Izvor: BeautifulSerbia.info, 30.Okt.2013, 11:57   (ažurirano 02.Apr.2020.)

Razgledanje Beograda

Beograd – Metropola starog kontinenta Beograd je jedan od većih i značajnijih gradova starog kontinenta. Osim kao glavni grad Srbije, poznatiji je i kao glavni grad „velike“ Jugoslavije. Iako to više nije, ova funkcija mu je donela planetarnu slavu.
Mnogi turisti sa svih „krajeva“ sveta, a naročito iz zemalja regiona,  sve češće i u sve većem broju dolaze da ga iskuse i upoznaju. Kao da im biva sve interesantniji.
Među posetiocima Beograda je i jako puno poslovnih >> Pročitaj celu vest na sajtu BeautifulSerbia.info << ljudi čije vreme zadržavanja je relativno kratko, naročito vreme koje je raspoloživo za provod i obilazak grada. Shodno tome, jedan od većih „problema“ koje imaju gosti Beograda je organizacija vremena i odabir mesta koje treba da posete.
Kako bismo na najbolji i najsveobuhvatniji način rešili ovaj „problem“, napravili smo itinerer koji preporučujemo našim dragim gostima:
Vračarski plato i hram svetog Save Polazna tačka za obilazak centralnog gradskog jezgra, po ovom itinereru je Vračarski plato kojim, poput krune, dominira kolosalni i veličanstveni hram posvećen nacionalnom prosvetitelju proglašenom za sveca Savi Nemanjiću. Sveti Sava, kako je opštepoznat u narodu (po rođenju Rastko Nemanjić, 1174.- 1236.) je bio raški plemić iz vladarske dinastije Nemanjića, uticajni diplomata i prvi srpski arhiepiskop.

Tokom proteklih vekova nastao je Svetosavski kult (Svetosavlje) a sveti Sava je postao duhovna i folklorna pojava, junak narodnih priča koji nadmudruje đavloa i sl. Relikvije (mošti) svetog Save su prvobitno bile pohranjene u manastiru Mileševi, sve dok ih turski Sinan-paša, kao kaznu za Banatski ustanak, nije spalio u Beogradu, na Vračaru a osnovano se predpostavlja da se to dogodilo baš na ovom mestu.
Srbi su, po oslobođenju od turaka a potom i po „oslobođenju“ od komunizma koji je bio smetnja završetku radova, ovde podigli velelepni katedralni hram.
Naime, ideja o izgradnji hrama potekla je davne 1895. godine, tri stotine godina nakon Sinan-pašine osvete a svoje dveri hram je prvi put za posetioce otvorio 2002. godine ponajviše zalaganjem tadašnjeg premijera vlade Republike dr. Zorana Đinđića čije opelo (molitva za pokoj duše) je, simbolično, prvo koje je služeno u ovom hramu.
Viševekovnu gradnju hrama ometali su silni i učestali ratovi: dva balkanska  i dva svetska rata.

Istorijski i nesvakidašnji građevinski poduhvat je bilo podizanje centralne kupole teške neverovatnih 4.000 tona (bez krsta) koja je sazidana na zemlji, unutar Hrama a potom je specijalnim dizalicama podizana na vrh čitavih 40 dana.
Inače, hram svetog Save je po zapremini prostora najveća pravoslavna crkva na svetu a po ukupnoj površini osnove druga po veličini na svetu, odmah posle ruskog hrama Hrista spasitelja u Moskvi.
Hram, iako je još uvek u izgradnji, je otvoren za posetioce tako da ga možete doživeti i iznutra odakle se njegova veličina i veličanstvenost još bolje daju sagledati. Naročit doživljaj je na ovom mestu se naći u  pun sat (a to će se sasvim verovatno i dogoditi) i čuti harmoniju njegovih 49 zvona koja svojim batovima intoniraju melodiju svečane svetosavske himne.
Hram je građen u tzv. srpsko-vizantijskom stilu, sa četiri, četrdeset četiri metra visoka zvonika iznad kojih dominira velika centralna kupola visoka 70 m na čijem vrhu se izdiže veliki pozlaćeni krst težak četiri hiljade kilograma i visok 12 metara.
