Izvor: SrbijaDanas.com, 07.Jan.2024, 22:48

BOŽIĆNA TRADICIJA: Etnolog istražuje poreklo datuma obeležavanja Božića i evoluciju običaja darivanja tokom najradosnijeg hrišćanskog praznika

Etnolog istražuje Božićnu tradiciju, analizirajući poreklo datuma obeležavanja Božića i evoluciju običaja darivanja tokom najradosnijeg hrišćanskog praznika.

Božić je hrišćanski praznik koji je duboko ukorenjen u tradiciji čitavog sveta.

Ovo je najradosnji praznik, koji svaka kuća voli da obeleži u društvu najmilijih u toplini svog doma.

Danas svaka generacija pamti Božić iz svoje mladosti nešto drugačije, a kada je prvi put počeo >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << da se obeležava Božić, odgonetnula nam je Vesna Marjanović, etnolog.

- Božić je praznik posvećen rođenju Isusa Hrista. Proslavlja se 25. decembra po julijanskom (starom), odnosno 7. januara po gregorijanskom (novom) kalendaru.

U hrišćanstvu se svetkuje od četvrtog veka. Do pomeranja proslavljanja božićnih praznika za deset, pa potom za trinaest dana u pravoslavnom, starojulijanskom, kalendaru u odnosu na katolički kalendar dolazi 1582. godine, nakon reforme kalendara, koju je načinio papa Gregorije XIII. Od tada je prihvaćen zvanični tzv. gregorijanski kalendar, nazivan i građanskim, dok se u pravoslavnoj (srpskoj) crkvi poštuje starojulijanski kalendar.

U prošlosti je vreme svetkovanja Božića često pomerano.

U istočnom delu hrišćanskih zemalja slavio se praznik Bogojavljenje, odnosno praznik krštenja Isusa Hrista u reci Jordan.

Zapadna (rimokatolička) crkva svetkovala je uspomenu na "tri maga" ili "tri kralja", a usput se proslavljalo i rođenje Isusa Hrista.

Odlukom Nikejskog sabora 325. godine i sastavljanjem hrišćanskog crkvenog kalendara konačno se proslavlja rođenje Isusa Hrista, a za taj datum crkva je izabrala 25. decembar, odnosno to je dan na koji se u starom Rimu slavio praznik Dan rođenja nepobeđenog Sunca, tj. kada su svetkovane saturnalije.

Vremenski period od 17. do 25. decembra poklapa se sa zimskim solsticijem (22.decembra) kada je najkraći dan, a najduža noć.

 Posle 22. decembra dan postepeno postaje duži, a samim tim i Sunce polako jača, a što je za širu populaciju tadašnjeg sveta imalo izrazit značaj.

Ako se uzme u obzir da je prema starim religijama Sunce u žiži životnog obnavljanja i da se svake godine vraća u obliku "mladog Sunca", onda je jasno da je ovaj granični period bio veoma značajan za ukupni hrišćanski svet, te je na neki način to vreme ukomponovano u samu osnovu hrišćanstva.

Prihvatanjem 25. decembra za dan Hristovog rođenja pokrivene su svetkovine dotadašnjih paganskih praznika, kako navodi etnolog.

- U 17. veku, u zapadnoj i centralnoj Evropi proslavljanje Božića se premešta iz kolektivnih svetkovina u okvire porodičnog prostora i daje mu se značenje opšte porodičnog praznika.

Isus Hristos na predstavama protestantskih umetnika i stvaralaca pojavljuje se sa zelenom okićenom granom i nalazi se u ulozi darodavca ali i darivanog.

Od tada, prema izvorima, uvodi se praksa međusobnog darivanja u liku Božić Bate.

Deci se posvećuju darovi.

 Ovakva praksa dopire i do srpskog naroda, naročito u gradskim sredinama s kraja 19. i početka 20. veka - govori naša sagovornica.

Srbija Danas/Telegraf

Nastavak na SrbijaDanas.com...