

Unutar kompleksa "Trojka", gde se nalazila ciglana, ustaše su peći za pečenje cigle, prema nacrtima Hinka Pićilija, pretvorili u krematorijum u kome su logoraši živi spaljivani.

Neutrvrđen tačan broj žrtava

Tačan broj žrtava u Jasenovcu nije nikad utvrđen, a u bivšoj Jugoslaviji i okolnostima politike "bratstva i jedinstva" istina o razmerama ovog genocida bila je nepoželjna.

Izveštaj državne Komisije FNRJ za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih saveznika kao i Centar "Simon Vizental" govore o tome da je u logorima Jasenovca stradalo između 600.000 i 700.000 ljudi.

Da su te brojke najbliže istini, ukazuje i nemački dokument do koga je došao šef kancelarije za specijalne istrage Ministarstva pravde SAD, Ilaja Rozenbaum u kome stoji da je u Jasenovcu samo u prvih godinu i po dana usmrćeno više od 200.000 ljudi.

Zločin protiv civilnog stanovništva

Za zločin genocida u NDH, Paveliću nikad nije suđeno, čak ni u odsustvu, a ustaški ministar policije Andrija Artuković i upravnik Jasenovca Dinko Šakić, koji su se do duboke starosti uspešno skrivali s druge strane Atlantika, osuđeni su 1986. odnosno 1989. godine za ratni zločin protiv civilnog stanovništva.

Ni nadbiskupu Stepincu nije suđeno za zločin genocida, već je osuđen na 16 godina robije za ratni zločin, ali kaznu nije izdržavao u zatvoru, već je prognan u rodno mesto i posle dve godine pomilovan, da bi kasnije postao kardinal, a papa Jovan Pavle II ga je beatifikovao.

Titovi Partizani u toku rata nisu ni pokušali da oslobode Jasenovac, a posle savezničkih bombardovanja, marta i aprila 1945. u kojima su uništeni mnogi objekti unutar logora, komandant ustaške odbrane Luburić, naredio je da se likvidiraju svi zatočenici.

Poslednja grupa žena likvidirana je u predvečerje 21. aprila, a 22. i 23. aprila deo preostalih muških zatočenika odlučio se na očajnički pokušaj proboja iz logora, koji je preživelo samo njih 118.

Kada su u logor Jasenovac, u napredovanju prema Zagrebu, ušle jedinice 21. udarne divizije Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, logor je bio uništen i spaljen po naređenju zapovednika Ustaške odbrane Maksa Luburića kako bi se prikrili svi tragovi genocida.

Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...