Visina hrama (sa krstom) iznosi 82 m a ukoliko se u obzir uzme i činjenica da se Vračarski plato nalazi na nadmorskoj visini od 134 m (64 m iznad nivoa reke Save), onda je jasno zašto se Hram svetog Save smatra „krunom“ Beograda.

Hram ima 3.500 kvadratnih metara u osnovi i može da primi čak 10.000 vernika istovremeno.
Narodna biblioteka Srbije Palata Narodne biblioteke Srbije je, pored hrama svetog Save i tzv. male crkve Svetog Save, najdominantnija na prostoru zelenog vračarskog platoa. Kulturni značaj ove građevine tj. institucije koja se u njoj nalazi nije ništa manji od značaja koji ima Hram.
Narodna biblioteka Srbije je čuvena po svojoj tragičnoj sudbini, potpunom uništenju knjižnog fonda i zgrade bibliotekena Kosančićevom vencu u toku Drugog svetskog rata.
Palata Narodne biblioteke je sagrađena 1973. godine. Karakteriše smirenost ritma i odmerenost kao i opšteprisutni prizvuk tradicije koji odlikuje ovo arhitektonsko rešenje koje potpisuje hrvatski arhitekta Ivo Kurtović.
Narodna biblioteka je osnovana 1832. godine a njen osnivač je beogradski knjižar Gligorije Vozarović. Knjižni fond biblioteke pri osnivanju činili su primerci koje joj je poklonio sam Vozarović i drugi darodavci. Naredba Kneza Miloša Obrenovića da se po jedan primerak od svake štampane knjige dostavi ovoj biblioteci („institucija obaveznog primerka“) uticala je na naglo i značajno povećanje knjižnog fonda. Danas knjižni fond čini preko četiri miliona primeraka knjiga i ostalih bibliotečkih materijala što predstavlja značajan knjižni i kulturni fond.
Vračarskim platoom, osim Hrama i Biblioteke dominira i „mala“ crkva svetog Save koja se nalazi neposredno uz sam Hram. Ova crkva podignuta 1935. godine u rekordnom roku od svega 57 dana. Izrađena je u srpsko-vizantijskom stilu po projektu ruskog arhitekte Viktora Viktoroviča Lukomskog. Živopis u crkvi predstavljaju kopije fresaka Srpskog srednjovekovnog crkvenog slikarstva.
Trg  Slavija Sledeća tačka zaustavljanja na ovoj maršruti je veliki gradski trg Slavija kojeg karakteriše uslovljeni „besmisao urbanizma“ na kome se zasniva priča o njemu. Naime, današnja Slavija je nekad, u drugoj polovini XIX veka, bila varoška periferija. Zvali su je „Simića Majur“ a bila je močvara u koju su tadašnji Beograđani dolazili zarad lova na divlje patke i druge barske ptice. Kasnije, 1879. godine, Simića Majur je urbanizovan i prozvan „Englezovac“ po svom urbanisti i novom vlasniku velikog dela Vračarskog prostora Frensisu Mek Kenziju koji se i sam ovde nastanio. Njegova kuća nalazila se na današnjem velikom parkingu na mestu gde se ranije nalazio veliki peščani sat po kome je Slavija bila prepoznatljiva.
Da je „smisleni besmisao“ bio karakteristika ovog prostora i u davna vremena govori i sama činjenica da su beograđani čitav ovaj kraj prozvali „Englezovac“ upravo po Mek Kenziju („Makenziju“ kako su i njega „prekrstili“) koji je inače bio Škot. I danas, današnji beograđani, potpuno nesvesno, ubeđeni da su u pravu, njegovu ulicu koja počinje od mesta njegove kuće ka gore, duž „Englezovca“ nazivaju „Mekenzijeva“ umesto „Makenzijeva“.
Osim Makenzijeve, u Slaviju se „uliva“ još pet velikih ulica i jedan Bulevar od kojih posebno treba naglasiti značajnu Nemanjinu ulicu u kojoj se nalaze mnoge važne državne institucije među kojima je i sama Vlada na čuvenoj adresi „Nemanjina 11“.

Slaviju, zbog sličnosti, često porede sa Atinskom Omoniom ili sa londonskim Picadly Circus-om kako zbog dinamične atmosfere tako i zbog prostorne i stilske neusklađenosti, neizgrađenih parcela sakrivenih bilbordima i sl.
Međutim, preporučujemo Vam da sa Slavije peške krenete ulicom Kralja Milana ka centru. Prva interesantna tačka na toj ruti je „Mitićeva rupa“. Mitićeva rupa je danas gradska zelena površina koja je to postala sasvim slučajno. Inače, „Mitićeva rupa“ nezvanično važi za najskuplji plac u ovom delu Evrope te je baš iz tog razloga ostala neizgrađena „rupa“. Naime, ovo građevinsko zemljište pripadalo je uglednoj beogradskoj trgovačkoj porodici Mitić po kojoj i nosi ime. Nakon Drugog svetskog rata zemljište je konfiskovano ali, budući da su ga Mitići blagovremeno osigurali kod jednog uglednog Londonskog osiguravajućeg društva,  našlo se u sudskom sporu i ostalo „rupa“ do današnjih dana. Priča se da je cena ovog zemljišta narasla do te mere da se baš nikom ne isplati da ga otkupi.
Park „Manjež“ Zgrada Narodne banke koja se nalazi prekoputa „Mitićeve rupe“, na prostoru između Nemanjine i Kralj Milanove ulice, građena je počev od kraja odamdesetih kao luksuzna zgrada centralne banke SFRJ. Završena je i predata na upotrebu Narodnoj banci Srbije tek 2006. godine. U pitanju je ogromno „stakleno“ zdanje površine 53.000 kvadrata u koje je uloženo je 134 miliona američkih dolara. Ova zgrada ima četiri podzemne etaže gde se nalaze trezori i 11 nadzemnih nivoa.
Idući dalje ka centru proći ćete pored parka „Manjež“ iz kojeg ćete lepše sagledati lepotu palate Narodne banke u koju možete i da uđete (ulaz iz Nemanjine) i u izložbenom holu pogledate neku od aktuelnih izložbi inače (zbog višegodišnje rekonstrukcije) zatvorenog Narodnog muzeja.
S druge strane parka Manjež, u Kralj Milanovoj ulici nalazi se zdanje Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Ovo pozorište, za današnje prilike vrlo neobičnog imena, uživa veliki ugled u svetu zahvaljujući svojim umetničkim dometima i predstavama. I sama zgrada pozorišta je čudna i neobična a njena fasada „priča“ jednu zanimljivu priču. Naime, prvobitna fasada bila je ukrašena karakterističnim ukrasnim detaljima i renesansnim skulpturama nagih ljudi. Kasnije, komunističe vlasti i nadolazeći socrealizam učinili su da ova „nakazna“ fasada bude prekrivena novom u stilu socrealizma. Kasnije je došla i treća fasada a potom, prilikom rekonstrukcie 80-tih godina fasada je urađena tako da otkriva sve tri predhodne. Posle velikog požara koji je krajem devedesetih potpuno uništio ovu zgradu, izgrađena je nova koju krase dve fasade. Prva je rekonstukcija prvobitne fasade sa skulpturama a preko nje je postavljena moderna staklena fasada koja simloliše prvobitnu pokrivenost ali i novo vreme i nove trendove u građevinarstvu.
Studentski kulturni centar – SKC Naslonjena na zapadni zid Jugoslovenskog dramskog pozorišta, nalazi se zgrada čuvenog SKC-a. Svojom arhitekturom, zgrada delimično podseća na srednjevekovni zamak. Prvobitno je građena kao zdanje Oficirskog doma (1895. godine) po projektu arhitekte Jovana Ilkića. Studentima je ustupljena 1968. godine nakon velikih studentskih protesta. Od tada SKC važi za veoma značajno mesto beogradske mladosti i avangarde iz kojeg su proistekli mnogi značajni autori u svim oblastima umetnosti.
Zgrada Kluz-a i Beograđanka Preko puta Oficirskog doma (SKC) nalazi se zdanje Oficirske zadruge danas čuveno kao „Kluz“. Ova zgrada se svrstava među najznačajnija ostvarenja beogradske arhitekture iz prve decenije 20. veka. Sagrađena je 1908. godine prema projektu arhitekata Svetozara Jovanovića, Danila Vladisavljevića i Vladimira Popovića.
Sledeća značajna građevina na ovom potezu je palata „Beograđanka“, prvi soliter u centru grada sagrađen je krajem šeždesetih godina prošlog veka po projektu čuvenog arhitekte Branka Pešića. „Beograđanka“  je visoka 101 metar i ima 24 sprata.
Terazijski dvorski kompleks Idući dalje ulicom Kralja Milana naići ćete na dvorski kompleks koji čine dva kraljevska dvora: Stari i Novi. U Starom dvoru nalazi se gradska kuća a u Novom kabinet predsednika države. Čuvenje i po svojoj adresi, u medijima kao sinonim za predsednikovu rezidenciju, „Andrićev venac br.1“.
Stari dvor  je sagrađen je između 1882. i 1884. godine na inicijativu  kralja Milana a po projektu arhitekte Aleksandra Bugarskog u duhu arhitekture akademizma XIX veka, s namerom da prevaziđe sve dotadašnje vladarske rezidencije u zemlji. Dvor je kasnije služio i kao rezidencija kralja Petra I Karađorđevića (u periodu 1903–1921) i kralja Aleksandra I (1921–1922).
Zgradu Starog dvora su prvobitno krasile dve velike kupole sa pozlaćenim krunama na vrhu. Međutim kako je zgrada teško oštećena u oba Svetska rata, današnji izgled se u velikoj meri razlikuje od prvobitnog. Neki delovi palate su potpuno uništeni (na primer Dvorska kapela) ili su izmenjeni do neprepoznatljivosti (veliko stepenište, Prestona dvorana, i sl.) U socijalističkom periodu, glavni toranj je krasila zvezda petokraka, koja je tokom demonstracija 1996 – 1997. god. zamenjena pozlaćenim dvoglavim orlom raširenih krila.
Novi dvor je monumentalna palata građena za rezidencijalne potrebe dinastije Karađorđević u periodu između 1911. i 1922. godine. Dvor je podignut prema projektu arhitekte Stojana Titelbaha u akademskom maniru, sa elementima renesansne i barokne arhitekture, ali je originalni izgled vremenom bitno izmenjen.
U Novom dvoru je bio smješten i Muzej kneza Pavla. Od 1950. godine Novi dvor koristili su Izvršno veće Srbije, Narodna skupština Srbije, Predsedništvo Srbije i, najduže, predsednik Republike Srbije sa pratećim službama.
Obratite posebnu pažnju na lepotu i uređenost platoa između dva dvora kao i platoa ispred Starog dvora.
U okviru dvorskog kompleksa nalazi se i Pionirski park koji je prvobitno bio dvoska bašta i sve do 1944. god. je bio opasan visokim zidom. Na samom uglu parka tj. na uglu bulevara kralja Aleksandra i ulive Miloša Velikog nalazi se rekonstruisana kopija osmatračnice na Kajmakčalanu gde su se mladi prinčevi Aleksandar, Tomislav i Andrej igrali rata. Danas se tu nalaze spomen ploče sa likom i imenom svih srpskih vojskovođa iz Prvog svetskog rata.
Dom Narodne skupštine Nasuprot Dvorskog kompleksa i Pionirskog parka, u bulevaru kralja Aleksandra nalazi se možda i najveličanstvena, najprepoznatljivija i najreprezentativnija građevina u Beogradu – Dom Narodne skupštine čuven i pod imenom Palata Parlamenta.
Zdanje je građeno od 1907. do 1936. godine kao Dom narodnog predstavništva Kraljevine Srbije po projektu arhitekte Konstantina Jovanovića koje je izmenio i neznatno redizajnirao arhitejta Jovan Ilkić. Međutim, pošto je Ilkić tokom Prvog svetskog rata umro u logoru a projektna dokumentacija je izgubljena, palata je završena po planu Ilkićevog sina Pavla a enterijer palate uređen je prema planovima arhitekte Nikolaja Krasnova.
Mesto na kome će biti izgrađeno ovo zdanje birano je simbolično. U blizini ovog mesta (u Tašmajdanskom parku) je 30. novembra 1830. godine održana Velika narodna skupština Srbije na kojoj je pročitan hatišerif turskog sultana o pravima Srba i knjazu Milošu Obrenoviću potvrđeno pravo naslednog kneza. Na tom prostoru tada se nalazila Batal džamija koja je srušena zarad izgradnje ove palate.
Palata parlamenta je dizajniranau duhu akademskog tradicionalizma, sa bogatom unutrašnjom (arhitektonskom i umetničkom) dekoracijom, koju su izveli tada najpoznatiji domaći umetnici i zanatlije. Ispred glavnog ulaza postavljena je, 1939. godine, monumentalna skulptorska grupa „Igrali se konji vrani“, delo vajara Tome Rosandića.
Ijako je građena kao dom parlamenta Srbije, služila je kao dom parlamenta Jugoslavije sve do 23. jula 2006. kada je ponovo zvanično postala Dom Narodne skupštine Republike Srbije, tačno 100 godina od početka njenog projektovanja.
Terazije Kod dvorskog kompleksa se završava ulica Kralja Milana koja se uliva u najveći i najfrekventniji gradski trg,  mesto svih važnih dešavanja u gradu.
Na centralnom prostoru trga nalazi se zdanje palate „Rosija“ (Rusija) u kome se nalazi čuveni  hotel „Moskva“. Natpis „Palata Rosija“ je svojevremeno uklonjen sa fasade zgrade tako da je ona danas čuvenija pod nazivom „Moskva“. Izgrađena je 1908. godine za potrebe istoimenog osiguravajućeg društva i svojevremeno je bila najveća privatna zgrada u Kraljevini Srbiji.
Osim „Moskve“, Terazijama dominira i zdanje hotela „Balkan“ iz 1936. Godine. Hotel je prvi put izgradjen 1860. god. u duhu romantizma, sa svim bitnim odlikama tog stila u arhitekturi devetnaestog veka. Tokom vremena hotel dotrajao, tako da je 1936. godine novi vlasnik srušio staru oronulu zgradu, a na njenom mestu podigao potpuno nov hotel.
Palata „Albanija“ Palata „Albanija“ je prvi soliter u centru Beograda je koja podignuta je 1938. godine na mestu nekadašnje kafane „Albanija“ odakle potiče njen naziv.
„Počev od terazijskog čvora, desnom ulicom koja spaja Terazije i Pozorišni trg (Kolarčeva ulica), nastaje niz kafana, od kojih su mnoge već ranije izumrle. Jedino, na vrhu te ulice, postoji i danas, kao trag staroga Beograda, i postojaće, kako izgleda vekovima, kafana “Albanija”, ruglo Beograda, ali eldorado svih zakupaca te kafane. Ne postoji kafana sa manje režije a više prometa; niti postoji kafana koju posećuje tako raznolika i tako mešovita publika“ – zabeležio je čuveni srpski humorista Branislav Nušić.
Palata Albanija je bila pogođena bombom tokom savezničkog bombardovanja u Drugom svetskom ratu, ali nije pretrpela veće oštećenje. Godine 1983., proglašena je za kulturno dobro od velikog značaja.
Pred Drugi svetski rat, dovršena je zgrada u kojoj je danas Pozorište na Terazijama, a gde se nekada nalazila čuvena „Šiškova kafana“. Prilikom bombardovanja Beograda 1941. Terazije su bile teško oštećene. Svoj definitivni oblik Terazije su dobile prilikom poslednje rekonstrukcije 1947. godine po projektu arhitekte Nikole Dobrovića, kada su uklonjeni skverovi, fontana i tramvajske šine.
O postanku imena „Terazije“ istoričar i književnik Milan Đ. Milićević zabeležio je: „Uvodeći vodu u varoš Beograd, Turci su duž onoga đeriza (zidanog vodovoda), koji uzima vodu iz mokroluških izvora, na izvesnim daljinama zidali kule, na koje su vodovodnim cevima izvodili vodu da bi ona dobila viši skok za svoj dalji tok.“ Jedna od takvih kula bila je postavljena na mestu gde je sada Terazijska česma. Pošto su Turci te kule zvali terazije za vodu, ovaj trg je dobio naziv Terazije.
Svoj današnji lik Terazije su dobile polovinom šezdesetih godina 19. veka a do tada su se na Terazijama su se nalazile, uglavnom, prizemne i jednospratne zgrade. Godine 1860. vodovodna kula je uklonjena i na njenom mestu je postavljena Terazijska česma u znak sećanja na kneza Miloša. Česma je prilikom prve rekonstrukcije trga, 1911. godine, premeštena u Topčider, a ponovo vraćena na Terazije 1976. Značajne promene učinjene su na Terazijama 1911–1912. godine, kada su potpuno preuređene pod nadzorom arhitekte Jelisavete Načić. Sredinom trga postavljeni su pravilni cvetni skverovi, ograđeni niskom gvozdenom ogradom, a na delu prema današnjoj Nušićevoj ulici izgrađena je velika fontana.
Knez Mihailova ulica Od Terazija dalje sledi čuvena Knez Mihailova ulica. Čuvena „Knez“ ulica je centralna gradska pešačka zona, važan kulturni i trgovački centar grada. U njoj su smeštene brojne istorijske građevine i institucije od, pre svega kulturnog značaja. Primetićete da se u ovoj ulici nalazi neobično mnogo knjižara, galerija i kulturnih centara.
Već na stotinak metara od početka ova ulica se sjedinjuje sa centralnim gradskim trgom – Trgom Republike.  Trg Republike je tzv. „nulta tačka“ grada odnosno najstrožiji centar odakle počinju sva merenja udaljenosti nekog objekta od centra grada. Trgom Republike dominiraju zdanja Narodnog pozorišta i Narodnog muzeja koji čuva umetnička blaga od neprocenjive vrednosti i važnosti za domaću i svetsku kulturu i umetnost. Ovde se čuva i original prve ćirilične knjige na srpskom jeziku, Miroslavljevo jevanđelje. Na žalost, zgrada muzeja nije u sasvim reprezentativnom stanju i već duže vreme se nalazi u fazi opsežne rekonstrukcije tako da je muzej većinom zatvoren za javnost.
Trg Republike nastao je 1866. godine nakon rušenja Stambol-kapije koja se nalazila na prostoru današnje Vasine ulice između spomenika knezu Mihailu i zgrade Narodnog pozorišta. Stambol kapiju su inače sagradili Austrijanci početkom 18. veka. Kroz nju je vodio put za Carigrad (Istanbul), po kome je i dobila ime. Ova kapija je u narodu je ostala zapamćena kao stratište na komesu Turski okupatori vršili egzekuciju nabijanjem na kolac svih neprijatelja svoje vlasti.
Spomenik knezu Mihailu je prvi umetnički spomenik u Srbiji a na ovo mesto je postavljen 1882. godine. Njegov autor  je italijanski vajar Enriko Paci. Na postamentu spomenika su ispisana imena gradova zadobijenih od Turaka za vreme njegove vladavine i reljefne scene iz srpske istorije (po nacrtu arhitekte Konstantina Jovanovića). Kneževa desna ruka je simbolično uperena prema Prizrenu.
Postoje sasvim verovatne teorije da je za vreme rimljana, kada je grad kao i svaki drugi pod njihovim uređenjem, imao formu kastruma sa ulicama Cardo (prostire se u pravcu sever-jug) i Decumanus (pravac istok-zapad) na čijem secištu se nalazio centralni gradski trg – forum.
Decumanus se prostirao duž današnje Knez Mihailove ulice dok se „Forum“  nalazio na mestu današnjeg Trga Republike. Ne možemo da kažemo da je Knez Mihailova bila Decumanus a Trg Republike forum samo zato što ne postoji kontinuitet. Naime, za vreme turaka na ovom području su krivudale karakteristične turske ulice sa baštama, česmama i džamijama. Tek nakon izrade regulacionog plana Beograda, koji je 1867. godine po planu prvog beogradskog urbaniste Emilijana Josimovića, knez Mihailova ulica je dovila svoju današnju fizionomiju.
Ovde se nalaze brojne kulturne i naučne institucije poput Srpske akademije nauka i umetnosti, Biblioteke grada Beograda, Filozofskog fakulteta Beogradskog univerziteta, zadužbine Nikole Spasića čija fondacija je svojevremeno bila veća od Nobelove. Palata zadužbine Nikole Spasića sagrađena je 1889. godine, po projektima arhitekte Konstantina Jovanovića u stilu neorenesanse a prvobitno je služila kao njegova stambena rezidencija.
Posebnu pažnju treba posvetiti zdanju palate Srpske akademije nauka i umetnosti koja je podignuta 1924. godine u stilu akademizma sa elementima secesije po projektu arhitekata Dragutina Đorđevića i Andre Stevanovića. U zgradi se nalaze: Biblioteka SANU, jedna od najbogatijih u Beogradu; Arhiv SANU sa bogatom građom o istoriji Srbije; Galerija SANU u prizemlju zgrade, sa posebnom salom za predavanja, knjižara i antikvarnica. Zgrada na broju 56, u kojoj se nalazi Biblioteka grada Beograda sagrađena je 1869. godine u stilu romantizma, kao „Srpska kruna“, najmoderniji hotel u Beogradu.
U Knez Mihailovoj ulici se nalazi veliki broj nacionalnih kulturnih centara evropskih zemalja kao što su: Francuski kulturni centar, British Council, Geteov institut i Nemački kulturni centar, Španski kulturni centar i Institut Servantes…
Park Kalemegdan i Beogradska tvrđava Na kraju Knez Mihailove ulice nalazi se glavna kapija najvećeg gradskog parka Kalemegdana. Kalemegdan je istovremeno i najznačajniji kulturno-istorijski kompleks kojim dominira Beogradska tvrđava karakteristična po svojoj poziciji na grebenu iznad ušća Save u Dunav. Naziv Kalemegdan odnosi se samo na prostorni plato oko tvrđave koji je osamdesetih godina 19. veka pretvoren u park.
Plato je, dok je tvrđava bila glavno vojno uporište Beograda, služio da se neprijatelj osmotri i sačeka za borbu. Njegovo ime potiče od turskih reči kale (tvrđava) i majdan odnosno megdan (bojište). Ipak, i pored činjenice da nosi tursko ime, Turci su ga u svoje vreme nazivali i Fićir-bajir što u prevodu sa turskog znači „breg za razmišljanje“.
Plato ispred tvrđave je pretvoren u park nakon osvajanja tvrđave 1867. godine, na inicijativu kneza Mihaila Obrenovića a po projektu Emilijana Josimovića.
Beogradska tvrđava je podignuta početkom I veka kao palisad (tvrđava sa zemljanim i drvenim bedemima), da bi se tokom vekova razvijala u rimski kastrum (II vek), vizantijski kastel (VI i XII vek), srednjovekovnu utvrđenu prestonicu Srpske despotovine (XIII i XV vek) i na kraju austrijsko/osmanlijsko artiljerijsko utvrđenje (XVII i XVIII vek). U okviru Beogradske tvrđave, među samim bedemima,  nalazi se i Beogradski zoo vrt u svetu jedinstven po svojoj lokaciji (u srednjevekovnoj tvrđavi i u samom centru grada) ali i po u svetu retkim primercima životinja kao što su beli lavovi. Beogradski zoološki vrt je osnovan 1936. godine što ga svrstava i u jednu je od najstarijih kuća životinjskog carstva u Evropi.
Beogradska tvrđeva podeljena je na, uslovno rečeno, dva dela: Gornji Grad (obuhvata plato nekadašnjeg rimskog kastruma, vizantijskog kastela odnosno Despotovog Grada i artiljerijska proširenja prema kopnu odnosno ka jugu i istoku i Donji Grad (obuhvata Milutinovo Zapadno Podgrađe i Despotovo Podgrađe na obali, artiljerijsko proširenje ka istoku).
Beogradska tvrđava ima izuzetno važan strateški položaj. Smeštena je na granici Panonske nizije i Balkanskog poluostrva i raskrsnica je putnih pravaca koji su od davniva povezivali Istanbul (Via Militaris) odnosno Solun (Via Egnatia) sa unutrašnjošću evropskog kontinenta. Pored kopnenih puteva koji se na tom mestu spajaju, na njemu se ukrštaju i plovni putevi oličeni u Savi i pogotovo Dunavu koji predstavlja najznačajniju evropsku reku.
U lokalnom smislu gledano, tvrđava se nalazi na kraju grebenskog platoa koji se na tom mestu strmo spušta ka ušću Save u Dunav. Na taj način je rekama sprečen pristup tvrđavi sa severa i istoka Dunavom i zapada Savom.
Na Kalemegdanu se nalaze i ustanove kulture kao što su: Vojni muzej, Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“, Gradski zavod za zaštitu spomenika kulture, Prirodnjački muzej i Kula Nebojša. Na Kalemegdanu se takođe nalazi i mogo lepih i značajnih spomenika a najinteresantniji su spomenik zahvalnosti Francuskoj podignut u znak prijateljstva Francuske i Srbije. Spomenik prikazuje skulpturu Marijane  (Marijana je simbol – personifikacija Francuske republike) u pokretu koja drži mač, što simboliše Francusku koja juriša u pomoć Srbiji. „Ala France“ spomenik je rad znamenitog jugoslovenskog vajara Ivana Meštrovića.
Nedaleko odavde nalazi se i fontana „Borba“ rad vajara Simeona Roksandića. Ono što je interesantno u vezi ove skulpture je da postoje dva „originala“ od čega je jedan postavljen u Kalemegdanskom parku a drugi na gornjem gradu u Zagrebu. Naime, Simeon Roksandić je „Borbu“ izradio 1906. godine u svom ateljeu u Rimu kao eksponat za Balkansku izložbu koja se održavala 1907. godine u Londonu. Ubrzo je u Rim stigla lažna vest da je brod koji je sa skulpturom plovio za London potonuo a Roksandić je na osnovu gipsanog modela izlio novu statuu tako da su obe originali a ne original i kopija. Jedan „original“ kasnije je otkupio Beograd, a drugi Zagreb.
Na najvišem platou na tvrđavi nalazi se monumentalna statua „Pobednik“ (The Victor), takođe delo Ivana Meštrovića. Interesantna je legenda koja prati ovaj spomenik odnosno mesto na kojem je postavljen. Naime, po prvobit
ma u središtu monumentalne fontane na temu „oslobođenje Srbije od Turaka“ ali, budući da je sasvim nag, što se u to vreme smatralo izrazito nepristojinim, društvo beogradskih dama glasno se pobunilo protiv ove odluke gradskih vlasti tako da je 1928. godine, povodom proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta, završio „daleko“ na Kalemegdanu, okrenut ka reci i Zemunu i izdignut na previsok postament kako bi njegova naglašena muškost bila što manje primetna.
Smeštaj u Beogradu Svojim posetiocima Beograd nudi veliki izbor kvalitetnih i povoljnih hotela. Za sve one koji se odluče za posetu Beogradu preporučujemo odabir nekih od hotela u centru Beograda ili hotela u neposrednoj blizini najzanimljivijih atrakcija u gradu. Na taj način svi turisti mogu peške da upoznaju grad i da bolje otkriju sve njegove čari.
Napisao: Miroslav Bronzić

Prikaži veću mapu

Nastavak na BeautifulSerbia.info...